نفرت در واقع یک احساس است که بار منفی زیادی برای اکثر افراد دارد. در پشت پرده خشم، نفرت، حسادت، خیانت، کینه توزی و مواردی از این دست عوامل بسیار زیادی نقش دارند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. در گام اول شناخت از احساسات با کمک روانشناس اولین عامل در خودشناسی و مدیریت افکار و هیجانات است. اما نفرت چه شکلی است؟ زمانی که شما استرس، ترس، خشم و کینه توزی را به شکل سینوسی تجربه میکنید، در واقع نفرت را تجربه کرده اید. اما نکته اساسی و مهم در احساس نفرت و تجربه این احساس، شناخت ما از این امر است که ریشه این احساس چگونه در ما رشد کرده است، به چه میزانی و از چه افراد و شرایطی متنفر هستیم.
زمانی که ما عاشق میشویم، احساسات خود را بروز میدهیم، سعی مکنیم برای همسرمان جذاب ترین باشیم و تلاش بسیار زیادی که برای این موارد میکنیم در صورتی که مدیریت آنها را بلد نباشیم میتواند تبدیل به نفرت شود. بهتر است به دنبال پیدا کردن ریشه هر عاملی در خود بگردیم و نه پاک کردن هر عامل خارجی که میتواند ما را متنفر و یا خوشحال کند. دلایل بسیار مختلفی میتواند باعث شکل گیری احساسات از منظر تمام رویکردهای روانشناسی باشد.
روانشناسی خشم و خیانت
ارتباط های بسیار زیادی بین خشم و خیانت وجود دارد میتواند. هر دو میتوانند ریشه در گذشته حال یا آینده داشته باشند. حال به تعدادی از آنها به شکل موردی می پردازیم که هر کدام بر آن یکی تاثیر دارد.
- افرادی که در هنگام ارتباط جنسی با همسر خود، اسم خواهر یا مادر او را به زبان می آورد.
- در ارتباط جنسی خشونت زیادی دارد که دچار رنج همسر خود میشود مانند سادیسم جنسی.
- نفراتی که در گذشته تله های نقص و شرم در آنها شکل گرفته است و باعث خیانت کردن آنها میشود.
- آنهایی که کنترل تکانه ضعیفی دارند و نمیتوانند هیجانات جنسی یا پرخاشگری خود را مدیریت کنند.
- مردانی که پیش از ازدواج رابطه های جنسی زیادی داشتند، در صورت تحقیر شدن از طرف همسرشان خشم خود را با ارتباط جنسی با فرد دیگری جبران میکنند.
- زنانی که در زمان استرس به جای درمان آن و به دلیل ترس از رهاشدگی با فرد دیگری ارتباط میگیرند.
سرکوب کردن احساسات
سرکوب کردن احساسات باعث می شود احساسات به طور ناگهانی در جایی دیگر و به وسیله یک عامل محرک دیگر که شاید خیلی هم ربطی به نفرت ما نداشته باشد بازتاب پیدا کند و دامن خودمان را بگیرد. اینجا دقیقا همانجایی است که از خود سوال می کنیم چرا عصبانی شدم، چرا فریاد زدم، چرا بی جهت از او متنفرم، چرا نمی توانم شاد باشم، چرا هیچ کسی را دوست ندارم. تمام این سوال ها از جایی بروز پیدا میکنند که ما بر روی احساساتمان سرپوش گذاشته ایم و نخواسته ایم آنها را ببینیم.
نفرت و کینه نیز یکی از همان احساساتی است که به دلیل منفی بودن آن در روابط احتماعی، شغلی و عاطفی مان ترجیح میدهیم آن را نبینیم و خود را فردی صلح جو، مهربان و در برخی موارد منفعل و بی تفاوت نشان دهیم. این منفعل بودن و یا نمایشی از مهربان بودن و در صلح بودن، همه رفتارهایی هستند که شاید بتوانیم بر اساس آن دیگران را مهار کنیم اما خود و احساساتمان را نمیتوانیم مهار کنیم و قطعا باید در فرصتی مناسب با آن مواجه شویم.
یک واقعیت جالب پیرامون نفرت
یکی از یافته های شگفت انگیز از تحقیقات این است که نفرت اگر متوجه یک گروه باشد نه یک فرد، افزایش می یابد و افزایش می یابد. وقتی از یک گروه متنفر هستید، شدت نفرت شما می تواند بدون مواجهه با افراد خاص یا اطلاعات متضاد گروه افزایش یابد و نفرت شما ناشی از کلیشه ها و تعصبات است. اگر از فردی متنفر هستید، وقتی با جنبه مثبت آن شخص مواجه می شوید، نفرت شما ممکن است با همدلی یا ارزیابی مجدد از او از بین برود.
روش هایی برای شناخت نفرت
1- متوجه باشیم در چه حالتی و نسبت به چه کسانی دچار احساس نفرت می شویم
شرایط و زمان و مکان را به خوبی تحت نظر داشته باشیم و هوشیارانه نسبت به خود و اتفاقات اطرافمان بیندیشیم و نظاره گر باشیم.
2- از احساس نفرت نترسیم و از ظاهر شدن این احساس هراس نداشته باشیم
تمام انسان ها مملو از احساساتی مثل خشم، نفرت، عصبانیت، تحقیر شدن، شادی و لذت هستند. اگر از مواجه با احساسات و نشان دادنشان هراس داشته باشیم. مجبور به پنهان کردن آن احساس می شویم و دیگر نمی توانیم ریشه مشکلاتمان را پیدا کنیم.
3- به خودمان توجه کنیم
آیا احساس نفرت ما به هر شخص و یا مکانی خاطره هایی را در ما زنده می کند. ما را به یاد چه خاطره ایی در کودکی و یا رفتار چه کسی با ما می اندازد که اینگونه منقلب میشویم و نمیخواهیم احساسمان را تجربه کنیم.
4- به دنبال حل مسئله مان باشیم
نفرت احساسی نیست که نادیده گرفته شود. زیرا تمام وجود ما را مملو از خشم، کینه، بغض و ناراحتی میکند. اگر بخواهیم نفرتمان را نادیده بگیریم، باید در طول روز تمام این احساسات بد و منفی را با خود حمل کنیم و هر روزه احساس بدبختی بیشتری کنیم. از اینرو باید به دنبال حل مسئله مان که در اینجا نفرت است، باشیم. نادیده گرفتن احساسات منفی، خود و ذهن و زندگیمان را درگیر میکند و هیچ فردی جز خودمان در شرایط آسیب قرار نمیگیرد.
5- به احساس نفرتمان دامن نزنیم.
هرگاه از چیزی، فردی و یا محیطی احساس تنفر کردیم، به دنبال نکات مثبتی نیز در آن فرد و یا محیط بگردیم. دامن زدن به احساسات منفی و غرق شدن در این احساسات و مرور مداوم احساسات منفی باعث می شود صرفا انرژی روانیمان کاسته شود و فقط درگیر خود و احساسات منفی باشیم.
با پیدا کردن و دنبال کردن نکات مثبت در هر فرد و یا مکانی و یا افرادی که این حس را در ما به وجود می آورند، به دنبال احساس جدید و بهتری باشیم. انسان بر اساس روابط اجتماعی و معاشرت هایش تعریف می شود. از این رو نیازمند احساسات مثبت و موجه نسبت به دیگران است تا اینکه مدام درگیر نفرت و خشم و عصبانیت نیز باشد.
6- از عواملی که نفرت را در ما ایجاد می کنند دوری کنیم
اخبار منفی، جنگ، کودک آزاری، حیوان آزاری و شنیدن پیغامهای منفی فقط باعث خشم و نفرت در اثر عوامل بیرونی میشوند. اما در عوامل درونی که نقش روابط بین فردی در آن پر رنگ است عشق میتواند به خیانت تبدیل شود، کینه به بخشش بدل گردد و عوامل بسیار زیاد دیگر تاثیر گذار باشد. معمولا عوامل بیرونی قابل کنترل نیست اما عوامل درونی قابلیت درمان و مدیریت آنها وجود دارد.
کمک های خیریه و مردمی، تلاش برای کمک به کودکان حتی با رساندن یک وعده غذا به یک نیازمند، کمک به کسانی که در زندگی خود گره دارند و سر زدن به بیماران و سالمندان از دسته فعالیت هایی هستند که قطعا امواج و احساسات مثبت و رو به رشدی را در ما افزایش میدهند. در واقع میتوانیم هر بار که احساس نفرت شدیدی به مسئله ایی را تجربه کردیم، به نیازمندی کمک کنیم و یا حیوان بی آزاری را مورد توجه قرار بدهیم.
جا به جا کردن احساس منفی با یک احساس مثبت یک روش درمانی رفتاری است که به واسطه آن به صورت ناخودآگاه متوجه می شویم بجای درگیر بودن با احساس نفرت و خشم و عصبانیت، مدام در حال کمک به دیگران هستیم و قطعا احساست مثبت تری را هم مرور میکنیم.
7- گاهی نیاز داریم کسانی را نادیده بگیریم
نادیده گرفتن افرادی که بی جهت باعث خشم و نفرت ما میشوند نیز یک روش رفتاری است که جایگزین مناسبی به جای دیدن و دامن زدن به احساسات منفی است البته در صورتی که ارتباط نزدیکی با آن فرد نداشته باشیم.
خود را سرگرم فعالیت های روزانه و قطعا مثبت کنیم؛ اینگونه است که اگر فردی که باعث نفرت ما میشود، نادیده گرفته شود، خود از رفتارهاش کوتاه می آید و ما نیز به همان میزان مشغول یک رفتار و یک هدف میشویم. در واقع وقت و زمانی برای ایجاد نفرت هدر نداده ایم و بیش از پیش به خود و هدفمان توجه کرده و بالغانه رفتار کرده ایم.
8- همه چیز همانطور که ما فکر می کنیم نیست
شاید فرد و یا مکانی که باعث نفرت ما می شود، در واقع هدفش ایجاد این احساس در ما نباشد. باید به این باور برسیم که تفکرات ما گاها دامن گیر خودمان است و به هیچ وجه همیشه درست عمل نمیکند. اگر ما فکر می کنیم فردی و با شخصی باعث نفرت ما می شود و هدفش هم همین بوده، قطعا ما درگیر تفکر خود شده ایم و تصورات ما همیشه درست نیست.
فرض کنید وارد محیط غریبه ای می شوید و به یکباره همه می خندند. اولین تصور هر کسی این است که آن ها به من خندیده اند اما قطعا در ۹۰ درصد موارد این تصور اشتباه است و در یک همزمانی ورود ما با خنده افرادی که به یک موضوع دیگر می خندیده اند، مواجه شده ایم. به همین سادگی میتوانیم از همه افراد آن جمع متنفر شویم و یا می توانیم با آرامش دلیل خنده آنها را جویا شویم و با لبخندی از آن شرایط گذر کنیم. اینگونه است که می توانیم فرصت هایی را که با خوشحالی گذرانده ایم، را با تفکرات اشتباه خودمان به خشم و نفرت تبدیل کنیم.
نکته آخر این است که بسیار از مشکلات ما با یادگیری مهارت های بسیار مهم روابط بین فردی حل خواهد شد.
