هیجانات بخش مهم و جدایی ناپذیر زندگی انسان ها است. هیجانات به دو بخش مثبت و منفی تقسیم میشوند، که افراط در هر کدام می تواند برای سلامت روان مشکلاتی را ایجاذ کند. بدون وجود هیجان مثبت یا هیجان منفی زندگی رنگی ندارد با این حال عدم مدیریت هیجانات باعث مشکلات زیادی میشود لذا ضروری است که والدین از ابتدا به پرورش این مهارت در کودک خود بپردازند. در این مقاله سعی در تبیین این مهارت و راهکارهای رویارویی با این هیجانات در کودکان شده است.
تعریف مهارت رویارویی با هیجانات
مهارت رویارویی با هیجانات عبارت است از:
- شناخت هیجان هایی از قبیل شادی
- ترس
- غم
- و همچنین، شناخت تأثیر آنها بر رفتار خود و دیگران و فراگیری نحوه اداره آنها و ارائه واکنش مناسب در برابر آن موقعیت ها است.
هیجانات به دو دسته تقسیم می شوند
فواید مهارت رویارویی با هیجان چیست؟
این مهارت، نوعی توانایی است که به کمک آن کودک شما میتواند هیجان های خود و دیگران را تشخیص داده و نیز تأثیر این هیجان ها را بر رفتارهای خود و دیگران درک کند. در نتیجه، به کمک این شناخت، کودک می تواند واکنش مناسبی به هیجان های خود دهد. چنین واکنشی در مورد هیجان های شدید مانند حس خشم و یا غم که اثر منفی بر سلامت فرد دارد، اهمیت این مهارت را روشن می سازد. با ارتقای این مهارت در کودک خود می توانید سلامت ذهنی و عاطفی کودک خود را ارتقا دهید، استرس و آشفتگی وی را بکاهید، ثبات و پختگی هیجانی، عملکرد بهتر و آسایش و رضایت از خود برای وی به ارمغان آورید.
همچنین احساس های ما را به دیگران منتقل می کنند، چگونگی پاسخ دهی دیگران به ما را تنظیم می کنند، تعامل اجتماعی را آسان می سازند و رفتارهای اجتماعی را ترغیب می کنند.
چگونه با هیجان های منفی کودکان روبرو شویم؟
در جهت رویارویی با هیجانات منفی کودکان، والدین می توانند راهکارهایی را به کار بندند که در زیر نمونه هایی از این راهکارها را مشاهده می فرمایید. نقش والدین در آموزش بازی ها و درک هیجانات کودکان بسیار مهم است برای اطلاعات بیشتر بر روی لینک زیر کلیک کنید. از حمله توسعه های ذهنی می توان به IQ و EQ اشاره کرد.
- ابتدا آرام و شنونده باشید.
- اضطراب خودتان را کاهش دهید؛
- زیرا بر اساس برخی نظریات اضطراب به صورت ارثی به فرزند انتقال می یابد.
- کودک خود را در آغوش بگیرید و با او صحبت کنید؛
- تحقیقات نشان داده است که تماس لمسی والدین، صدا و حتی حرکات آنها می تواند موجب کاهش و یا افزایش اضطراب نوزاد گردد.
- آرامش داشتن را به کودک بیاموزید.
- به او بیاموزید چگونه خود را تسکین دهد و آرام کند؛
- کودک معنای آرامش را از والدین می آموزد و یاد می گیرد که چگونه نیازهای خود را کنترل کند و در زندگی چگونه خود را در برابر مشکلات آرام نگه دارد.
- احساسات فرزندتان را بپذیرید و آن را تأیید کنید؛
- به او بگویید که نمی تواند احساساتش را انتخاب کند، اما باید یاد بگیرد با آن احساسات چه کار کند و چگونه آنها را بروز دهد.
- با او هم دلی کنید؛
- زمانی که برای احساس ناراحتی یا عصبانیت فرزند خود نمی توانید کاری کنید، بهترین کار هم دردی با اوست. انسان ها وقتی بدانند کسی هست که آنها را درک کند، راحت تر با مشکلات احساسی خود کنار می آیند.
- تحقیر نکنید؛
- به او اجازه دهید احساساتش را بیان کند. به جای نادیده گرفتن یا تحقیر کردن احساسات فرزندتان، به او اجازه دهید آنها را بیان کند.
- خوب گوش کنید؛
- گاهی وقت ها کودکان نیاز دارند احساساتشان را برایتان بازگو کنند و شما آنها را بشنوید. این کار به آنها کمک می کند تا با احساس خود کنار آیند و آن را رها کنند.
- بهترین الگو برای آنها باشید؛
- کودکان چیزهایی را که می بینند، انجام می دهند.
- در مورد اتفاقات دردناک سکوت نکنید؛
- حرف زدن در مورد اتفاقات دردناک را به او یاد بدهید. این کار به کودک کمک می کند که در زمان هایی که با اتفاقات دردناک مواجه میشود، احساسات خود را بیان کند.
- موقعیت سازی کنید؛
- از او بپرسید که «تو چه می کردی اگر...؟» و بدین ترتیب از پیش برای او موقعیت های مختلف را تجسم کنید.
-
تمرین زیر را جهت ارتقای این مهارت ها انجام دهید.
تمرین اول «چرا این احساس را دارم؟»
این تمرین با هدف شناسایی هیجانات ناخوشایند متداول، آموختن شیوه های کنار آمدن اثربخش با هیجانات خوشایند طراحی شده است و بدین صورت است که:
برگه وضعیت های «چرا این احساس را دارم» را به کودک بدهید. در این برگه، 4 موقعیت زیر به تصویر کشیده شده است:
- پدر و مادرتان دوباره داد و بیداد راه انداخته اند. شما...
- در اتاق می مانید و روی چیز دیگری تمرکز می کنید.
- دخالت می کنید و التماس می کنید که دعوا نکنند.
- به خودتان می گویید که مشکل خودشان است.
- راه حل خودتان
- خانواده شما پول زیادی ندارند و شما کار کرده اید که دوچرخه مورد علاقه خودتان را بخرید. پول آن را به مدرسه بردید و آخر زنگ دیدید که پول در کیفتان نیست.
- از معلمتان می خواهید که از بچه ها بپرسد که چه کسی پول را برداشته است.
- وانمود می کنید اتفاق مهمی نیافتاده است.
- سراغ کسی می روید که حدس می زنید پولتان را برداشته است.
- راه حل خودتان.
از کودک بخواهید که وضعیت ها را یک به یک بخواند و در مورد راه حل آن به نتیجه ای برسد.
در آخر به بحث بپردازید بدین صورت که سؤالات زیر را می توانید از وی بپرسید:
- بیشتر کدام احساس را داشتید؟
- آیا وضعیتی وجود داشت که در آن چند احساس داشته باشید؟
- آیا فکر کردن درباره طرز کنار آمدن با این احساسات سخت بود؟
- آیا بعضی از وضعیت ها از بعضی دیگر سخت تر بودند؟
- آیا تا به حال احساسی شبیه احساسات مورد نظر در این وضعیت ها داشته اید؟
- اگر فکرتان را عوض می کردید آیا احساستان عوض می شد؟
- از کودک بخواهید مثال بزند و نتیجه گیری کند.
