سندرم پاهای بی قرار (RLS) که به نام RLS اولیه و RLS ایدیوپاتیک نیز شناخته می شود، یک اختلال عصبی است که باعث ایجاد احساسات ناخوشایند یا ناراحت کننده در پاهای شما و میل غیرقابل مقاومت برای حرکت دادن آنها میشود. علائم معمولاً در اواخر بعد از ظهر یا عصر رخ میدهد و اغلب در هنگام استراحت در شب شدیدتر میشود. به نظر میرسد زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به این بیماری هستند. علت دقیق سندرم پای بی قرار مشخص نیست. با این حال این دلایل میتوانند مؤثر باشند:
- حاملگی
- چاقی
- سیگار کشیدن
- کمبود آهن
- و کم خونی
- بیماری های عصبی
- دیابت
- نارسایی کلیه
- فشار خون بالا
- بیماری های قلبی در ارتباط است.
سندرم پاهای بی قرار (RLS) در چه سنی بروز میکند؟
سندرم پاهای بیقرار در هر سنی ممکن است بروز کند، ولی معمولا با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به آن افزایش می یابد. از مشخص ترین ویژگی های این عارضه، اختلال خواب است که به خواب آلودگی در طول روز می انجامد. علائم این اختلال در زمان نشستن طولانی بدون تحرک برای مثال موقع تماشای فیلم در سینما تشدید می شوند. تکان دادن و حرکت باعث تسکین درد و ناراحتی در سندرم پای بی قرار می شود اما با توقف حرکت، درد و ناراحتی دوباره برمیگردد. همچنین می تواند خستگی و خواب آلودگی روزانه را ایجاد کند و بر روی (خلق وخو، تمرکز، عملکرد شغلی و تحصیلی) تأثیر منفی بگذارد.
شدت علائم
شدت علائم در روزهای مختلف و در بین افراد متفاوت است. معمولاً علائم بیماری یک یا دو بار در هفته رخ میدهد. در مراحل اولیه ممکن است علائم برای یک هفته تا چند ماه دیده نشوند. البته به مرور زمان با بالا رفتن سن علائم تشدید می شوند.
انواع سندرم پای بی قرار
از نگاه روانپزشکان، روانشناسان و دانشمندان علوم اعصاب اختلال عصبی پای بی قرار به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود که در ادامه هر یک را توضیح دادیم:
سندرم پای بی قرار اولیه (ایدیوپاتیک)
این نوع از سندرم ممکن است در افراد با هر سنی بروز کند و عامل ناشناخته ای موجب بروز آن می شود و ابتلا به این اختلال در بسیاری از افراد خفیف و گاهی مدت زمان طولانی بیماری بدون علامت است. در این اختلال ممکن است ابتدا علائم غیر پیوسته اتفاق افتد اما با گذشت زمان، علائم با توجه به افزایش شدت بیماری نیز شدیدشود. شروع RLS اولیه معمولا در سنین ۴۰ سال به بالا است.
سندرم پای بی قرار ثانویه
سندرم پای بی قرار ثانویه معمولاً از بروز برخی اختلالات عصبی دیگر به وجود می آید. این نوع سندرم دارای ویژگی هایی است که در ادامه بیان خواهیم کرد.
- این اختلال به صورت ناگهانی نمایان می شود.
- شروع این بیماری از سنین بالای ۴۵ سال است.
- علائم اختلال عصبی ثانویه از نظر شدت علائم بیشتر از نوع اولیه است.
- علائم این بیماری به مرور زمان افزایش پیدا نمی کند و همچنین تشدید نخواهد شد.
دلایل ابتلا به سندرم پای بی قرار
در اکثر موارد، روانپزشکان دلیلی برای بیماری سندرم پای بی قرار نمی یابند. هرچند تاثیر نقش ژن ها و عامل وراثتی در این بیماری دیده شده است. (تقریبا ۵۰ درصد افراد مبتلا به بیماری سابقه خانوادگی دارند). سایر عوامل تاثیر گذار به غیر از ژن و وراثت شامل:
بیماری های مزمن
بعضی از بیماری های مزمن و خاص همچون کمبود آهن، بیماری پارکینسون، نارسایی کلیه، دیابت و نوروپاتی محیطی معمولا با سندرم پای بی قرار مرتبط هستند. درمان این بیماری ها معمولا باعث درمان سندرم پای بی قرار هم می شود.
داروهای درمانی
بعضی از انواع داروها همچون داروهای ضدتهوع، داروهای آنتی سایکوتیک، داروهای ضدافسردگی و داروهای درمان سرماخوردگی و یا آلرژی که شامل آرام بخش آنتی هیستامین هستند، می توانند بیماری را شدیدتر نمایند.
بارداری
بعضی از خانم ها در دوران بارداری بخصوص سه ماه آخر بارداری دچار سندرم پای بی قرار می شوند. بیماری معمولا ۱ ماه بعد از زایمان برطرف می شوند. سایر عواملی که می تواند باعث ابتلا به سندرم پای بی قرار شود شامل مصرف الکل و بی خوابی است. بهبود خواب و ترک مصرف الکل می تواند به بهبود بیماری کمک نماید.
درمان RLS
برای درمان سندرم پای بی قرار باید سایر بیماری های مرتبط را درمان یا کنترل کرد، اگر سندرم پای بی قرار با هیچ بیماری دیگری مرتبط نباشد، برای درمان آن می بایست بر تغییرات سبک زندگی و یا درمان دارویی تمرکز کرد، درمان دارویی فقط با دستور پزشک مجاز بوده و بدون مراجعه به روانپزشک ممکن نیست.
- تغییر سبک زندگی: می تواند نقش مهمی در آرام کردن بیماری داشته باشد.
- حمام و ماساژ: حمام آب گرم و ماساژ پاها می تواند کمک بزرگی برای آرام کردن پاهای شما باشد.
- کمپرس آب گرم و یا آب سرد: استفاده از کمپرس های آب گرم و سرد مفید بوده، بسته به اینکه کدام بیشتر بر شما تاثیر می گذارد از کمپرس سرد یا گرم استفاده نمایید.
- استفاده از تکنیک های آرام کننده: تکنیک های آرام کننده (relaxation) همچون یوگا و مدیتیشن بخصوص قبل از خواب ممکن است بتواند به شما کمک نماید.
- برنامه ریزی مناسب برای خواب: خستگی می تواند باعث بدتر شدن شدت سندرم پای بی قرار شود، پس حفظ بهداشت خواب بسیار مهم می باشد. دریافت خواب مناسب و همچنین برنامه ریزی مناسب برای خواب و محیط آرام بخش خواب می تواند به شما کمک نماید.
- ورزش و تمرنیات بدنی: ورزش و تمرین معتدل و آرام می تواند باعث بهبود سندرم پای بی قرار شود. اما فشار مازاد هنگام ورزش بخصوص بر پاها می تواند اثر معکوس داشته باشند.
- اجتناب از مصرف کافئین: بعضی اوقات کاهش مصرف کافئین و یا قطع آن می تواند شدت بیماری را کاهش دهد.
- عدم مصرف سیگار و الکل: هر دو سیگار و الکل می توانند شدت بیماری را افزایش دهند. ترک سیگار و الکل ممکن است بتواند به شما در بهبود بیماری کمک نماید.
منبع: hopkinsmedicine.org
