تله یا طرحواره وابستگی از جمله طرحواره هایی است که در فرد شکل می گیرد و باعث می شود فرد طبق آن طرحواره رفتار کند. در واقع در تله وابستگی فرد نظامی را در ذهن خود تشکیل می دهد و اطلاعات دریافت شده از محیط را بر اساس آن تحلیل و تفسیر می کند.
افرادی که دچار تله وابستگی می شوند بیش از اندازه به دیگران وابسته هستند و این امر می تواند در تصمیم گیری های آنها تاثیر بگذارد. به گونه ای که شخص نمی تواند به تنهایی تصمیم گیری کند و در اکثر جنبه ها و موقعیت های مهم زندگی بنابر گفته های دیگران عمل می کند.
این افراد همچنین تصور می کنند که استقلال کافی برای انجام کارها را ندارند و مانند کودکان به راهنمایی و حمایت بزرگترها نیازمندند. احساس آسیب پذیری و عدم کفایت در این افراد بسیار زیاد است به گونه ای که در صورت تنها ماندن احساس می کنند که خطری بزرگ زندگی آنها را تهدید می کند.
علل شکل گیری تله وابستگی
یکی از علل اصلی شکل گیری تله وابستگی داشتن والدین بیش از حد کنترل کننده می باشد. کودک در مراحل رشد خود و زمانی که نیاز به استقلال دارد با کنترل بیش از حد والدین مواجه می شود. این والدین همچنین زمانی که کودک کاری را به تنهایی و به اشتباه انجام می دهند او را مورد سرزنش قرار می دهد.
همین امر سبب حس بی کفایتی و عدم توانایی در کودک می شود و باعث می شود که او این باور را در خود ایجاد کند که تمام کارهایی که به تنهایی انجام می دهد اشتباه است و او همیشه به کمک دیگران نیاز دارد. والدین این کودکان هیچگونه اختیار عملی به کودک خود نمی دهند و خود کارهای کودک را خود انجام می دهند.
از طرفی عدم حمایت و نیز حمایت اندک والدین نیز می تواند باعث شکل گیری تله وابستگی در کودک شود. این والدین انتظار کاری بیش از توان کودک را دارند. تصمیم گیری ها و نیز انجام دادن کارهایی که متناسب با سن کودک نیست باعث شکست کودک می شود و همین شکست های پی در پی سبب می شود که کودک تصور کند به تنهایی قادر به انجام هیچ کاری نیست.
نحوه درمان تله وابستگی
همانطور که گفته شد تله وابستگی نوعی طرحواره است که در فرد شکل گرفته و پایدار شده است. بنابراین یکی از درمان های اصلی این تله، طرحواره درمانی می باشد. در این درمان به فرد کمک می شود نوع طرحواره ای که در او شکل گرفته را شناسایی کرده و سعی در بهبود آن کند.
یکی دیگر از درمان های تله وابستگی افزایش آگاهی و یادگیری افراد درباره مشکل خود است. آموزش مهارت های مختلف مانند اعتماد به نفس نیز می تواند باعث کاهش احساس نیاز فرد به دیگران شود و فرد بتواند به طور مستقل و گام به گام کارهای خود را انجام دهد.
از دیگر روش های درمان این مشکل درمان شناختی - رفتاری می باشد. در این درمان به فرد کمک می شود که باورها و اعتقادهای مرتبط با وابستگی خود را شناخته و آنها را کنترل کند. در این درمان همچنین به فرد کمک می شود که مطابق با باورهای جدید که در آنها استقلال بیشتری وجود دارد عمل کند.
حمایت همه جانبه از طرف والدین و نیز درمانگر می تواند در رفع سریع تر این مشکل کمک بسیاری کند. برای درمان تله وابستگی نیازی به استفاده داروی خاصی نیست و در صورت نیاز بسیار ممکن است از داروهای ضد اضطراب برای این افراد استفاده شود. افرادی که تله وابستگی دارند به شدت می توانند در مسیر طرحواره درمانی خود را بهبود دهند.
