اهمیت ایفای نقش در روانشناسی یادگیری، یکی از دغدغه های معلمان این است که چه روش تدریسی را انتخاب کنند تا بتوانند یادگیری دانش آموزان را بهبود بخشند. در این مقاله یک نوع روش تدریس به نام ایفای نقش را بررسی می کنیم که این روش برای چه موقعیت ها و دروسی قابل اجرا است؟
روش تدریس ایفای نقش به این صورت اجرا می شود که معلم بر اساس موقعیت یا موضوع درس و با تقسیم بندی موضوعات و سرفصل ها، نمایشی را طراحی می کند و تعدادی از دانش آموزان را انتخاب می کند و به هر کدام نقشی می دهد. در حین انجام نمایش نیز خطاها را تصحیح می کند و روند انجام نمایش را مدیریت می کند. عده ای از دانش آموزان وارد نمایش می شوند و بقیه که مشاهده گر هستند هم وظیفه پرسشگری و نتیجه گیری دارند و مشاهده گر فعال محسوب می شوند.
مراحل دقیق روش ایفای نقش
مرحله اول
گرم کردن گروه: معرفی مساله، توضیح مساله، تفسیر داستان مساله، نشان دادن موضوع های مهم و توضیح ایفای نقش ها.
مرحله دوم
گزینش شرکت کنندگان: تحلیل نقش ها، گزینش بازیگران نقش.
مرحله سوم
پردازش صحنه: تنظیم اصول رفتارها در نقش، بیان مجدد نقش ها و وارد شدن در موقعیت مساله.
مرجله چهارم
آماده ساختن مشاهده گران: تعیین موضوعی برای جستجو و توضیح وظایف مشاهده.
مرحله پنجم
نمایش: شروع نمایش، حفظ ایفای نقش و قطع ایفای نقش.
مرحله ششم
بحث و ارزشیابی: بازنگری به رفتار ایفای نقش (حوادث، موضوع ها، واقعیت گرایی) بحث درباره موارد و ایجاد نمایش بعدی.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست موفقیت شغلی
مرحله هفتم
نمایش دوباره: ایفای نقش های اصلاح شده و پیشنهاد مراحل بعد با جانشینی رفتارهای مناسب تر.
در این روش دانش آموزان می توانند احساسات خود و دیگران را کاوش کنند، با بروز نقش رها سازی احساسات انجام می شود و برای تغییر ادراکات دیگران و ادراکات خود می توانند اقدام کنند. شناسایی ارزش های فرهنگی به خوبی با این روش آموزش داده می شود. مهارت و حل و آمادگی پذیرش راه حل های ممکن، توانایی شناسایی یک مساله، توانایی ایجاد راه حل های جانشین، توانایی ارزشیابی پیامدهای راه حل های جانشین مسایل برای خود و دیگران با این روش اتفاق می افتد.
موضوعاتی که با این روش قابل اجرا هستند عبارتند از: واقعیت های تاریخی، موضوعات جامعه شناسی،مسایل فرهنگی و همچنین مسایل ناشی از مراحل رشد، موضوعات ارزشی، هیجانات و متون نمایش.تحلیل ارزش ها و رفتار فردی، ایجاد راه حل برای مسایل بین فردی، رشد و همدلی نسبت به دیگران.
با توجه به اینکه در روش تدریس ایفای نقش همه دانش آموزان چه کسانی که نقش ایفا می کنند و چه مشاهده گران فعال هستند و روند کار را با مدیریت معلم خود انجام می دهند نمی توانند در کلاس منفعل باشند و با موضوع درس درگیر می شوند. متفاوت بودن این روش هم برای دانش آموزان جذابیت دارد.
بنابراین می توان موضوعات را به خوبی آموزش داد. به خصوص زمانی که معلم خواستار حل مشکلات رفتاری دانش آموزان است و یا موضوعاتی را می خواهد آموزش بدهد که مباحث طولانی و سنگین هستند. اما با توجه به اینکه اجرای این روش دشواری هایی دارد و زمان بر است می تواند در کنار دیگر روش های تدریس به کار برده شود تا مدیرت زمانی کلاس نیز به خوبی انجام گردد. دانش آموزان معمولا از این روش استقبال می کنند و همکاری خوبی دارند. بعد از چند ساعت کلاس درسی که معلم تنها فرد فعال کلاس بوده است این روش برای بهبود یادگیری توصیه می شود. روش تدریس ایفای نقش، روشی خلاق و جذاب است که می تواند مفاهیم را در ذهن دانش آموزان نهادینه کند و معمولا زمان فراموشی آن خیلی طولانی است و در کنار دیگر روش ها می تواند موثر باشد.
