اعتیاد به قمار بازی و نحوه درمان آن

تصور کنید فردی که قسم خورده دیگر قمار نکند، اما باز هم خود را پشت میز پوکر یا جلوی صفحه‌ی شرط‌بندی آنلاین می‌یابد. چرا ترک قمار این‌قدر دشوار است؟ چه چیزی باعث می‌شود مغز یک فرد قمارباز، بارها و بارها او را به سمت همان چرخه‌ی ویرانگر سوق دهد؟ آیا این تنها یک عادت بد است، یا مغز او واقعاً به این رفتار وابسته شده است؟ در ادامه، به عمیق‌ترین لایه‌های علمی این پدیده نفوذ می‌کنیم تا بفهمیم چرا قمار مانند یک مواد مخدر ذهن را در چنگال خود نگه می‌دارد و چگونه می‌توان از این دام رهایی یافت.

اعتیاد به قمار (Gambling Disorder) یک اختلال پیچیده‌ی روان‌شناختی است که نه‌تنها بر وضعیت مالی فرد تأثیر می‌گذارد، بلکه جنبه‌های عاطفی، شناختی و اجتماعی زندگی او را نیز دچار اختلال می‌کند. این اختلال در طبقه‌بندی اختلالات کنترل تکانه قرار دارد و شباهت‌های زیادی به اختلالات وسواسی-جبری و اعتیادهای رفتاری دارد. با توجه به افزایش روزافزون آمار افراد مبتلا به این اختلال در دنیای مدرن، در این مقاله به‌طور علمی و جامع به بررسی روش‌های درمانی موجود برای ترک قمار پرداخته می‌شود.

اثرات روان‌شناختی و مغزی اعتیاد به قمار

چرا قمار، مانند مواد مخدر، ذهن را تسخیر می‌کند؟ مطالعات نشان می‌دهند که قمار نه‌تنها یک رفتار هیجانی است، بلکه تغییراتی عمیق در ساختار مغز ایجاد می‌کند. سیستم پاداش مغز که مسئول پردازش لذت و انگیزه است، در قماربازان مشابه افرادی که به مواد مخدر وابسته‌اند، دچار تغییر می‌شود. در این فرایند، دوپامین بیش‌ازحد ترشح می‌شود و فرد را در چرخه‌ای از انتظار، هیجان و شکست گرفتار می‌کند. این تغییرات عصبی، قمار را از یک سرگرمی ساده به یک وابستگی روانی تبدیل کرده و ترک آن را دشوار می‌سازد. اما آیا راهی برای خروج از این چرخه وجود دارد؟

ارتباط اعتیاد به قمار با نوروسایکولوژی

اعتیاد به قمار به‌عنوان یک اختلال رفتاری پیچیده، ارتباط مستقیم و قابل‌توجهی با نوروسایکولوژی دارد. این اختلال نه تنها از جنبه‌های روان‌شناختی، بلکه از منظر نوروسایکولوژیکی نیز تحت‌تأثیر فرآیندهای مغزی خاص قرار دارد که می‌توانند به تقویت رفتارهای اعتیادی و اختلال در کنترل تکانه‌ها منجر شوند. در اینجا، به بررسی جنبه‌های مختلف این ارتباط از منظر نوروسایکولوژی پرداخته می‌شود.

1. فعال‌سازی سیستم پاداش مغز

یکی از اصلی‌ترین مکانیزم‌های نوروسایکولوژیکی در اعتیاد به قمار، فعال‌سازی غیرطبیعی سیستم پاداش مغز است. در هنگام قمار، به‌ویژه در مواقع برنده شدن، هسته‌های قاعده‌ای مغز به همراه سایر نواحی مرتبط با سیستم دوپامینی تحریک می‌شوند. این فرآیند باعث ترشح دوپامین، ماده شیمیایی که مسئول احساس لذت و پاداش است، می‌شود. مطالعات تصویربرداری مغزی مانند fMRI نشان داده‌اند که در افراد مبتلا به اعتیاد به قمار، پاسخ‌های دوپامینی به تحریکات پاداش‌دهنده بسیار بیش از افراد غیرمعتاد است. این تغییرات در پاسخ‌های دوپامینی نه‌تنها رفتارهای قماربازانه را تقویت می‌کنند، بلکه باعث ایجاد وابستگی روانی و بی‌توجهی به پیامدهای منفی می‌شوند.

2. اختلال در سیستم کنترل تکانه

نوروسایکولوژی اعتیاد به قمار همچنین به اختلال در عملکرد سیستم کنترل تکانه اشاره دارد. قشر پیشانی مغز (Prefrontal Cortex)، که مسئول فرآیندهای اجرایی مانند برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و مهار تکانه‌ها است، در افراد مبتلا به این اختلال عملکرد ضعیف‌تری دارد. کاهش فعالیت در این ناحیه منجر به ناتوانی در کنترل رفتارهای تکانشی و غیرقابل پیش‌بینی مانند قماربازی می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که نقص در این فرآیندهای مغزی می‌تواند منجر به اتخاذ تصمیمات ناسنجیده و تداوم رفتارهای قماربازانه شود، حتی زمانی که فرد از پیامدهای منفی آن آگاه است.

3. نقش مدارهای مغزی مرتبط با اضطراب و پاداش

اعتیاد به قمار همچنین با تغییرات در مدارهای مغزی مرتبط با اضطراب و پاداش در ارتباط است. در افراد مبتلا به این اختلال، سیستم عصبی مغز به‌شدت تحت تأثیر تجربه‌های گذشته و احساسات منفی قرار می‌گیرد. مطالعات نشان می‌دهند که در این افراد، مدارهای مغزی مرتبط با اضطراب، مانند آمیگدال، بیش‌فعال می‌شوند. این فعالیت بیش‌ازحد می‌تواند به‌عنوان یک واکنش به فشارهای روانی و استرس‌های ناشی از قمار عمل کند و افراد را به سمت انجام این رفتارهای اعتیادی سوق دهد.

4. ارتباط با اختلالات شناختی و هیجانی

نوروسایکولوژی اعتیاد به قمار همچنین به اختلالات شناختی و هیجانی مرتبط با این اختلال اشاره دارد. افراد قمارباز ممکن است دچار خطاهای شناختی مانند بزرگ‌نمایی احتمالات (احساس می‌کنند شانس برنده شدن در آینده بیشتر است) و کم‌توجهی به پیامدهای منفی رفتارهای خود شوند. این خطاهای شناختی در نتیجه‌ی تغییرات نوروسایکولوژیکی در فرآیندهای پردازش اطلاعات مغزی اتفاق می‌افتند. علاوه بر این، اختلالات هیجانی مانند افسردگی و اضطراب می‌توانند زمینه‌ساز و تشدیدکننده اعتیاد به قمار باشند، به‌ویژه در افرادی که به‌طور مستمر در تلاش برای فرار از احساسات منفی خود هستند.

در نهایت، ارتباط پیچیده میان اعتیاد به قمار و نوروسایکولوژی، نشان می‌دهد که درمان این اختلال نیازمند رویکردهای جامع و ترکیبی است که نه تنها به جنبه‌های روان‌شناختی، بلکه به فرآیندهای عصبی و شناختی مغز نیز توجه داشته باشد.

پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین و رایگان اعتیاد به قمار

اعتیاد به قمار و ارتباط آن با سایکونوروایمونولوژی

اعتیاد به قمار، به عنوان یک اختلال پیچیده روان‌شناختی، تنها به جنبه‌های رفتاری محدود نمی‌شود. این اختلال با تأثیرات عمیق بر سیستم‌های روانی، عصبی و ایمنی بدن فرد همراه است. از دیدگاه سایکونوروایمونولوژی، که به بررسی تعاملات میان سیستم‌های عصبی، ایمنی و روانی می‌پردازد، اعتیاد به قمار می‌تواند به تغییرات فیزیولوژیکی گسترده‌ای در مغز و سیستم ایمنی منجر شود.

در این اختلال، مناطق خاصی از مغز که مرتبط با پاداش و انگیزش هستند، همانند نواحی مرتبط با اعتیاد به مواد مخدر، به شدت فعال می‌شوند. این فعالیت‌های مغزی باعث می‌شوند که فرد احساس لذت و رضایت از ادامه قمار را تجربه کند، حتی زمانی که پیامدهای منفی آن به وضوح آشکار است. از طرفی، تغییرات در سیستم ایمنی بدن و ترشح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول، که در این اختلال مشهود است، ممکن است به اختلالات عاطفی و روانی بیشتری مانند اضطراب و افسردگی منجر شود.

علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به اعتیاد به قمار معمولاً به‌طور مکرر در معرض واکنش‌های التهابی بالا قرار دارند، که می‌تواند باعث کاهش توانایی بدن در مقابله با استرس‌ها و بیماری‌ها شود. این چرخه معیوب نه‌تنها مغز را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه بر سیستم ایمنی فرد نیز تأثیر منفی می‌گذارد و موجب آسیب به سلامت روانی و جسمی او می‌شود. در نتیجه، درک این تعاملات پیچیده بین روان، مغز و ایمنی بدن برای طراحی درمان‌های جامع و مؤثر در مقابله با اعتیاد به قمار ضروری است.

چه کسی معتاد به قمار محسوب میشود؟

اعتیاد به قمار یک اختلال پیچیده است که از دیدگاه‌های مختلف روان‌شناختی، نوروساینس و سایکونوروایمونولوژی به آن پرداخته شده است. برای درک بهتر این اختلال، لازم است از جنبه‌های مختلف آن بررسی کنیم:

1. دیدگاه روان‌شناختی:

از دیدگاه روان‌شناختی، فردی معتاد به قمار محسوب می‌شود که نتواند به طور مؤثر رفتار قمار بازی خود را کنترل کند و این رفتار باعث آسیب به جنبه‌های مختلف زندگی او، از جمله روابط بین فردی، اسیب شغلی، سلامت جسمی و مالی شود.

برخی از ویژگی‌های این افراد عبارتند از:

• احساس نیاز فوری به قمار: افراد مبتلا به اعتیاد به قمار در پاسخ به استرس یا فشارهای روانی تمایل دارند که به قمار پناه ببرند تا از مشکلات عاطفی و هیجانی خود فرار کنند.
• تکرار رفتار قمار: باوجود پیامدهای منفی، قماربازان به طور مکرر به این رفتار ادامه می‌دهند و به دلیل احساس لذت و پاداش آن، به‌طور دائمی به دنبال آن می‌روند.
• اعتماد به نفس پایین و اضطراب: افراد مبتلا به این اختلال اغلب دچار مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی هستند که این مشکلات می‌تواند باعث تشدید رفتار قماربازی شود.

2. دیدگاه نوروساینس:

از منظر نوروساینس، قمار به عنوان یک اختلال رفتاری که در مغز تغییرات فیزیولوژیکی به همراه دارد، در نظر گرفته می‌شود. مغز افراد قمارباز در مناطقی که مربوط به پاداش و احساس لذت هستند، مانند هسته مغزی (Nucleus Accumbens) و قشر پیش‌پیشانی (Prefrontal Cortex)، تغییرات عمده‌ای نشان می‌دهد:

• فعالیت بیش از حد در سیستم پاداش مغز: مطالعات نشان داده‌اند که در هنگام قمار، همان مناطق مغزی که در اعتیاد به مواد مخدر فعال می‌شوند، در این افراد نیز فعال می‌شود. این تغییرات به طور مداوم باعث می‌شود که فرد احساس نیاز به ادامه قمار داشته باشد.
• اختلال در کنترل تکانه‌ها: قماربازان به دلیل مشکلات در قشر پیش‌پیشانی، که مسئول کنترل رفتارها و تصمیم‌گیری است، قادر به کنترل و متوقف کردن رفتار قماربازی خود نیستند.

3. دیدگاه سایکونوروایمونولوژی:

سایکونوروایمونولوژی به بررسی ارتباطات پیچیده میان سیستم عصبی، ایمنی و روانی در افراد می‌پردازد. در این زمینه، اعتیاد به قمار به‌عنوان یک اختلال رفتار تکاملی در نظر گرفته می‌شود که تأثیرات زیادی بر سیستم‌های بیولوژیکی فرد دارد:

• افزایش هورمون‌های استرس (کورتیزول): افراد مبتلا به اعتیاد به قمار به‌طور مکرر با استرس‌های روانی رو به‌ رو می‌شوند که موجب ترشح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول در بدن آن‌ها می‌شود. این سطح بالای کورتیزول می‌تواند بر سیستم ایمنی تأثیر گذاشته و فرد را در معرض بیماری‌های جسمی و روانی قرار دهد.
• فعال شدن سیستم پاداش مغز: همان‌طور که در نوروساینس ذکر شد، سیستم پاداش مغز که در پاسخ به قمار فعال می‌شود، می‌تواند به اضطراب و تغییرات روحی منجر شود. این تغییرات در کنار برانگیختگی‌های عاطفی، سبب تحریک بیشتری برای ادامه قمار می‌شود.
• نوسانات در عملکرد ایمنی: تحقیقات نشان می‌دهند که اختلالات روانی مانند اعتیاد به قمار می‌تواند با اختلالات ایمنی در ارتباط باشد. تغییرات فیزیولوژیکی که در اثر استرس و قمار در بدن ایجاد می‌شود، ممکن است موجب افزایش التهابات و کاهش پاسخ‌های ایمنی شود.

نتیجه‌گیری:

به طور کلی، افرادی که به اختلال قمار معتاد هستند، افرادی هستند که رفتار قمار بازیشان تحت تأثیر عوامل روان‌شناختی، نورولوژیکی و سایکونوروایمونولوژیکی قرار دارد. این افراد قادر به کنترل و متوقف کردن رفتار خود نبوده و این اختلال بر سیستم‌های مختلف بیولوژیکی، روانی و اجتماعی آنها تأثیر می‌گذارد. این فرآیند پیچیده نیازمند درمان‌های جامع و چندجانبه است که بتواند همزمان به ابعاد روان‌شناختی، نوروساینتیفی و سایکونوروایمونولوژیکی اعتیاد پرداخته و درمانی مؤثر و پایدار فراهم کند.

چگونه اعتیاد به قمار تشخیص داده می‌شود؟

اعتیاد به قمار (Gambling Disorder) یک اختلال پیچیده است که در آن فرد دچار رفتارهای وسواسی و غیرقابل‌کنترل در قماربازی می‌شود، حتی زمانی که این رفتار برای او پیامدهای مالی، اجتماعی و روانی منفی دارد. تشخیص این اختلال نیازمند بررسی دقیق از چندین بعد علمی است که در ادامه از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد:

۱. تشخیص از دیدگاه روان‌شناختی

در روان‌شناسی، اعتیاد به قمار به عنوان یک اختلال کنترل تکانه و اعتیاد رفتاری شناخته می‌شود که با تست‌های استاندارد و معیارهای بالینی سنجیده می‌شود. DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) معیارهای زیر را برای تشخیص این اختلال ارائه کرده است:

• افزایش نیاز به قمار برای رسیدن به همان سطح هیجان اولیه

• ناامیدی و اضطراب هنگام تلاش برای متوقف کردن قمار
• عدم توانایی در کنترل یا کاهش رفتار قمار
• مشغولیت ذهنی مداوم با قمار (مانند فکر کردن به تجربیات قبلی قمار یا برنامه‌ریزی برای قمار بعدی)
• قمار برای فرار از احساسات منفی مانند استرس و افسردگی
• دروغ گفتن برای پنهان کردن میزان قماربازی
• به خطر انداختن روابط، شغل یا فرصت‌های مهم زندگی به دلیل قمار

روش‌های ارزیابی شامل مصاحبه‌های بالینی، پرسشنامه‌های روان‌شناختی (مانند PGSI: Problem Gambling Severity Index) و تست‌های شناختی برای ارزیابی کنترل تکانه و تصمیم‌گیری می‌باشد.

۲. تشخیص از دیدگاه نوروساینس

از منظر علوم اعصاب، اعتیاد به قمار در نتیجه تغییرات عصبی در مدارهای پاداش و کنترل شناختی مغز ایجاد می‌شود. برای تشخیص این تغییرات، از روش‌های تصویربرداری عصبی استفاده می‌شود:

• تصویربرداری fMRI: بررسی فعالیت هسته اکومبنس (Nucleus Accumbens) که در پاداش و لذت نقش دارد. در افراد معتاد به قمار، این ناحیه بیش‌فعال است، مشابه آنچه در اعتیاد به مواد مخدر مشاهده می‌شود.
• PET Scan: نشان می‌دهد که سطح دوپامین در مغز افراد قمارباز غیرطبیعی افزایش می‌یابد، به‌ویژه هنگام پیش‌بینی یک برد بزرگ.
• EEG (نوار مغزی): در قماربازان مزمن، امواج مغزی مرتبط با کنترل شناختی (مانند موج فرونتال θ و β) کاهش می‌یابد که نشانه ضعف در تصمیم‌گیری و کنترل تکانه است.

۳. تشخیص از دیدگاه سایکونوروایمونولوژی

سایکونوروایمونولوژی (PNI) به بررسی تأثیرات متقابل بین سیستم عصبی، سیستم ایمنی و روان می‌پردازد. در افراد معتاد به قمار، تغییرات فیزیولوژیکی و التهابی مشاهده می‌شود که می‌توان از آن‌ها برای تشخیص استفاده کرد:

افزایش سطح کورتیزول: استرس مزمن ناشی از قمار باعث افزایش غیرطبیعی هورمون استرس (کورتیزول) می‌شود که می‌توان آن را از طریق آزمایش بزاق و خون اندازه‌گیری کرد.

التهاب سیستم عصبی: افزایش سایتوکاین‌های التهابی (مانند IL-6 و TNF-α) نشان‌دهنده استرس عصبی و ایمنی در این افراد است.

کاهش پاسخ ایمنی: سیستم ایمنی در قماربازان مزمن ضعیف‌تر عمل می‌کند و آن‌ها را مستعد بیماری‌های روان‌تنی مانند سندرم خستگی مزمن و افسردگی می‌کند.

روش‌های تشخیصی: آزمایش‌های بیومارکرهای استرس (Cortisol & Cytokines) برای سنجش تأثیرات فیزیولوژیکی قمار بر بدن استفاده می شود.

۴. تشخیص از دیدگاه روان‌پزشکی

در روان‌پزشکی، اعتیاد به قمار به‌عنوان یک اختلال روانی و رفتاری مرتبط با کنترل تکانه و اعتیادهای غیرشیمیایی شناخته می‌شود. برای تشخیص این اختلال، روان‌پزشکان از ابزارهای زیر استفاده می‌کنند:

🔍 مصاحبه‌های بالینی: بر اساس معیارهای DSM-5 و ICD-11 برای بررسی شدت اعتیاد.

🔍 ارزیابی‌های دارویی: برخی افراد مبتلا به اعتیاد به قمار ممکن است دارای اختلالات همراه مانند افسردگی، اضطراب، یا دو‌قطبی باشند که می‌توان آن‌ها را با تست‌های روان‌پزشکی شناسایی کرد.

🔍 تست‌های ژنتیکی: شواهدی وجود دارد که برخی جهش‌های ژنتیکی (مانند DRD2 و COMT) در افزایش خطر اعتیاد به قمار نقش دارند. بررسی این ژن‌ها می‌تواند به شناسایی افراد مستعد کمک کند.

جمع‌بندی: چگونه اعتیاد به قمار را تشخیص می‌دهیم؟

✅ روان‌شناختی: پرسشنامه‌ها و مصاحبه‌های بالینی برای ارزیابی علائم رفتاری.

✅ نوروساینس: تصویربرداری مغزی (fMRI، PET) برای بررسی تغییرات سیستم پاداش و کنترل تکانه.

✅ سایکونوروایمونولوژی: آزمایش‌های بیولوژیکی (کورتیزول، سایتوکاین‌ها) برای بررسی استرس و تغییرات ایمنی.

✅ روان‌پزشکی: بررسی اختلالات همزمان و تست‌های ژنتیکی برای شناسایی عوامل خطر.

تشخیص صحیح اعتیاد به قمار نیازمند یک رویکرد چندبعدی و ترکیبی از این حوزه‌هاست تا بتوان به درمان‌های هدفمند و مؤثرتر برای هر فرد دست یافت. اما در مرحله اول یک روانشناس بالینی بهترین گزینه برای شما می باشد.

برخی از علائم اعتیاد به قمار چیست؟

چگونه بفهمیم که قمار از یک سرگرمی ساده به یک اعتیاد خطرناک تبدیل شده است؟ بسیاری از افراد تا زمانی که در یک چرخه تکرارشونده از باخت، جبران پول های از دست رفته و وسواس فکری گرفتار نشوند، متوجه شدت مشکل خود نمی‌شوند. علائم هشداردهنده اعتیاد به قمار شامل عدم توانایی در توقف بازی، افزایش مبلغ شرط‌بندی برای کسب هیجان بیشتر، بی‌توجهی به عواقب مالی و احساسی، و تجربه اضطراب یا تحریک‌پذیری در صورت دوری از قمار است.

این رفتارها، مشابه اعتیادهای دیگر، به تغییرات عصبی در سیستم پاداش مغز مرتبط هستند و در صورت نادیده گرفتن، می‌توانند به بحران‌های جدی روانی و اجتماعی منجر شوند. اما آیا این چرخه می‌تواند متوقف شود؟ در ادامه، به بررسی علمی این موضوع می‌پردازیم.

تفاوت بین اعتیاد به قمار و یک قمارباز تفریحی یا حرفه ای چیست؟

از دیدگاه روانشناختی و علوم اعصاب، تفاوت میان قماربازان تفریحی، حرفه‌ای و افراد مبتلا به اعتیاد قمار در مکانیسم‌های شناختی، هیجانی و نوروبیولوژیکی آنها نهفته است.

۱. قماربازان تفریحی:

قماربازان تفریحی درگیر یک فعالیت لذت‌بخش و اجتماعی هستند که با سیستم پاداش مغز (dopaminergic system) ارتباط دارد اما کنترل شناختی و تنظیم هیجانی آنها حفظ می‌شود. آنها توانایی پذیرش باخت را دارند و از نظر فعالیت قشر پیش‌پیشانی مغز (PFC)، که مسئول تصمیم‌گیری منطقی و کنترل تکانه‌ها است، عملکرد نرمالی دارند. در نتیجه، آنها هنگام قمار دچار از دست دادن کنترل یا رفتارهای جبری نمی‌شوند.

۲. قماربازان حرفه‌ای:

این افراد برخلاف معتادان به قمار، انگیزه‌ی مالی و استراتژیک دارند، نه هیجانی. تحقیقات نشان می‌دهد که قماربازان حرفه‌ای سطح بالاتری از خودکنترلی، مدیریت ریسک و تحلیل آماری دارند و برخلاف افراد معتاد به قمار، فعالیت نورون‌های دوپامینرژیک آنها در یک محدوده متعادل باقی می‌ماند. همچنین، شبکه‌های اجرایی مغز آنها که مسئول کنترل رفتارهای تکانشی هستند، عملکرد بهتری نسبت به قماربازان مشکل‌دار دارند.

۳. افراد مبتلا به اعتیاد قمار:

قماربازان معتاد الگوهای رفتاری و عصبی مشابه با افرادی که به مواد مخدر وابسته هستند، نشان می‌دهند. قمار پاتولوژیک در DSM-5 به عنوان یک اختلال مرتبط با سیستم پاداش طبقه‌بندی شده و ویژگی‌های زیر را دارد:

• اختلال در عملکرد قشر اوربیتوفرنتال مغز (OFC) که باعث کاهش کنترل تکانه می‌شود.
• حساسیت بیش از حد در سیستم دوپامینرژیک که منجر به جستجوی هیجان و افزایش رفتارهای جبری می‌شود.
• کاهش عملکرد آمیگدال و هیپوکامپ که منجر به ضعف در پردازش پیامدهای بلندمدت و ارزیابی ریسک می‌شود.

مطالعات سایکونوروایمونولوژی نشان داده است که افزایش استرس مزمن در معتادان به قمار باعث افزایش سطح کورتیزول و کاهش عملکرد ایمنی بدن می‌شود، که به بروز افسردگی، اضطراب و حتی مشکلات قلبی در این افراد منجر می‌شود.

نتیجه‌گیری:

در حالی که قماربازان تفریحی و حرفه‌ای دارای کنترل شناختی و هیجانی مناسبی هستند، افراد معتاد به قمار به دلیل تغییرات نوروبیولوژیک در سیستم پاداش مغزی، ناتوانی در کنترل تکانه و تصمیم‌گیری ضعیف، درگیر یک چرخه اعتیادی می‌شوند که بر سلامت روان و جسم آنها تأثیر منفی می‌گذارد.

آیا اعتیاد به قمار مانند اعتیاد به مخدر و الکل است؟

اعتیاد به قمار: شباهت‌ها و تفاوت‌ها با اعتیاد به الکل و مواد مخدر از دیدگاه علوم اعصاب، روانشناسی و سایکونوروایمونولوژی

اعتیاد به قمار (Gambling Disorder) شباهت‌های چشمگیری با اعتیاد به مواد مخدر و الکل دارد، اما تفاوت‌هایی نیز در مکانیسم‌های عصبی و روان‌شناختی آن دیده می‌شود.

شباهت‌ها در سطح نوروساینس و روانشناسی:

فعال‌سازی سیستم پاداش مغزی:

مطالعات fMRI نشان داده‌اند که قمار، درست مانند الکل و مخدرها، دوپامین در نواحی کلیدی مغز مانند هسته اکومبنس و قشر اوربیتوفرونتال آزاد می‌کند. این همان سیستمی است که مسئول ایجاد لذت، پاداش و انگیزه در مغز است.

Volkow et al. (2017) نشان دادند که فعال‌سازی مکرر این مدار می‌تواند به کاهش حساسیت گیرنده‌های دوپامین D2 منجر شود، وضعیتی که در افراد معتاد به مواد مخدر نیز مشاهده می‌شود.

ایجاد وابستگی روانی و تحمل

همانند اعتیاد به مواد، افراد دچار اعتیاد به قمار برای دستیابی به سطح اولیه‌ی هیجان، باید دفعات بیشتری قمار کنند یا مبالغ بیشتری را به خطر بیندازند.

این موضوع نشان‌دهنده‌ی پدیده‌ی تحمل (Tolerance) در اعتیاد است که در افراد وابسته به الکل و مواد مخدر نیز دیده می‌شود.

اختلال در قشر پیش‌پیشانی:

قماربازان مزمن دچار کاهش فعالیت در قشر پیش‌پیشانی می‌شوند، منطقه‌ای که کنترل تکانه و تصمیم‌گیری را مدیریت می‌کند.

این همان نقص شناختی است که در سوءمصرف‌کنندگان کوکائین، هروئین و الکل مشاهده شده است (Bechara et al., 2005).

علائم ترک (Withdrawal Symptoms):

درست مانند اعتیاد به مواد، قماربازان هنگام تلاش برای ترک علائمی مانند اضطراب، تحریک‌پذیری، بی‌قراری و افسردگی را تجربه می‌کنند (Blanco et al., 2001).

این علائم با فعال شدن محور HPA و افزایش سطح کورتیزول همراه است، که مشابه پاسخ بدن در ترک نیکوتین و هروئین است.

تفاوت‌ها از دیدگاه نوروساینس و سایکونوروایمونولوژی:

عدم وجود وابستگی فیزیکی مستقیم:

• برخلاف الکل و مخدرها، قمار به‌طور مستقیم باعث تغییرات بیوشیمیایی شدید در عملکرد گیرنده‌های نورون‌های دوپامینرژیک نمی‌شود.
• بنابراین، سندرم ترک فیزیکی شدید مانند تعریق، تهوع و دردهای عضلانی در قمار مشاهده نمی‌شود، اما علائم روانی آن به همان شدت اعتیادهای شیمیایی است.

اثرات سایکونوروایمونولوژیک:

در مطالعاتی که نقش سیستم ایمنی در اختلال قمار را بررسی کرده‌اند، اعتیاد به مواد مخدر باعث التهاب سیستم عصبی مرکزی (Neuroinflammation) و افزایش سطح سیتوکین‌های التهابی (مانند IL-6 و TNF-α) می‌شود.

در قمار، این التهاب به‌صورت خفیف‌تر مشاهده شده است، اما استرس مزمن ناشی از قمار، می‌تواند به افزایش سطح کورتیزول و سرکوب سیستم ایمنی منجر شود (Koob et al., 2016).

ریسک همزمانی با اختلالات دیگر:

اعتیاد به الکل و مواد مخدر به‌طور مستقیم با وابستگی فیزیولوژیکی همراه است و در افراد مبتلا به اختلالات شخصیت مرزی، ضد اجتماعی و دوقطبی شایع‌تر است.

در مقابل، اعتیاد به قمار معمولاً با اختلالات اضطرابی، وسواس فکری-عملی (OCD) و افسردگی همراه است (Potenza et al., 2003).

نتیجه‌گیری:

✅ اعتیاد به قمار از نظر مکانیسم‌های مغزی، ایجاد تحمل، علائم ترک و اختلالات شناختی، شباهت قابل‌توجهی با اعتیاد به مواد مخدر دارد.

✅ با این حال، از نظر وابستگی فیزیکی و تأثیر مستقیم بر سیستم ایمنی، شدت آن نسبت به الکل و مواد مخدر کمتر است.

✅ درمان هر دو نوع اعتیاد نیازمند رویکردهای مشابهی مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT) و دارودرمانی است، اما شدت علائم فیزیکی در اعتیاد به مواد مخدر بیشتر از اعتیاد به قمار است.

بازی‌ای که فقط شما را نمی‌بازید!

وقتی پای قمار وسط می‌آید، شکست تنها مختص فرد قمارباز نیست؛ خانواده نیز در این بازی ناخواسته گرفتار می‌شود. از دست دادن سرمایه، جبران‌های بی‌پایان توسط همسر یا اطرافیان، و تکرار مجدد قمار با منطقی‌سازی‌های توجیهی، یک چرخه معیوب را ایجاد می‌کند که می‌تواند بنیان خانواده را متزلزل کند.

دروغگویی؛ اولین نشانه‌ی اعتیاد به قمار

پنهان‌کاری و دروغ، یکی از اولین مکانیسم‌های دفاعی در افراد مبتلا به اعتیاد است. قمارباز بیمار، برای پوشاندن خسارات مالی و تکرار رفتار خود، به فریب اطرافیان متوسل می‌شود.

مغز چگونه درگیر می‌شود؟

مطالعات تصویربرداری مغزی نشان داده‌اند که در افراد مبتلا به اعتیاد به قمار، ناحیه اینسولا (Insula) بیش‌فعال می‌شود. این بیش‌فعالی باعث تحریف شناختی می‌شود، به طوری که فرد الگوهای غیرواقعی در برد و باخت را مشاهده می‌کند و باور دارد که “تقریباً برنده” شده است. همین توهم، او را به سمت ادامه‌ی قمار سوق می‌دهد، درست مانند واکنشی که مغز یک معتاد به الکل نسبت به مصرف دوباره نشان می‌دهد.

چرا بردهای کوچک خطرناک‌تر از باخت‌های بزرگ هستند؟

یکی از چالش‌های اعتیاد به قمار این است که فرد، برخلاف سایر اعتیادها، گاهی برد را تجربه می‌کند. این بردها به جای بازدارندگی، به‌عنوان تقویت‌کننده‌ای برای رفتارهای پرخطر عمل می‌کنند. قمارباز در ابتدا پول را در خطر می‌اندازد، اما به‌مرور زمان، شغل، خانواده و حتی سلامت روانی‌اش را هم قمار می‌کند.

چگونه خانواده‌ها می‌توانند کمک کنند؟

آموزش علمی خانواده‌ها، یکی از ضروری‌ترین گام‌ها در درمان اعتیاد به قمار است. کمک احساسی بدون شناخت صحیح از مکانیسم‌های این اختلال، می‌تواند به جای حمایت، وابستگی و بازگشت دوباره به قمار را تشدید کند. تشویق برای فرستادن فرد به متخصص روانشناسی قمار، حمایت‌های گروهی و مداخلات ساختاریافته از جمله روش‌هایی هستند که می‌توانند چرخه‌ی ویرانگر قمار را متوقف کنند.

درمان اعتیاد به قمار راهی برای بازگشت به زندگی

آیا ترک قمار ممکن است؟

بله، اما مانند هر اعتیاد دیگری، نیاز به تعهد، درمان مناسب و تغییر سبک زندگی دارد. خوشبختانه، برخلاف اعتیاد به مواد مخدر یا الکل، بدن به قمار نیازی ندارد؛ بلکه این ذهن است که باید الگوهای مخرب خود را اصلاح کند. خوشبختانه گروه روانشناسی اینجا مکث تا به حال موردی که درمان نشده باشد نداشته است.

چرا ترک کامل ضروری است؟

حتی یک‌ بار قمار تفریحی، می‌تواند چرخه‌ی اعتیاد را فعال کند. برای بازگشت به کنترل، ترک ۱۰۰٪ ضروری است. ایجاد رابطه‌ای سالم با پول و تصمیم‌گیری آگاهانه، کلید موفقیت در این مسیر است.

روش‌های درمانی اعتیاد به قمار

برنامه توانبخشی سرپایی

🔹 پرکاربردترین روش درمانی برای قماربازان.

🔹 شامل شرکت در جلسات فردی و درمان دیالکتیکال (DBT)

🔹 بدون نیاز به اقامت در مرکز درمانی.

🧠روان‌درمانی (CBT)؛ تغییر الگوهای ذهنی

🔹 بهترین روش روان‌درمانی برای ترک قمار.

🔹 شناسایی و اصلاح باورهای مخرب درباره‌ی قمار و شانس.

🔹 کمک به پذیرش مسئولیت رفتارها و مقابله با خودتخریبی.

💊 دارودرمانی؛ کنترل تکانه‌های غیرقابل مهار

🔹 تجویز در مواردی که اعتیاد به قمار ناشی از اختلالات روانی مانند افسردگی یا دوقطبی باشد.

🔹 داروهایی که سیستم پاداش مغز را متعادل می‌کنند، می‌توانند به کاهش میل به قمار کمک کنند.

🔄 تغییر سبک زندگی؛ ایجاد محیطی بدون وسوسه

🔹 مدیریت مالی توسط فردی معتمد.

🔹 پرهیز از مکان‌ها، رویدادها و افرادی که قمار را تحریک می‌کنند.

🔹 جایگزینی فعالیت‌های لذت‌بخش و سالم به جای قمار.

🛑 نتیجه‌گیری:

اعتیاد به قمار، یک مشکل قابل حل است. با روش‌های درمانی علمی، حمایت خانواده و تغییر سبک زندگی، می‌توان کنترل را باز پس گرفت. هر قمارباز معتاد، می‌تواند راهی برای رهایی پیدا کند اما اولین قدم، پذیرش مشکل و درخواست کمک است.

بهترین روش برای درمان اعتیاد به قمار

برای ترک پایدار اعتیاد به قمار، درمان باید چندوجهی و تحت نظارت متخصصان باشد. روند درمانی موثر شامل مراحل زیر است:

🔎 ۱. ارزیابی اولیه توسط روانشناس بالینی

🔹 بررسی شدت اعتیاد و تأثیر آن بر زندگی فرد.

🔹 شناسایی مشکلات روانی زمینه‌ای مانند اضطراب، افسردگی یا اختلال دوقطبی.

🧪 ۲. انجام تست‌های تشخیصی

🔹 استفاده از ابزارهای علمی برای شناخت بهتر رفتارهای تکانه‌ای و الگوهای ذهنی.

🔹 بررسی عملکرد مغزی و میزان تأثیر اعتیاد بر سیستم تصمیم‌گیری.

📝 ۳. تعیین پروتکل درمانی

🔹 همکاری روانشناس و روانپزشک برای تدوین یک برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده.

🔹 مشخص کردن نیاز به رفتاردرمانی، دارودرمانی یا هر دو.

🧠 ۴. آغاز جلسات روان‌درمانی (CBT و سایر روش‌ها)

🔹 رفتار درمانی شناختی (CBT) برای تغییر باورهای مخرب درباره‌ی شانس و کنترل تکانه‌ها.

🔹 روانکاوی برای بررسی تجربیات گذشته و نقش آنها در اعتیاد..

💊 ۵. دارودرمانی در صورت نیاز (برای بسیاری دارو درمانی نیاز نبوده است)

🔹 تجویز داروهایی برای کاهش میل به قمار و تنظیم عملکرد مغز.

🔹 مدیریت استرس و نوسانات خلقی در بیماران مبتلا به اختلالات همزمان.

📉 ۶. تکمیل جلسات درمانی و بررسی نتایج

🔹 ارزیابی مجدد پس از پایان جلسات درمانی.

🔹 در صورت موفقیت‌آمیز بودن درمان، برنامه قطع جلسات.

🛑 ۷. کاهش و قطع داروها تحت نظر روانپزشک

🔹 تنظیم دوز داروها به مرور و قطع مصرف تحت نظارت متخصص.

🔹 جلوگیری از عوارض ناشی از قطع ناگهانی داروها.

بیماریهای همراه با قمار بازان

اختلال قماربازی بیمارگون از منظر هر شاخه علمی به صورت خاص قابل بررسی است. در ادامه، به تحلیل این اختلال از دیدگاه‌های مختلف روانشناسی، روانپزشکی، نوروساینس، و سایکونوروایمونولوژی خواهیم پرداخت.

1. روانشناسی

اختلال قماربازی بیمارگون در روانشناسی به عنوان یک اختلال رفتاری دسته‌بندی می‌شود که در آن فرد نمی‌تواند از بازی‌های قمار خودداری کند و به تدریج دچار مشکلات روانی و اجتماعی می‌شود.

افراد مبتلا به این اختلال معمولاً به شدت تحت تأثیر پاداش فوری قرار دارند. در روانشناسی، این پاداش‌های فوری و لذت‌بردن از برد یا احساس هیجان می‌تواند به تقویت رفتار قمار منجر شود.

همچنین، بسیاری از افراد مبتلا به قماربازی بیمارگون از مکانیسم‌های دفاعی مانند رسمیت‌بخشی و مغالطه برد مداوم (انگیزه به تکرار قمار به امید جبران باخت‌ها) استفاده می‌کنند.

2. روانپزشکی

اعتیاد به قمار بیمارگون در روانپزشکی به عنوان یک اختلال کنترل تکانه (Impulse Control Disorder) شناخته می‌شود. این اختلال با ویژگی‌های رفتاری خاصی همراه است که فرد قادر به کنترل تمایلات خود برای قمار نمی‌باشد.

روانپزشکان ممکن است این اختلال را به عنوان وابستگی رفتاری به شمار آورند که مشابه به وابستگی به مواد مخدر یا الکل است، زیرا فرد با عدم کنترل بر رفتار خود، به تدریج دچار مشکلات روانی و اجتماعی می‌شود.

درمان‌های روانپزشکی معمولاً شامل دارودرمانی (برای اختلالات همزمان مثل افسردگی یا اضطراب) و جلسات درمانی است که به فرد کمک می‌کند تا مهارت‌های کنترل تکانه و مدیریت استرس را بهبود بخشد.

3. نوروساینس

در نوروساینس، اختلال قماربازی بیمارگون با تغییرات بیولوژیکی و فعالیت‌های مغزی مرتبط است. به ویژه، نواحی مانند اینزولا (Insula) و کورتکس پیش‌پیشانی (Prefrontal Cortex) نقش اصلی در این اختلال دارند.

اینزولا: به تنظیم احساسات و تصمیم‌گیری‌های هیجانی مربوط می‌شود. در افرادی که دچار قماربازی بیمارگون هستند، این ناحیه به طور غیرمعمول فعال می‌شود و باعث می‌شود که فرد در مواجهه با قمار تصمیمات هیجانی و غیرمنطقی بگیرد.

کورتکس پیش‌پیشانی: این ناحیه مسئول تصمیم‌گیری‌های منطقی و کنترل تکانه‌ها است. در افرادی که به اختلال قمار مبتلا هستند، این ناحیه ممکن است به درستی عمل نکند و باعث شود که فرد نتواند تصمیمات عاقلانه بگیرد و تمایلات خود را کنترل کند.

در این افراد، سطوح دوپامین و سروتونین ممکن است در پاسخ به پاداش‌ها و شکست‌ها تغییر کند که به تقویت رفتار قمار کمک می‌کند.

4. سایکونوروایمونولوژی

از دیدگاه سایکونوروایمونولوژی، اختلال قماربازی بیمارگون می‌تواند به تغییرات در سیستم ایمنی بدن و پاسخ‌های التهابی منجر شود. این تغییرات می‌توانند اثرات عمیقی بر رفتار و احساسات فرد داشته باشند. استرس مزمن ناشی از قمار و مشکلات مالی می‌تواند باعث آزاد شدن هورمون‌های استرس مانند کورتیزول شود. این هورمون‌ها می‌توانند بر کارکردهای مغزی و سیستم ایمنی تأثیر گذاشته و به مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی منجر شوند.

همچنین، در این افراد ممکن است واکنش‌های التهابی در مغز و بدن به دلیل استرس‌های روانی بالا افزایش یابد، که می‌تواند به اختلالات مغزی و رفتاری کمک کند.

نتیجه‌گیری:

در مجموع، اختلال قماربازی بیمارگون یک اختلال پیچیده است که می‌تواند از منظر روانشناسی، روانپزشکی، نوروساینس، و سایکونوروایمونولوژی تجزیه و تحلیل شود. این اختلال نه تنها از نظر رفتار و تصمیم‌گیری‌های هیجانی بلکه از نظر زیست‌شناختی و بیولوژیکی نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در نتیجه، درمان این اختلال نیاز به رویکردهای جامع و چندوجهی دارد که از جمله آن می‌توان به درمان رفتار درمانی دیالکتیکال (DBT)، دارودرمانی و مداخلات روانپزشکی اشاره کرد.

انواع قمار حضوری و غیر حضوری یعنی آنلاین

قمارها به دو دسته اصلی حضوری و غیرحضوری (آنلاین) تقسیم می‌شوند. هر یک از این دسته‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند که باعث می‌شود افراد به روش‌های مختلف از آن‌ها استفاده کنند. در ادامه، انواع قمارهای حضوری و آنلاین را معرفی می‌کنم:

A. قمار حضوری

این نوع قمار معمولاً در مکان‌های مشخص مانند کازینوها، سالن‌های شرط‌بندی، مسابقات ورزشی یا مکان‌های عمومی که برای شرط‌بندی طراحی شده‌اند، انجام می‌شود.

کازینوها:

ماشین‌های قمار (اسلات‌ها): یکی از رایج‌ترین انواع قمار در کازینوها است که به شانس وابسته است.

بازی‌های ورق: مانند پوکر، بلاک‌جک، باخاراه، که نیازمند مهارت و استراتژی هستند.

رولت: یکی از بازی‌های محبوب کازینو که بر اساس شانس است.

شرط‌بندی ورزشی:

شامل پیش‌بینی نتایج مسابقات ورزشی است. این شرط‌بندی‌ها می‌توانند بر روی ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، مسابقات اسب‌دوانی و حتی بازی‌های الکترونیکی (esports) انجام شوند.

بازی‌های میدانی:

مسابقات اسب‌دوانی: شرط‌بندی روی نتایج مسابقات اسب‌ها.

مبارزات سگ‌ها یا خروس‌ها: در برخی مکان‌ها همچنان این نوع شرط‌بندی‌ها انجام می‌شود.

بیلیارد و بولینگ:

برخی افراد در این بازی‌ها شرط‌بندی می‌کنند که می‌تواند هم شامل مهارت و هم شانس باشد.

بازی‌های جدول (Board Games):

بازی‌هایی مانند چکرز یا شطرنج که می‌توانند برای شرط‌بندی استفاده شوند.

B. قمار آنلاین (غیرحضوری)

این نوع قمار از طریق اینترنت و از راه دور انجام می‌شود. به دلیل دسترسی آسان و ویژگی‌های خاص آن، این نوع قمار در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است.

کازینو آنلاین:

ماشین‌های قمار آنلاین: به طور مشابه به کازینوهای حضوری، در اینجا هم انواع مختلفی از اسلات‌ها و بازی‌های شانس ارائه می‌شود.

بازی‌های ورق آنلاین: مانند پوکر آنلاین، بلاک‌جک آنلاین، باخاراه آنلاین.

رولت آنلاین: این بازی بر اساس چرخش چرخ رولت و پیش‌بینی عدد برنده است.

شرط‌بندی ورزشی آنلاین:

این نوع قمار شامل پیش‌بینی نتایج مسابقات ورزشی از طریق وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف است. این شرط‌بندی‌ها به راحتی می‌توانند شامل ورزش‌های مختلف و رویدادهای آنلاین باشند.

قمار در بازی‌های ویدیویی:

بازی‌های رایانه‌ای آنلاین که به صورت شرط‌بندی انجام می‌شوند، مانند بازی‌های پوکر آنلاین، بینگویی آنلاین، اسلات آنلاین، و انواع دیگر بازی‌های دیجیتال.

بازی‌های انفجار آنلاین:

یکی از جدیدترین و پرطرفدارترین بازی‌های آنلاین است که در آن بازیکن باید در یک بازی شرطی پیش‌بینی کند که چقدر ضریب در حال افزایش است و تصمیم بگیرد که چه زمانی پول خود را برداشت کند.

بازی‌های شرطی اجتماعی:

این بازی‌ها معمولاً در شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شوند و از عناصر شانس و مهارت در آن‌ها استفاده می‌شود. بازی‌هایی مانند بازی‌های پوکر اجتماعی یا اسلات‌های اجتماعی که پول واقعی در آن‌ها دخیل نیست اما افراد به صورت غیررسمی و در قالب بازی اجتماعی شرط‌بندی می‌کنند.

کازینوهای زنده آنلاین:

این نوع کازینوها به شما این امکان را می‌دهند که با دلالان واقعی از طریق ویدیو چت تعامل داشته باشید. بازیکنان می‌توانند در این محیط‌ها بازی‌هایی مانند پوکر، رولت و باکارات را در زمانی که به صورت زنده و از خانه خود در حال انجام بازی هستند، تجربه کنند.

مقایسه قمار حضوری و آنلاین

زندگی پس از قمار: چگونه با درمان اعتیاد به قمار زندگی جدیدی آغاز کنیم؟

زندگی پس از قمار: چگونه با درمان اعتیاد به قمار زندگی جدیدی آغاز کنیم؟ می‌تواند یک راهنمای جامع و الهام‌بخش برای کسانی باشد که پس از درمان اعتیاد به قمار به دنبال بازسازی زندگی خود هستند. این مقاله می‌تواند به نکات زیر پرداخته و مسیر درمان و بازگشت به زندگی سالم را شرح دهد:

1. پذیرش واقعیت: شروع زندگی جدید

پذیرش مسئله: اولین قدم برای شروع زندگی جدید پس از قمار، پذیرش واقعیت اعتیاد و دست کشیدن از گذشته است. فرد باید به خود بقبولاند که اشتباه کرده است و اکنون زمان تغییر فرا رسیده.

پذیرش مسئولیت‌ها: فرد باید مسئولیت تصمیمات گذشته‌اش را بپذیرد و درک کند که برای ساخت آینده‌ای بهتر، نیاز به تغییر دارد.

2. دور شدن از وسوسه‌ها و موقعیت‌های خطرناک

شناسایی محرک‌ها: یکی از چالش‌های بزرگ پس از ترک قمار، شناسایی و دوری از موقعیت‌ها و محرک‌هایی است که باعث بازگشت فرد به قمار می‌شود. این ممکن است شامل کازینوها، سایت‌های قمار آنلاین، یا حتی دوستانی باشد که این رفتار را تشویق می‌کنند.

استفاده از ابزارهای محدودسازی: برای جلوگیری از دسترسی به سایت‌های قمار یا مکان‌های پرخطر، می‌توان از ابزارهای فنی مانند فیلترهای اینترنتی و برنامه‌های محدودکننده استفاده کرد.

3. توسعه راه‌های جایگزین برای سرگرمی و شادابی

جایگزینی فعالیت‌های سالم: باید به دنبال فعالیت‌هایی سالم و سرگرم‌کننده بود که بتوانند نیاز به هیجان و احساسات مشابه قمار را برطرف کنند. ورزش، هنر، سفر و سرگرمی‌های جمعی می‌توانند جایگزین مناسبی باشند.

توجه به سلامت روانی: مهم است که فرد به سلامت روانی خود توجه کند و از روش‌های مختلفی مانند یوگا، مدیتیشن، و مشاوره روانی استفاده کند تا احساس آرامش و تعادل در زندگی‌اش برقرار شود.

4. ساختاردهی مجدد به زندگی مالی

کنترل مالی: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها پس از ترک قمار، مدیریت مالی است. ممکن است فرد مجبور شود تا برای بهبود وضعیت مالی‌اش برنامه‌ریزی جدیدی داشته باشد. سپردن مسئولیت‌های مالی به فردی مورد اعتماد یا استفاده از مشاور مالی می‌تواند مفید باشد.

ترمیم آسیب‌های مالی: بازپرداخت بدهی‌ها و رسیدگی به مشکلات مالی ناشی از قمار نیازمند زمان و تعهد است. فرد باید برای جبران این خسارات گام‌های تدریجی بردارد.

5. پشتیبانی اجتماعی و گروهی

مشارکت بیشتر: کمک گرفتن حداقل ماهی یک بار از تراپیست قمار به افراد کمک می‌کند تا با تجربه های گذشته برگردند و مسیری را که پشت سر گذاشتند را مرور کنند که همین باعث استحکام بیشتر لوب فرونتال می شود.

حمایت از خانواده: خانواده‌ها نقش بسیار مهمی در فرآیند درمان دارند. ارتباط صحیح و ایجاد فضایی امن و حمایتی می‌تواند به فرد کمک کند تا از این دوران سخت عبور کند.

6. بازسازی روابط فردی و اجتماعی

ترمیم روابط خانوادگی: اعتیاد به قمار می‌تواند به روابط فرد آسیب بزند. بازسازی این روابط و اعتماد از دست رفته، نیاز به تلاش و زمان دارد.

پیوستن به فعالیت‌های اجتماعی: فرد می‌تواند با پیوستن به گروه‌ها و فعالیت‌های اجتماعی سالم، روابط خود را گسترش داده و احساس تعلق بیشتری پیدا کند.

7. توسعه شخصی و معنوی

مشارکت در فعالیت‌های خودیاری: فرد پس از درمان می‌تواند به دنبال توسعه شخصی و معنوی باشد. این می‌تواند شامل مطالعه کتاب‌های انگیزشی، شرکت در دوره‌های روانشناسی یا حتی مشاوره معنوی باشد.

هدف‌گذاری جدید: زندگی پس از قمار، فرصتی است برای ایجاد اهداف جدید و پیگیری آن‌ها. تعیین اهداف شخصی و شغلی می‌تواند انگیزه و حس پیشرفت را در فرد تقویت کند.

8. چگونه به دیگران کمک کنیم؟

کمک به کسانی که هنوز درگیر قمار هستند: پس از درمان، فرد می‌تواند با به اشتراک گذاشتن تجربیات خود با دیگران و کمک به آن‌ها، نقش مثبتی در جامعه ایفا کند. این کار می‌تواند به فرد کمک کند تا احساس مسئولیت و هدف پیدا کند.

این مقاله می‌تواند به افراد کمک کند تا بفهمند که زندگی پس از قمار هنوز ممکن است، و حتی ممکن است بهتر از قبل باشد. اگرچه روند بهبودی ممکن است سخت باشد، با حمایت، اراده و برنامه‌ریزی درست، فرد می‌تواند زندگی جدیدی را آغاز کند و از آسیب‌های گذشته به طور کامل رهایی یابد.

کمک خواستن از دیگران و روانشناسی قمار

قطعا برای رهایی از هر رفتار اعتیاد گونه، کمک خواستن از دیگران می‌تواند بسیار کاربردی و پراهمیت باشد. نکته مهم در کمک خواستن از دیگران این است که بدانیم در دام رفتار اعتیاد، مخصوصا اختلال قمار، افتاده‌ایم. از آنجایی که روند اعتیاد به قمار یا اختلال قمار نمود جسمی واضحی ندارد و مانند اعتیادهای دیگر همچون مواد مخدر، در ظاهر فرد هیچ تفاوتی ایجاد نمی‌کند؛ بنابراین خود فرد نیز بسیار دیر به این باور دست پیدا می‌کند که در چرخه رفتار اعتیادی قرار گرفته است. شاید دیگران، مخصوصا دوستان نزدیک و سپس خانواده فرد، زودتر از دیگران متوجه شوند که اعتیاد به قمار در او رسوخ کرده است و نیازمند کمک است.

کمک خواستن از دیگران می‌تواند قدم مهمی در شروع یک اتفاق متفاوت و رهایی از اعتیاد به قمار و درمان اعتیاد به قمار باشد. خانواده و دوستان از جمله افراد قابل اعتمادی هستند که می‌توانند دلسوزانه در ترک این اعتیاد کمک‌کننده و حامی باشند. از همین رو، به طور جدی باید از شبکه حمایتی خود برای گام برداشتن در مسیر بهبودی بهره‌برداری کنید و حتما از روانشناس کمک بگیرید.

منبع: healthline.com و psychiatry.org

مراجع علمی و پژوهشی درباره اعتیادهای غیرمصرفی

American Psychiatric Association (APA) – Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5-TR)

مرجع رسمی برای تشخیص اختلالات روانی، از جمله اختلالات کنترل تکانه مانند اعتیاد به قمار، خرید و اینترنت.

National Institute on Drug Abuse (NIDA) – Behavioral Addictions

بررسی نوروساینس اعتیادهای رفتاری و تأثیر آن‌ها بر سیستم پاداش مغزی.

Koob, G. F., & Volkow, N. D. (2016). “Neurobiology of addiction: A neurocircuitry analysis.” Neuropsychopharmacology.

بررسی مکانیسم‌های عصبی-شیمیایی اعتیاد به قمار، اینترنت، بازی‌های ویدیویی و ورزش.

Grant, J. E., Potenza, M. N., Weinstein, A., & Gorelick, D. A. (2010). “Introduction to behavioral addictions.” The American Journal of Drug and Alcohol Abuse.

مقاله‌ای تخصصی درباره شباهت اعتیادهای رفتاری با اعتیادهای شیمیایی.

Young, K. S. (1998). “Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder.” CyberPsychology & Behavior.

اولین تحقیقات علمی درباره اعتیاد به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی.

Lobo, D. S. S., & Kennedy, J. L. (2009). “Genetics of gambling and behavioral addictions.” Current Psychiatry Reports.

تحلیل ژنتیکی اعتیاد به قمار و تأثیرات آن بر مغز.

Sussman, S., Lisha, N., & Griffiths, M. (2011). “Prevalence of the addictions: A problem of the majority or the minority?” Evaluation & the Health Professions.