طرحواره رهاشدگی به مجموعه ای از باورها و انتظارات منفی در مورد روابط اشاره دارد که حول محور ترس از طرد شدن یا رها شدن است. این طرحواره از تجارب نامطلوب دوران کودکی که نیازهای عاطفی حیاتی به اندازه کافی برآورده نشده است، سرچشمه میگیرد و در بزرگسالی بصورت ناامنی شدید در مورد روابط و دلبستگی، همراه با تلاش های ناامیدانه برای جلوگیری از طرد شدن ظاهر میشود.
روانشناس جفری یانگ مفهوم طرحواره را بعنوان بخشی از طرحواره درمانی معرفی کرد. او 18 طرحواره خاص را شناسایی کرد که در دوران کودکی ظاهر میشوند و در طول زندگی تکرار میشوند. به گفته یانگ، طرحواره ها اصول سازماندهی گسترده ای برای درک خود و جهان هستند. طرحواره رهاشدگی از ضربه عاطفی، غفلت و ترک شدن در دوران کودکی ناشی میشود که امنیت کودک را تهدید میکند. کسانی که طرحواره رهاشدگی دارند، الگوهای احساسی و رفتاری را نشان میدهند که ریشه در ترس از طرد شدن یا ناخواسته بودن دارند.
ویژگی های کلیدی رهاشدگی
- اضطراب شدید در مورد ترک شدن توسط شرکای عاشقانه یا دوستان صمیمی، اشتغال به نشانه هایی که یک رابطه رو به وخامت می گذارد
- رفتارهای وسواس آمیز برای حفظ روابط کناره گیری، اجتناب، یا خود خرابکاری در هنگام احساس ناامنی
- پریشانی عمیق در هنگام مواجهه با هرگونه رها شدن نیازهای عاطفی
- عصبانیت و آشفتگی شدید در صورت عدم برآورده شدن نیازها
- مشکل در اعتماد به دیگران و ایجاد دلبستگی ایمن
این طرحواره می تواند به میزان قابل توجهی ظرفیت رابطه، بهزیستی عاطفی و خودانگاره را مختل کند. افراد احساس میکنند که باید به دنبال صمیمیت باشند اما به دلیل ترسهای ناخودآگاه آنرا تضعیف میکنند.
درمان طرحواره رهاشدگی
چندین روش درمانی بسیار مؤثر برای التیام احساسات ناشی از طرحواره رهاشدگی وجود دارد. تعهد و حمایت حرفه ای میتواند باورهای اساسی را برای روابط سالمتر و تصویری از خود تغییر دهد. در ادامه استراتژیهای طرحواره درمانی را برای رها شدگی بیان میکنیم:
خود انعکاسی و آگاهی
اولین قدم، افزایش آگاهی از الگوهای عاطفی، محرک ها و رفتارهای خود است.افراد می توانند به طور عینی جلوه های طرحواره خود را از طریق یادداشت روزانه، صحبت با خود و مشاهده آگاهانه بررسی کنند.
درمان شناختی رفتاری
تکنیک های CBT با شناسایی و اصلاح الگوهای فکری ناکارآمد حول ارزش خود، انتظارات و نگرش ها در مورد روابط، به مبارزه با مفروضات ریشه دار کمک می کنند. تمرین هایی مانند سوابق فکری، تفکر تحریف شده را نشان می دهند، بنابراین دیدگاه های متعادل تر می توانند ریشه داشته باشند.
طرحواره درمانی
طرحواره درمانی که توسط دکتر جفری یانگ ابداع شده است به طور مستقیم طرحواره هایی مانند رهاشدگی را از طریق ترکیبی از روشهای CBT، گشتالت، روان پویایی و دلبستگی شناسایی و درمان می کند.
تمرینات ذهن آگاهی
مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا، پیاده روی و سایر شیوه های آرام بخش، اضطراب و واکنش پذیری عاطفی را کاهش می دهند.
گروه های پشتیبانی و روابط
ارتباط با دیگرانی که طرحواره را درک می کنند، عادی سازی و امید را فراهم می کند. گروه های حمایتی از طریق به اشتراک گذاشتن آسیب پذیری ها و مراقبت متقابل، دوباره در روابط اعتماد می کنند.
تغییرات سبک زندگی
مدیریت استرس، خودمراقبتی کافی و تعیین مرزهای سالم، امنیت عاطفی را از درون بهبود می بخشد. کاهش سطح کورتیزول و آدرنالین از طریق تغذیه، ورزش، طبیعت گردی و خواب، سیستم عصبی را برای اتصال ایمن دوباره تنظیم می کند و مزایای درمان را افزایش می دهد.
دارودرمانی
داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و سایر داروها نمی توانند به تنهایی طرحواره ها را درمان کنند، اما ممکن است به تسکین علائم همراه با درمان کمک کنند. با پیشرفت کار کردن درونی، دارو می تواند درد عاطفی، پاسخ های ضربه ای و اضطراب را کاهش دهد.
بنابراین، درمان طرحواره رهاشدگی نیازمند تعهد، شجاعت و ابزارهای متناسب با نیازهای فرد است. با گذشت زمان، نور پذیرش خود بر تاریکی شک و تردید نسبت به خود غلبه می کند و به افراد اجازه می دهد تا محبتی که ذاتاً سزاوار آن هستند، تجربه کنند.
منبع: exploringpositivity.com
