اختلال بدشکلی بدن (Body Dysmorphic Disorder) که به آن اختلال بدریخت انگاری بدن یا خود زشت انگاری نیز گفته میشود، در مورد نگران بودن درباره یک یا چند نقص خیالی یا کوچک در ظاهر فیزیکی فرد است که منجر به فکر کردن بیش از حد در مورد نقص میشود. در اختلال بدشکلی بدن (BDD)، اشتغال ذهنی فرد به ظاهر بسیار زیاد است و بر ویژگیهایی متمرکز است که اغلب برای دیگران قابل توجه نیست. این وسواس در نهایت به قدری قابل توجه میشود که زندگی روزمره فرد مختل شده و خطر ابتلا به سایر مشکلات روانی از جمله افسردگی و افکار خودکشی یا اقدام به خودکشی را افزایش میدهد. این اختلال به عنوان یک بیماری روانشناختی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی-5 (DSM-5) طبقه بندی شده است.
بررسی تاریخی اختلال بدریخت انگاری بدن
اصطلاح خود زشت انگاری اولین بار در سال 1891 توسط روانپزشک ایتالیایی انریکو مورسلی استفاده شد. مورسلی از کلمه یونانی dysmorphia به معنای «زشتی» یا «بد شکل»، برای توصیف وضعیت افرادی که معتقد بودند به دلایلی جذاب نیستند، اما هیچ مدرک ظاهری دال بر چنین نقص هایی نداشتند، استفاده کرد. این اختلال در سال 1903 توسط روان پزشک فرانسوی پیر ژانت و بار دیگر در سال 1918 توسط زیگموند فروید، که مقاله ای در مورد یکی از مراجعانش که او از آن به عنوان مرد گرگی یاد می کرد، ثبت شد، که بعدا مشخص شد مرد گرگی سرگئی پانکجف، یکی از اشراف روس است که نسبت به بینی اش وسواس دارد.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین و رایگان «نظر دیگران در مورد شما»
اختلال بدریخت انگاری بدن در سال 1980 در نسخه سوم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی با نام بدشکل هراسی ظاهر شد اما در نسخه اصطلاح شده آن در سال 1987، این اختلال به اختلال بدشکلی بدن تغییر نام داد. تغییر نام این شرایط بر اساس این ایده بود که فوبیا (یا ترس و اجتناب) از نقص یا مشکلی درک شده نیست. در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، اختلال بدریخت انگاری بدن، در بخش اختلالات وسواسی اجباری (OCD) گنجانده شده است. زیرمجموعه های این اختلال، شامل:
- دیسمورفی ماهیچه ای: فرد در مورد ظاهر خود وسواس دارد و معتقد است جثه اش بسیار کوچک است.
- اختلال بدریخت انگاری نماینده: فرد در مورد نقص درک شده در دیگران، اشتغال ذهنی دارد.
اختلال بدریخت انگاری چه عوامل خطر و علل دارد؟
اختلال بدریخت انگاری بدن، هم بر مردان و هم زنان تاثیر می گذارد. عوامل خطر میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تجربیات زندگی منفی یا آسیب زا مانند سواستفاده، بی توجهی والدین، و اذیت کردن
- عزت نفس پایین
- کمال گرایی
- شروع قبل از 18 سالگی
هنوز برای اختلال بدریخت انگاری بدن، علت خاص و مشخصی تعیین نشده است. اما با این حال، اغلب مشاهده می شود که این اختلال، با سایر مشکلات سلامت روان، از جمله افسردگی، وسواس فکری- عملی و اختلال شخصیت مرزی مرتبط است.
اختلال بدریخت انگاری بدن با بی اشتهایی عصبی چه تفاوتی دارد؟
اختلال بدریخت انگاری بدن متمایز از بی اشتهایی عصبی است. یک فرد مبتلا به اختلال خوردن، همواره در مورد کاهش وزن خود اشتغال ذهنی دارد و از وزن بدن خود، ارزیابی تحریف شده ایی را ارائه می دهد. البته این دو اختلال، در ویژگی نارضایتی از تصویر بدن مشترک هستند.
علائم اختلال بدریخت انگاری بدن چیست؟
علائم اختلال بدریخت انگاری بدن، شامل پریشانی شدید هیجانی در مورد یک یا چند جنبه از ظاهر است که غالبا بر روی ویژگی های صورت، مانند: بینی، چانه، دندان ها، یا پوست و مو متمرکز است. البته هربخشی از بدن می تواند کانون حواس فرد مبتلا باشد؛ مانند اندام تناسلی. افراد مبتلا به اختلال بدریخت انگاری بدن، ممکن است فقط روی جنبه های خاصی از بدن مانند اعضای صورت تمرکز نکنند. درعوض این افراد، به طور کلی خود را ناخوشایند بدانند. حتی اگر عیب یا نقص درک شده ممکن است برای دیگران بی اهمیت به نظر برسد یا غیر قابل توجه باشد، مشغله ذهنی فرد همچنان باقی است.
معیارهای تشخیصی اختلال بدریخت انگاری بدن شامل موارد زیر می شود:
- صرف حداقل یک ساعت در روز و تمرکز بر نقص درک شده که باعث تشدید ناراحتی هیجانی می شود.
- رفتارهای تکراری در همه موقعیت ها که بین سه تا هشت ساعت در روز طول می کشد، مانند: بررسی مداوم ظاهر خود در آینه یا سایر سطوح بازتابنده.
- خراشیدن پوست، گاهی تا حد زخم شدن و خراشیدگی که درنتیجه پریشانی هیجانی را بیشتر می کند.
- پنهان کردن و استتار نقض درک شده با آرایش یا لباس
- ورزش بیش از حدو مفرط
- احساس شرمندگی
- مقایسه با دیگران
- روی هم رفته، رفتارهای ذکر شده، در زندگی روزمره تداخل ایجاد کرده و موجب اجتناب از موقعیت های اجتماعی، روابط و غیبت از کار یا مدرسه می شود.
معمولا بیماران مبتلا به اختلال بدریخت انگاری بدن، کیفیت زندگی ضعیفی را تجربه می کنند و از رفاه عاطفی و روانی ضعیفی برخوردار هستند. در صورتی که این اختلال درمان نشود، می تواند موجب تشدید یا ایجاد اضطراب، افسردگی و در موارد شدیدتر، افکار خودکشی و اقدام به خودکشی شود.
اختلال بدریخت انگاری بدن چگونه درمان می شود؟
اختلال بدریخت انگاری بدن با روان درمانی و دارو، درمان می شود. درمان شناختی رفتاری (CBT)، میتواند به افراد مبتلا کمک کند تا یاد بگیرند کمتر بر نقایص درک شده و بیشتر بر کل بدن تمرکز کنند. البته برای علائمی مانند خراش دادن پوست، لازم است تا درمان هایی هدفمندتر به کار گرفته شود. لازم به ذکر است که دارو ممکن است در موارد شدید، به ویژه برای رفع افسردگی و افکار یا تلاش برای خودکشی تجویز شود. بنابراین، به طور کلی، ترکیبی از روان درمانی و دارو ممکن است موثرترین رویکرد برای درمان فوری این اختلال باشد.
منبع: britannica.com
