کنش پریشی گفتاری کودکان (CAS / Childhood Apraxia of Speech) یک اختلال گفتاری نادر است. کودکان مبتلا به این اختلال، در کنترل لب، فک و زبان خود هنگام صحبت کردن مشکل دارند. در این اختلال، مغز در برنامه ریزی برای حرکت گفتار مشکل دارد. مغز قادر به هدایت صحیح حرکات مورد نیاز برای گفتار نیست. باید توجه داشت که این بدان معنا نیست که ماهیچه های گفتار ضعیف هستند، اما ماهیچه ها کلمات را درست نمی سازند.
برای صحبت صحیح، مغز باید تنظیماتی را اجرا کند که به ماهیچه های گفتاری بگوید چگونه لب ها، فک و زبان را حرکت دهند. در نهایت این حرکات هستند که معمولا منجر به ایجاد صداها و کلمات دقیق می شود که با سرعت و ریتم مناسب گفته می شود. اما کنش پریشی کودکی بر این فرآیند تاثیر می گذارد. اختلال کنش پریشی اغلب با گفتار درمانی درمان به همراه رواندرمانی توسط یک روانشناس کودک بهتر می شود. در طی گفتار درمانی، گفتار درمانگر به کودک آموزش می دهد که روش صحیح بیان کلمات، هجاها و عبارات را تمرین کند.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: سنجش آنلاین و رایگان هوش کودک
کنش پریشی کودکی چه علائمی دارد؟
کودکان مبتلا به کنش پریشی گفتاری کودکی ممکن است علائم گفتاری مختلفی داشته باشند. علائم بسته به سن کودک و شدت مشکلات گفتاری متفاوت است. کنش پریشی گفتاری می تواند منجر به موارد زیر شود:
- غرغر کمتر یا تولید صدای کمتر در سنین 7 تا 12 ماهگی
- دیر صحبت کردن اولین کلمات، معمولا بعد از سن 12 تا 18 ماهگی
- استفاده از تعداد محدودی از صامت ها و مصوت ها
- حذف صداها هنگام صحبت کردن در اغلب موارد
- استفاده از گفتاری که درک آن سخت است
کنش پریشی در چخ سنینی شروع می شود؟
این علائم معمولا در سنین 18 ماهگی تا 2 سالگی مشاهده می شود. علائم در این سن ممکن است نشان دهنده کنش پریشی گفتاری مشکوک باشد. کنش پریشی گفتاری مشکوک به این معنی است که یک کودک ممکن است به طور بالقوه این اختلال گفتاری را داشته باشد. اما برای تعیین اینکه آیا درمان باید شروع شود یا خیر، باید رشد گفتار کودک را زیر نظر داشت. کودکان معمولا بین سنین ۲ تا ۴ سالگی گفتار بیشتری تولید می کنند. علائمی که ممکن است نشان دهنده کنش پریشی گفتاری باشد عبارتند از:
- تحریف صامت و مصوت
- مکث بین هجاها یا کلمات
- خطاهای صداگذاری، مانند: «دار» به جای «داد»
بسیاری از کودکان مبتلا به کنش پریشی گفتاری در قرار دادن فک، لب و زبان خود در موقعیت صحیح برای تولید صدا مشکل دارند. بسیاری از کودکان مبتلا به کنش پریشی گفتاری نیز مشکلات زبانی دارند، مانند کاهش واژگان یا مشکل در ترتیب کلمات. برخی از علائم ممکن است مختص کودکان مبتلا به کنش پریشی گفتاری باشد که به تشخیص کمک می کند. با این حال، برخی دیگر از علائم کنش پریشی گفتاری علائم انواع دیگری از اختلالات گفتاری یا زبانی نیز هستند. اگر کودک فقط علائمی داشته باشد که هم در کنش پریشی گفتاری و هم در سایر اختلالات دیده می شود، تشخیص کنش پریشی گفتاری دشوار است. برخی از ویژگی ها، که گاهی نشانگر نامیده می شوند، به افتراق کنش پریشی گفتاری از سایر انواع اختلالات گفتاری کمک می کنند. موارد مرتبط با کنش پریشی گفتاری عبارتند از:
- مشکل در حرکت هموار از یک صدا، هجا یا کلمه به صدا، هجا و یا کلمه دیگر.
- حرکات امتحانی و سنجشی با فک، لب ها یا زبان برای ایجاد حرکت صحیح برای صداهای گفتاری.
- تحریف مصوت ها، مانند تلاش برای استفاده از مصوت صحیح که البته گفتن آن نادرست خواهد بود.
- استفاده از هجای موکد نادرست در یک کلمه
- استفاده از تاکید یکسان بر همه هجاها
- جداسازی هجاها مانند ایجاد مکث یا فاصله بین هجاها
- ناهماهنگی مانند انجام خطاهای مختلف هنگام تلاش برای گفتن یک کلمه برای بار دوم
- مشکل در تقلید کلمات ساده
- خطاهای صوتی مانند گفتن «سیر» به جای «شیر»
دلایل ابتلا به کنش پریشی گفتاری کودکی چیست؟
آپراکسی گفتاری کودکی دلایل مختلفی دارد. اما اغلب نمی توان علت را تعیین کرد. چرا که معمولا مشکل قابل مشاهده ای در مغز کودک مبتلا به کنش پریشی کودکی وجود ندارد. با این حال، کنش پریشی گفتاری می تواند نتیجه شرایط یا آسیب مغزی باشد. به عبارتی دیگر ممکن است این اختلال به دلیل مشکلاتی مانند سکته مغزی، عفونت یا آسیب مغزی تروماتیک باشد. این اختلال همچنین ممکن است به عنوان علامت یک اختلال ژنتیکی، سندرم یا وضعیت متابولیک رخ دهد.
عوامل خطر ابتلا به اختلال کنش پریشی گفتاری چیست؟
به نظر می رسد تغییرات در ژنی به نام FOXP2 خطر کنش پریشی گفتاری در دوران کودکی (CAS) و سایر اختلالات گفتاری و زبانی را افزایش می دهد. به همین علت ممکن است این اختلال در چگونگی رشد اعصاب و مسیرهای خاصی در مغز نقش داشته باشد. در حال حاضر، محققان در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه تغییرات در ژن FOXP2 ممکن است بر هماهنگی حرکتی و پردازش گفتار و زبان در مغز تاثیر بگذارد. البته سایر ژن ها نیز ممکن است بر رشد گفتار حرکتی تاثیر بگذارند.
اختلال کنش پریشی گفتاری کودکی چه عوارضی دارد؟
بسیاری از کودکان مبتلا به آپراکسی گفتاری کودکی مشکلات دیگری دارند که بر توانایی آنها در برقراری ارتباط تاثیر می گذارد. البته این مشکلات به دلیل کنش پریشی گفتاری نیستند، اما ممکن است همراه با این اختلال دیده شوند. علائم یا مشکلاتی که اغلب همراه با اختلال کنش پریشی گفتاری وجود دارند عبارتند از:
- تاخیر در زبان: تاخیر در زبان ممکن است شامل مشکل در درک گفتار، کاهش واژگان، یا عدم استفاده از دستور زبان صحیح هنگام کنار هم قرار دادن کلمات در یک عبارت یا جمله باشد.
- تاخیر در رشد فکری و حرکتی و مشکلات خواندن، املا و نوشتن
- مشکل در مهارت های حرکتی درشت و ظریف یا هماهنگی
- مشکل در تعاملات اجتماعی
کنش پریشی گفتاری کودکی چگونه درمان می شود؟
کودکان مبتلا به اختلال کنش پریشی گفتاری، بر این اختلال چیره نخواهند شد اما گفتار درمانی می تواند به آنها کمک کند تا بیشترین پیشرفت را داشته باشند. گفتار درمانگران ممکن است این اختلال را با بسیاری از روش های درمانیبهبود ببخشند که یکی از موثرترین آنها گفتار درمانی نام دارد:
گفتار درمانی با کمک روانشناس
گفتار درمانگران کودک معمولا درمانی را ارائه می دهد که بر تمرین هجاها، کلمات و عبارات تمرکز دارد. بسته به میزان مشکلات گفتاری، کودک ممکن است 3 تا 5 بار در هفته به گفتار درمانی نیاز داشته باشد. با بهبود کودک، ممکن است تعداد جلسات گفتار درمانی هفتگی کاهش یابد.
درمان انفرادی با یک روانشناس کودک و گفتار درمانگر به کودک این امکان را می دهد که در طول هر جلسه زمان بیشتری برای تمرین گفتار داشته باشد. مهم است که کودکان مبتلا به کنش پریشی گفتاری تمرین زیادی برای گفتن کلمات و عبارات در هر جلسه گفتار درمانی داشته باشند. چرا که یادگیری نحوه بیان درست کلمات و عبارات به زمان و تمرین نیاز دارد. همچنین به دلیل اینکه که کودکان مبتلا به کنش پریشی گفتاری در برنامه ریزی حرکات برای گفتار مشکل دارند، گفتار درمانی اغلب توجه کودک را به صدا و احساس حرکات گفتاری متمرکز می کند.
گفتار درمانگران ممکن است از انواع مختلفی از نشانه ها در گفتار درمانی استفاده کنند. به عنوان مثال، گفتار درمانگر ممکن است از کودک بخواهد که با دقت گوش کند. همچنین ممکن است از کودک خواسته شود که دهان درمانگر را که این کلمه یا عبارت را بیان می کند، تماشا کند. گفتار درمانگر کودک نیز ممکن است صورت کودک را لمس کند، زیرا کودک صداها یا هجاهای خاصی را تولید می کند. به عنوان مثال، درمانگر ممکن است لب های کودک را برای گفتن (اوو) گرد کند. همچنین گفتار درمانگر ممکن است از کودک بخواهد که کلمات یا عباراتی را در طول یک جلسه درمانی بارها بیان کند.
پیشگیری از ابتلا به اختلال کنش پریشی گفتاری
تشخیص و درمان آپراکسی گفتار در دوران کودکی در مراحل اولیه ممکن است خطر تداوم طولانی مدت مشکل را کاهش دهد. اگر کودک شما مشکلات گفتاری را تجربه می کند، به محض اینکه متوجه مشکلات گفتاری شدید، از یک گفتار درمانگر و یا روانشناس کودک بخواهید او را ارزیابی کند.
منبع: britannica.com
