فرد فوق حساس بودن یک ویژگی شخصیتی علمی است. ما در اینجا به ویژگیهای این افراد و اینکه محرکها را چطور احساس میکنند میپردازیم. اصطلاح HSP اولین بار توسط روانشناس Elaine Aron در سال 1996 ابداع شد که خودش یک HSP بود. او و همسرش مقیاس افراد بسیار حساس (HSPS) را ابداع کردند. قبل از آن، کارل یونگ اولین کسی بود که اهمیت حساسیت را تشخیص داد و معتقد بود که این حساسیت نقش مهمتری نسبت به جنسیت در استعداد ابتلای فرد به روان رنجوری دارد. تخمین زده میشود که HSP ها 15 تا 20 درصد از جمعیت را تشکیل میدهند.
بهترین روانشناس گروه روانشناسی اینجا مکث در سال 1402: بهزاد متین
داستان زندگی یک فرد فوق حساس
در طول زندگی ام عمیقاً تحت تأثیر نورهای روشن، رایحه های تند و صداهای بلند قرار می گرفتم. گاهی اوقات، به نظر میرسد که میتوانم احساسات دیگران را درک کنم و غم، عصبانیت یا تنهایی او را قبل از اینکه حرفی بزند، متوجه شوم. علاوه بر این، تجربیات حسی، مانند گوش دادن به موسیقی، گاهی اوقات من را غرق در احساسات میکند و میتوانم ملودی ها را با گوش بنوازم، اغلب بر اساس حس موسیقی، حدس میزنم که کدام نت بعدی قرار است بیاید. از آنجایی که واکنش هایم نسبت به محیط اطرافم تشدید میشود، در انجام چند کار همزمان مشکل دارم و زمانی که قرار است این اتفاق بیفتد دچار استرس میشوم.
به همین دلیل در دوران کودکی، به جای اینکه به عنوان فرد اهل هنر یا فردی منحصربه فرد دیده شوم، به رفتارهای من برچسب دمدمی داده می شدو معلمان من را متهم می کردند که در کلاس توجه نمیکنم. همانطور که دیدید یک فرد بسیار حساس (HSP) کسی است که حساسیت سیستم عصبی مرکزی اش به محرک های فیزیکی، عاطفی یا اجتماعی بیشتر از حد معمول یا عمیق تر است. HSP یک اختلال یا یک بیماری نیست، بلکه یک ویژگی شخصیتی است که به عنوان حساسیت پردازش حسی (SPS) نیز شناخته میشود. در حالی که گاهی اوقات افراد بسیار حساس بطور منفی به عنوان افراد بیش از حد حساس توصیف میشوند، این یک ویژگی شخصیتی است که هم نقاط قوت و هم چالش هایی را به همراه دارد.
چگونه متوجه شوید که HSP هستید؟
آیا تا به حال به شما گفته شده است که «بیش از حد حساس هستید» یا اینکه «نباید آنقدر فکر کنید»؟ حساسیت بالا در چند دسته مختلف اعمال میشود. به گفته محققانی که این ویژگی شخصیتی را شناسایی کرده اند، چندین ویژگی یا ویژگی مشترک در HSP وجود دارد:
- دیدن فیلمیا نمایش های تلویزیونی خشونت آمیزبه این افراد احساس بی قراری زیادی میدهد
- HSP ها آستانه پایین حسی دارند و ممکن است محرک های حسی را قوی تر از دیگران متوجه شده و تجربه کنند. به عنوان مثال، صداهای بلند و محرک های آشفته احتمالاً تأثیر بیشتری بر HSP ها دارند.
- شخصیت و خلق و خو: HSP ها ممکن است درونگرا یا بسیار حساس به نظر برسند
- همدلی: یک HSP ممکن است متوجه شود که خلق و خوی دیگران به شدت بر او تأثیر می گذارد، این افراد متوجه نشانه های اجتماعی ظریفی میشوند که دیگران ممکن است اصلا آنرا درک نکنند.
- حساسیت به درد: HSP ها اغلب به درد یا لمس حساس تر هستند.
- کناره گیری: HSP هایی که در محیطی زندگی میکنند که برایشان ایده آل نیست، ممکن است بیشتر کنار بکشند یا به زمان بیشتری برای تنهایی نیاز داشته باشند. احساس زیاد نیاز به استراحت و نیاز به عقب نشینی به یک اتاق تاریک و ساکت در این افراد به کرات دیده میشود
- عمیقا تحت تأثیر زیبایی قرار گرفتن، در هنر، طبیعت، یا معنویت انسانی
- غرق شدن در محرک های حسی مانند شلوغی پر سر و صداو نورهای روشن
- داشتن یک زندگی درونی غنی و پیچیده، با افکار عمیق و احساسات قوی همراه با آن
یک تست افراد بسیار حساس یا یک پرسشنامه شخصیتی برای کمک به افراد برای شناسایی خود به عنوان HSPs توسط آرون تهیه شده است. این مقیاس به مقیاس افراد بسیار حساس آرون (HSPS) معروف است.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین وسواس فکری
شیوع افراد فوق حساس در جامعه
تصور میشود که افراد بسیار حساس تقریباً 2% از جمعیت عمومی را تشکیل میدهند. چه چیزی باعث حساسیت بالا میشود؟
اینکه چه چیزی یک فرد را بسیار حساس میکند احتمالاً به عوامل مختلفی مانند تکامل، محیط، ژنتیک و تجربیات اولیه کودکی بستگی دارد. حساسیت بالا در حداقل 100 گونه دیگر به غیر از انسان وجود دارد. تحقیقات نشان میدهد که حساسیت بالا یک ویژگی تکاملی است که احتمال زنده ماندن را افزایش میدهد زیرا HSP ها نگران و مراقب شکارچیان بالقوه یا موقعیت های خطرناک هستند. البته، مراقب بودن مداوم در زمانی که هیچ تهدیدی فوری وجود ندارد، اغلب منجر به اضطراب میشود.
تحقیقات همچنین نشان میدهد که تجربیات منفی اوایل دوران کودکی ممکن است باعث شود کودک حساسیت بالایی داشته باشد و این ویژگی را تا بزرگسالی نیز منتقل کند بنابراین اگر در کودکی دچار تروما شده اید، ممکن است در بزرگسالی به HSP تبدیل شوید. ژنتیک هم ممکن است به حساسیت بالا کمک کند. به خصوص، سیستم دوپامین ممکن است در آن نقش تعیین کننده داشته باشد. حساسیت بالا میتواند ارثی نیز باشد. علاوه بر این، ژن های یک فرد ممکن است در پاسخ به تجربیات منفی اولیه تکامل یافته و آن ها را مستعد تبدیل شدن به HSP کند.
فواید و نقاط قوت بسیار حساس بودن
افراد بسیار حساس معمولاً وظیفه شناس و همدل هستند و ممکن است متوجه تغییرات ظریف در تعاملات و محیط خود شوند. برخی از مزایا عبارتند از:
- مهارت های اجتماعی: HSP ها تمایل دارند به چیزهایی توجه کنند که دیگران به آن توجه نمیکنند. استفاده از زبان بدن و سایر نشانه های ظریف ممکن است به آنها کمک کند تا مهارت های اجتماعی قوی داشته باشند.
- همدلی: افراد بسیار حساس تمایل دارند نسبت به احساسات و خلق و خوی دیگران حساس تر باشند. این ممکن است به آنها بینش بیشتری نسبت به افراد دیگر ارائه دهد. همچنین میتواند به آنها کمک کند تا انگیزه ها و تمایلات دیگران را شناسایی کنند و بطور بالقوه آنها را به مدیران، مذاکره کنندگان و رهبران خوبی تبدیل کند.
- حساسیت به محیط: افراد بسیار حساس ممکن است متوجه نشانه های محیطی شوند که دیگران متوجه آن نمیشوند. این میتواند به آنها در تشخیص خطر کمک کند.
راهکارها و نکات مقابله ای
برای کنار آمدن با HSP بودن، برای یک فرد مهم است که ابتدا حوزه های اصلی حساسیت خود را شناسایی کند. به عنوان مثال، برخی از افراد به ورودی های حسی مثل صداها حساس تر هستند، در حالی که برخی دیگر انواع خاصی از تعاملات اجتماعی را طاقت فرسا میدانند.
برخی از استراتژی هایی که ممکن است کمک کند عبارتند از:
- با ایجاد تجربیات مثبت در برنامه خود، مثبت اندیشی را اضافه کنید تا از استرس اضافی ای که ممکن است با آن مواجه شوید مصون شوید.
- از عوامل استرس زا مانند فیلم های خشن وشدید دوری کنید.
- استفاده از وسایل شخصی مانند عینک آفتابی، گوش گیر و هدفون حذف نویز برای به حداقل رساندن ورودی حسی
- حداقل یک قسمت از خانه را طوری تنظیم کنید که محرک کم باشد، مانند یک اتاق تاریک و ساکت. یک فضای امن راه اندازی کنید. بگذارید خانه شما محیطی آرام بخش باشد.
- در نهایت در جستجوی روان درمانی و درمان مناسب باشید
سخن آخر
اینکه فردی بسیار حساس هستید به این معنی است که احتمال دارد اغلب چیزها را عمیقاً احساس کنید، چه آن محرکها مثبت یا منفی باشند. در حالی که بعضی از آنها میتوانند شادی آور باشند، بعضی هم میتوانند چالش هایی را ایجاد کنند که میتواند بر سطح استرس، روابط و توانایی شما برای مقابله تأثیر بگذارد. برای اینکه چگونه احساسات خود را در موقعیت های دشوار مدیریت کنید، توسط یک متخصص برنامه ریزی کنید تا مطمئن شوید که زندگی شما تحت فشار قرار نخواهد گرفت.
منابع: healthline.com و medicalnewstoday.com و verywellmind.com
