روانشناسان ایالات متحده معتقدند یکی از شایع ترین ترسها، آراکنوفوبیا یا ترس از عنکبوت است. آراکنوفوبیا از دو کلمه یونانی یعنی «arachne» به معنی عنکبوت و «phobos» به معنی ترس تشکیل شده است. این ترس شدید از عنکبوت ها و موجوداتی مانند آن (مانند عقرب)، میتواند یک واکنش تکاملی باشد چرا که عنکبوت ها بویژه آنهایی که سمی هستند، مدت هاست با بیماری و عفونت مرتبط بوده اند. یک روانشناس میگوید: «از آنجایی که ممکن است از طریق راه های مختلفی مانند: تجربه کردن، دیدن مستندی در تلویزیون، خواندن یک مجله علمی و دیدن دیگر افراددیده باشیم که بسیاری از عنکبوت ها سمی هستند و ممکن است نیش بزنند، بصورت طبیعی وقتی یک عنکبوت را در نزدیکی خود می بینیم، احساس ترس داریم و از آن دوری میکنیم.»
اما در بسیاری از افراد این ترس تبدیل به «واکنش انزجاری» میشود که آراکنوفوبیا نام دارد. افرادی که ترس از عنکبوت ها را دارند، آن چنان از عنکبوت ها بیزار هستند که اگر در خانه خود با عنکبوتی روبرو شوند، به جای برخورد با آن، خانه را ترک میکنند! یا به زیرزمین خانه خود نمی روند، چرا که عنکبوتی در آنجاست. به عبارتی دیگر، چنان اضطرابی این افراد را فرا میگیرد که افراد را از شرکت در فعالیت ها باز می دارد و موجب اخلال در عملکرد افراد یا ناتوانی ذهنی و جسمی فرد میشود. در این صورت، این ترس، غیرمنطقی محسوب میشود.
اما چرا از عنکبوت میترسیم؟!
بطور کلی میتوان دلایل ترس از عنکبوت را به سه دسته تقسیم کرد:
- یادگیری: فوبیای عنکبوت مانند دیگر فوبیاها میتواند از طریق مشاهده واکنش دیگران نسبت به عنکبوت به وجود بیاید. به عبارتی دیگر میتواند یک واکنش آموخته شده باشد. برای مثال ممکن است از طریق دیدن اینکه خواهرمان از ترس عنکبوت فریاد می کشد و خانه را ترک میکند، به وجود بیاید.
- پیشینه فرهنگی: برخی از روانشناسان معتقدند فرهنگی که فرد در آن زندگی میکند بر ترس از عنکبوت تاثیرگذار است. به عنوان نمونه در بعضی مناطق آفریقا، افراد از عنکبوت های بزرگ می ترسند، اما این پدیده در جایی مانند آفریقای جنوبی که عنکبوت ها خورده میشوند، کمتر به چشم می خورد. پژوهش ها نشان میدهد آراکنوفوبیا در کشورهای اروپایی بسیار شایع تر است، جایی که زمانی تصور می شد عنکبوت ها ناقل بیماریهایی مانند طاعون سیاه و تارانتیسم هستند. در واقع، پژوهش ها نشان میدهد که ترس از عنکبوت در مناطق غیر اروپایی مانند هند، آفریقا، کارائیب و در میان فرهنگ های بومی استرالیا بطور قابل توجهی کمتر است. چرا که بسیاری از فرهنگ ها در این مناطق، عنکبوت ها را نماد خوش شانسی یا یک غذای لذیذ میدانند.
- تجربه آسیب زا: ممکن است تجربه اتفاقی مانند نیش عنکبوت، باعث به وجود آمدن ترس از آن شود که به آن «ترومای عنکبوت» گفته میشود. در واقع یک پژوهش نشان داد که ترومای عنکبوت میتواند ریشه ترس از عنکبوت باشد. ترومای عنکبوت به معنی تجربه یک رویداد ترسناک مرتبط به عنکبوت است که باعث میشود فرد از عنکبوت بترسد. معمولا این اتفاق آسیب زا در کودکی رخ میدهد و ممکن است حتی فرد به خاطر نیاورد درحالی که دلیل ترس از عنکبوت او است.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست وسواس فکری
ترس از عنکبوت چه نشانه هایی دارد؟
علائم و نشانه های آراکنوفوبیا میتواند در ابتدا در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر شود و یا خود را در بزرگسالی نشان دهد. علائم معمول عبارتند از:
- سرگیجه
- لرزیدن و عرق کردن
- احساس اینکه فرد کنترلی ندارد
- ضربان قلب سریع
- گرگرفتگی
- درد قفسه سینه
- احساس خفگی
- حالت تهوع یا سایر ناراحتی های دستگاه گوارش
حال چطور ترسمان از عنکبوت را درمان کنیم؟
برای درمان فوبیا معمولا از رواندرمانی و دارو بصورت ترکیبی استفاده میشود و تکنیک هایی مانند مدیتیشن نیز مورد استفاده قرار میگیرد. مانند دیگر فوبیاها، فوبیای عنکبوت را میتوان با مواجهه درمانی و درمان شناختی رفتاری (CBT) درمان کرد. در درمان شناختی رفتاری، درمانگر سعی دارد افکار منطقی را جایگزین افکار منفی مرتبط با عنکبوت ها کند. به عبارتی دیگر، در این روش، درمانگر سعی دارد افکار غیرمنطقی را تغییر دهد و از طریق چارچوب دهی مجدد، افکار منطقی تری را نسبت به عنکبوت ها جایگزین کند تا افراد عنکبوت ها را خطرناک و منزجرکننده تلقی نکنند.
همچنین ممکن است بصورت مدوام از طریق حساسیت زدایی ترس از عنکبوت را کمتر کرد. برای مثال، میتوان از واقعیت مجازی، کمک گرفت. یعنی افراد را در معرض نمایش مجازی عنکبوت ها قرار داد تا ترس از عنکبوت کمتر شود. سعی کنید بر ترس خود غلبه کنید تا بتوانید در مورد عنکبوت ها مطالعه کنید. در این صورت خواهید آموخت که عنکبوت ها به ندرت نیش میزنند و تنها در صورتی که تهدیدی را احساس کنند گاز میگیرند. نیش عنکبوت ها به استثنا برخی از آنها بی ضرر است. توجه داشته باشید که 63000 گونه عنکبوت در جهان وجود دارد و تنها 2 درصد از آنها خطرناک است. در آخر بهتر است این ترس را با خانواده خود در میان بگذارید و بگویید که درحال درمان هستید. میتوانید از متخصصان سلامت نیز کمک بگیرید.
منبع: psycom.net
