بدنسازی یک ورزش بسیار محبوب است. میلیونها نفر در سراسر جهان وزنه میزنند تا به بدن دلخواه خود برسند. درصدی از بدنسازان هم در مسابقات بدنسازی شرکت میکنند و احتمالا روانشناسان ورزشی و بدنسازی با این جمعیت کار میکنند. بدنسازی رقابتی، یک ورزش منحصر به فرد است که چالشهای جالب بسیاری را برای روانشناسان ورزشی ارائه میکند. وجود مسائل روانشناختی منحصر به فرد، بسیاری از بدنسازان را ملزم میکند تا در طول مسیر ورزشی خود همواره از یک روانشناس بدنسازی کمک بگیرند.
چرا به روانشناس بدنسازی نیاز داریم؟
حضور یک روانشناس ورزشی در هر رشته ورزشی همواره حائز اهمیت بوده اما به سبب مسائل ویژه ای که در بدنسازی به وجود می آید، حضور یک روانشناس متخصص بیش از هر رشته ورزشی دیگری احساس میشود. در ادامه به برخی از این مسائل خواهیم پرداخت.
1. سبک زندگی بدنسازان
سبک زندگی بسیاری از بدنسازان نه تنها با عموم مردم بلکه با بسیاری از ورزشکاران دیگر متفاوت است. از این رو سبک زندگی این ورزشکاران همواره مورد توجه بسیاری از مردم بوده است. یک پژوهش بر بدنسازان زن نشان داد بطور متوسط بدنسازان 5 تا 6 ساعت در روز را صرف فعالیتهای مرتبط با بدنسازی میکنند و شش ساعت دیگر را به بدنسازی فکر میکنند!
میزان وابستگی به ورزش در بیشتر فعالیتهای ورزشی نسبتا کم است و تنها چند درصد از ورزشکاران دچار وابستگی به ورزش خود میشوند. اما با این حال این رقم در مورد بدنسازی بسیار بالاتر به نظر میرسد و تبدیل به رفتاری نسبتا رایج شده است. از آنجایی که این رفتار موجب رویکردی وسواسی در تمرین میشود، میتواند انواع مشکلات را به همراه داشته باشد. یک روزنامه نگار بدنسازی، نگرشهای وسواسی بسیاری از بدنسازان را به خوبی خلاصه کرده و میگوید «بسیاری از بدنسازان کار دیگری انجام نمیدهند. آنها هر ساعت زندگی و هر دقیقه از روز را صرف ساختن ماهیچه های خود میکنند».
اما چرا بسیاری از بدنسازان نگرشی وسواس گونه نسبت به تمرینات خود دارند؟
درک این موضوع هم برای بدنساز و هم برای روانشناس بدنسازی حائز اهمیت است. جذابیت بدنسازی به راحتی میتواند موجب رفتارهای وسواس گونه شود. چرا که معمولا برای مردان، تیپ بدنی عضلانی ترجیح داده میشود. معمولا مردان عضلانی، دارای مهارتها و ویژگیهای شخصیتی مطلوبتر و از نظر جسمی ماهرتر و توانمندتر از دیگر مردان هستند. به همین علت نیز بسیاری از مطالعات نشان داده اند که تمرین با وزنه میتواند بطور قابل توجهی عزت نفس ورزشکاران را افزایش دهد. به نظر میرسد زمانی که یک فرد قدرت عضلانی خود را از طریق تمرین با وزنه افزایش میدهد، نگاه مثبت تری به خود خواهد داشت. در این شرایط، حضور یک روانشناس ورزشی باعث میشود موجب کنترل این رویکرد وسواس گونه شود. چرا که این وسواس میتواند ورزشکار را به سرعت به اوج رسانده و او را فرسوده کند.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین سلامت روان
2. تمرین بیش از حد بدنسازی و فرسودگی شغلی
ذهنیت وسواسی بسیاری از بدنسازان موجب تمرین بیش از حد و در نهایت فرسودگی شغلی آنها میشود. در حقیقت این آسیب، باید دغدغه اصلی روانشناسان بدنسازی باشد. چرا که تمرین بیش از حد و فرسودگی شغلی در نهایت میتواند موجب این شود که ورزشکار بصورت ناگهانی به صحنه های قهرمانی برسد و سپس دوباره به همان سرعت ناپدید شود. به عبارتی دیگر، فرسودگی شغلی از دستیابی فرد به پتانسیل واقعی خود در ورزش جلوگیری میکند. در نتیجه یکی از اساسی ترین وظایف روانشناس بدنسازی میتواند تشویق ورزشکار به ترکیب تمرینات بدنسازی، رژیم غذایی و استراحت کافی در یک سبک زندگی متعادل باشد.
پیشنهاد شده است روانشناس، بدنسازان را به انجام یک سرگرمی غیرمشکل فیزیکی دیگر تشویق کند. این کار میتواند به آنها کمک کند تا پی ببرند که سایر علایق و فعالیتها نیز میتواند مفید باشد. بدین وسیله آنها میتوانند بدنسازی را در جای مناسب خود قرار دهند؛ یعنی بخشی مهم اما نه فراگیر! مهم نیست این سرگرمی چه چیزی است. هر چیزی که کمک کند تا بدنساز پی ببرد زندگی چیزی بیشتر از ساعتها فعالیت روزانه در باشگاه است، میتواند کمک کننده باشد. این سرگرمی میتواند خواندن بیشتر، یادگیری نواختن یک آلت موسیقی، یادگیری یک زبان خارجی، رفتن به سینما یا تئاتر یا مواردی از این دست باشد.
3. بدنسازان زن
با وجود اینکه تا به حال آمار دقیقی منتشر نشده است، اما کاملا واضح است که اکثریت بدنسازان، مرد هستند. به هر حال، بطور متوسط به دلیل سطح بسیار پایین تستوسترون در زنان، پتانسیل افزایش حجم عضلانی در زنان بسیار کمتر از مردان است. از طرف دیگر فشارهای اجتماعی شدیدی برای بدنسازان زن وجود دارد. درحالی که معمولا مردان عضلانی افرادی جذاب تلقی میشوند اما محققان دریافته اند که عموم مردم بدنسازان زن را غیرجذاب میدانند. علاوه بر این، بنظر میرسد یکی دیگر از ویژگیهای فیزیکی که بسیاری افراد آنرا غیرجذاب میدانند، کوچک شدن سینه در بدنسازان زن است. به همین علت بدنسازان زن اغلب در معرض واکنشهای منفی از سوی عموم مردم هستند و حتی به عنوان افرادی غیرطبیعی و عجیب و غریب برچسب گذاری میشوند. این مایه تاسف است چرا که فواید سلامتی این ورزش برای زنان احتمالا حتی بیشتر از مردان است.
یک روانشناس بدنسازی باید این را در نظر داشته باشد و در کار با بدنسازان زن در کنار کمک به آنها در به حداکثر رساندن عملکردشان، به آنها در تحت تاثیر نظرات منفی قرار نگرفتن و آسیبهای آن نیز کمک کند. از طرفی دیگر، اینکه بدنسازان زن با وجود تصورات منفی عموم همچنان در حال ورود به این رشته هستند، نشان میدهد که آنها گروهی از ورزشکاران با انگیزه بالا هستند. در واقع عزمی که این زنان در تلاش برای دستیابی به اندام رویایی خود از خود نشان میدهند حتی بیشتر از بدنسازان مرد است. در حالی که این انگیزه بالا میتواند موجب موفقیت آنها شود اما باید یک روانشناس ورزشی این انگیزه را مدیریت کرده تا به یک وسواس تبدیل نشود!
4. تمرکز در بدنسازی
در رویداد مستر المپیا 1980 آرنولد شوارتزنگر پس از 5 سال غیبت به مسابقات برگشته بود. یکی از رقبای اصلی او در این رقابت، مایک منتزر بود و به گفته بسیاری از ناظران او در فرم فوق العاده ای بود. بسیاری معتقد بودند منتزر برنده بازی خواهد بود اما در کمال تعجب آرنولد شوارتزنگر پیروز شد. پس از مسابقه آرنولد بیان کرد یکی از دلایل این امر اظهارات توهین آمیزش به مایک منتزر در مورد هیکل او بود که موجب عصبانیت و از دست دادن تمرکز مایک شد. شوارتزنگر ادعا میکند که وقتی مایک در نزدیکی او بود، چنان عصبانی شد که فراموش کرد عضلات خود را به درستی منقبض کند و به قیمت باخت او تمام شده است. این مثال، نشان دهنده میزان اهمیت تمرکز در بدنسازی است. اما با توجه به اهمیت تمرکز، پس چرا به نظر میرسد که بسیاری از بدنسازان تمرکز کردن را سخت میدانند؟
یک دلیل مهم این است که بسیاری از آنها تمرکز را یک مهارت ذاتی میدانند نه یک مهارت قابل آموزش. در این شرایط روانشناس باید بدنساز را تشویق کند تا در وهله اول حضور خود در باشگاه را بررسی کند. چرا که بطور معمول شوخیها، پچ پچ کردن، موسیقی بلند و مسخره کردن در باشگاه های بدنسازی زیاد دیده میشود. اما اگر بدنساز اساسا برای معاشرت و تفریح به باشگاه برود، بعید است که بتواند بطور موثر بر روی دستیابی به اهداف تمرکز کند. البته بغیر از عوامل محیطی باشگاه، مشکلات شخصی یا کاری نیز میتواند موجب بر هم زدن تمرکز بدنساز شود. در این موقعیت نیز روانشناس وظیفه دارد تا با ارائه روشهایی به بهبود تمرکز ورزشکار کمک کند. بطور کلی مهم است که روانشناس به بدنساز توضیح دهد که چگونه افکار منفی یا بی ربط با کار را حذف کند.
منبع: wiley.com
