روانشناسی خیانت زناشویی، یکی از موضوعات و شاخه های بسیار مهم علم روانشناسی است. اهمیت این موضوع به خصوص در سالیان اخیر بیش از پیش شده است و از جایگاه ویژه ای نزد روانشناسان برخوردار است. در روانشناسی خیانت زناشویی اولین و مهمترین مسئله ای که پیش می آید بررسی دلایل خیانت است. روانشناسی در واقع در پی جستجو و پیدا کردن این دلایل است که این مشکل از کجا سرچشمه میگیرد و پس از آن در پی پیامدهای این مشکل در روابط زناشویی است. پیامدهایی که بعضاً میتواند جبران ناپذیر باشد. سرانجام به دنبال پیشگیری از وقوع این اتفاق ناگوار در روابط زناشویی در سطح جامعه است.
در علم روانشناسی تعریف های مختلفی از خیانت زناشویی ارائه شده است که تقریباً در همه آنها تشابهات محسوسی دیده میشود. یکی از این تشابهات، نقض تعهدات روابط متقابل و سالم زن و مرد در چارچوب خانواده است. اما در مشهورترین تعریف از خیانت زناشویی آمده است: خیانت زناشویی عبارت است از داشتن رابطه جنسی یکی از دو طرف با فردی دیگر خارج از چارچوب خانواده. البته همانطور که گفتیم ممکن است در تعاریف جدیدتر و به روز این مشکل خانوادگی نقض تعهد زناشویی از داشتن رابطه جنسی یکی از دو طرف با فرد سومی فراتر هم رفته باشد مثلاً نقض روابط عاطفی دو طرف در روابط زناشویی نیز به نوعی در تعاریف خیانت زناشویی گنجانده شود.
خیانت زناشویی چگونه رخ میدهد؟
همانطور که اشاره شد زمانیکه خیانت زناشویی از طرف هر کدام از طرفین رخ دهد، اولین موضوعی که پیش می آید و باید در پی آن باشیم دلایل و عواملی است که باعث شده در رابطه زناشویی یک زوج چنین اتفاقی رخ دهد. از منظر علم روانشناسی دلایل و عوامل مختلفی میتواند در رخ دادن خیانت زناشویی دخیل باشد که تا جایی که بتوانیم و فرصت باشد به آنها می پردازیم.
همانطور که گفتیم خیانت زناشویی فقط محدود به داشتن رابطه جنسی خارج از ضوابط و روابط خانواده نمیشود در واقع داشتن رابطه عاطفی و حتی کلامی با فرد دیگری در صورتیکه خارج از چارچوب و ضوابط خانوادگی باشد نیز خیانت زناشویی محسوب میشود و میتواند پیامدهای جبران ناپذیری برای طرفین به خصوص فردیکه مورد خیانت قرار گرفته است، داشته باشد. آنچه اعداد و ارقام و آمار میگوید این است که در گذشته خیانت زناشویی بیشتر از طرف مردان رخ می داده است اما اکنون طبق آمارها مشخص میشود که این اتفاق در بین خانوم ها هم افزایش پیدا کرده است.
انواع روانشناسی خیانت زناشویی را میتوانیم اینگونه بر شمریم:
- خیانت جنسی
- خیانت عاطفی
- خیانت کلامی
- خیانت عاطفی-جنسی
- خیانت توافقی که در جوامعی مثل ایران کمتر رخ میدهد.
علت های روانشناسی خیانت زناشویی
همانطور که گفتیم علل مختلفی میتواند منجر به خیانت زناشویی در زندگی شود. در اینجا به برخی از مهمترین آنها اشاره میکنیم.
نارضایتی از زندگی زناشویی
یکی از اصلی ترین دلایل روانشناسی خیانت زناشویی نارضایتی از زندگی است که زن یا مرد در آن قرار دارند. این نارضایتی خود میتواند دلایل و عوامل متعددی داشته باشد. پس نارضایتی از زندگی کنونی میتواند منجر به این شود که مرد یا زن تصمیم بگیرد یک رابطه دیگری خارج از خانواده شروع کند و همین میتواند منجر به پدید آمدن یک بحران در خانواده شود. البته که این موضوع که اگر یکی از طرفین از زندگی با همسرش ناخشنود باشد باید وارد رابطه با شخص دیگری شود از طرف روانشناسان مردود و اشتباهی بزرگ است. چرا که اگر هم نارضایتی وجود دارد باید زوجین در صدد برطرف کردن آن باشند نه اینکه در واقع به طرف مقابل خیانت کنند.
یکی از مهمترین دلایلی که باعث نارضایتی زن یا مرد در زندگی زناشویی میشود عدم توانایی در برقرار کردن رابطه خوب و ایده آل جنسی است. خیلی از مردها به همین دلیل است که دست به خیانت میزنند و با فرد دیگری رابطه برقرار میکنند. از دیگر دلایل ناخشنودی زوجین از زندگی میتوانیم به مشکلات عاطفی اشاره کنیم.
تنوع و هیجان طلبی
بعضی از مردها یا زن ها در زندگی خود احساس راکد بودن میکنند. به عبارت دیگر زندگی برایشان تکراری میشود و از زندگی با همسرشان خسته میشوند و زندگیشان به حالت رخوت در می آید. حال این تکرار و رکود میتواند در رابطه جنسی، عاطفی و حتی کلامی پیش بیاید. پس در اینجا ممکن است زوجین به دنبال یک رابطه دیگر باشند که در واقع تنوعی در زندگیشان داشته باشد و دست به خیانت بزنند. البته نباید از این نکته نیز غافل شویم که ممکن است خیانت زناشویی در زندگی زناشویی زوجین رخ دهد در صورتیکه هیچ یک از دو طرف احساس تکرار یا رخوت در زندگی با همسرشان ندارند و فقط برای تجربه یک رابطه دیگر و تنوع یا هیجان طلبی دست به چنین کاری بزنند.
انتقام
این دلیل شاید کمتر برای خیانت زناشویی در زندگی دلیل یا عاملی تلقی شود. با این حال تحقیقات نشان میدهد که ممکن است زن یا مرد برای انتقام یک کار ناشایست یا خیانت متقابل دست به چنین کاری بزند. در واقع در اینجا زوجین نه از زندگی مشترک ناراضی اند و نه به دنبال تنوع طلبی هستند بلکه تنها دلیلشان برای خیانت به طرف مقابل انتقام جویی از وی است.
راهکارهایی برای درمان خیانت زناشویی
نخست باید این را بگوییم که درمان روانشناسی خیانت زناشویی بدون مراجعه به روانشناس یا مشاور تقریباً غیر ممکن است. پس در گام اول اگر قصد درمان داریم باید پیش یک روانشناس خوب و با تجربه و یا مشاور خوب برویم. در گام بعدی باید توجه کنیم که راهکارهای ارائه شده از سوی روانشناس یا مشاور را به درستی و همانطور که خواسته شده انجام دهیم. یکی از راهکار های هم برای درمان این مشکل صبوری است. اینکه ما عجول نباشیم و اجازه دهیم با گذشت زمان رابطه ترمیم یابد. از دیگر راهکارها میتوانیم به اعتراف و صداقت، دادن تعهد دوباره به همسر و پایان بخشیدن به رابطه با فرد سوم اشاره کنیم.
درمان خیانت زناشویی
بسیاری از زوج ها پس از اطلاع پیدا کردن از خیانت تصمیم به جدایی از همسرشان می گیرند. در اینجا موضوعی که مطرح میشود چگونگی درمان روانشناسی خیانت زناشویی است. آنها در واقع معتقدند که اعتماد از بین رفته و ویران شده هرگز برنمیگردد. اما باید بگوییم که اگر قصد جدایی نباشد برای این مشکل درمان های متعددی وجود دارد. خیلی از زوج ها برای درمان این مشکل به روانشناس ها و مراکز مشاوره مراجعه میکنند و پزشک یا مشاور مورد نظر در جلسات گوناگون با شگردهای مختلف و ویژه سعی میکند که این مشکل را برطرف نماید.
درمان فرد خیانت دیده
اولین چیزیکه در درمان روانشناسی خیانت زناشویی مهم است برگرداندن اعتماد از دست رفته طرفی است که مورد خیانت واقع شده است. البته که این موضوع ممکن است زمان بر بوده و با سختی هایی همراه باشد. پس چیزیکه مهم است این است که زن یا مرد با استفاده از راهکارهایی که مشاوران به آنها میگویند سعی کنند اعتماد از دست رفته طرف مقابلشان را به هر نحوی که هست برگردانند.
راهکار خیانت زناشویی
همانطور که اشاره کردیم در واقع بهترین راهکار برای درمان روانشناسی خیانت زناشویی مراجعه به روانشناس یا مشاور است. از دیگر راهکارها میتوانیم به اعتراف و صداقت، دادن تعهد دوباره به همسر، پایان بخشیدن به رابطه با فرد سوم، تلاش برای بازگرداندن اعتماد به نفس از دست رفته، پشیمانی و ندامت از کار انجام شده و از سر گرفتن و شروع رابطه عاطفی و جنسی خوب و با عشق و صمیمی با همسر اشاره کنیم.
پیامد خیانت زناشویی
پیامدهای روانشناسی خیانت زناشویی میتواند بسیار زیاد و در برخی موارد زیان بار و ویران کننده باشد. از مهمترین پیامدهای خیانت زناشویی میتوانیم به چند مورد اشاره کنیم:
اولین و شاید مهمترین پیامد خیانت سلب اعتماد از طرف فرد خیانت دیده است. همانطور که گفتیم ممکن است در برخی موارد زوجین به این نتیجه برسند که دیگر امکان برگشت اعتماد پیش از خیانت بین آنها وجود ندارد. از دیگر پیامدها میتوانیم به طلاق، زندان، داشتن عذاب وجدان، افسردگی و بیماری های روحی و روانی، از دست دادن عزت نفس و غیره اشاره کنیم.
