فوبیا، ترس شدید و غیرمنطقی از یک شیء یا موقعیت خاص است. فوبیا به عنوان یک نوع اختلال اضطراب طبقه بندی میشود؛ زیرا اضطراب علامت اصلی تجربه شده توسط فرد مبتلا است. تصور میشود فوبیا واکنشهای احساسی آموخته شده هستند. دانشمندان معتقدند فوبیا زمانی رخ میدهد که ترس ایجاد شده توسط یک موقعیت تهدیدکننده اصلی به موقعیتهای مشابه دیگر منتقل شود و ترس اصلی اغلب سرکوب یا فراموش شود. برای مثال، ترس بیش از حد و بی دلیل از آب، ممکن است بر اساس یک تجربه فراموش شده کودکی از غرق شدن باشد. بر این اساس فرد سعی میکند از آن موقعیت در آینده اجتناب کند. با اینکه ممکن است همه افراد از بعضی چیزها بترسند، اما داشتن فوبیا ممکن است موجب اخلال در زندگی شود و نیاز به درمان داشته باشد.
نیکتوفوبیا یا ترس از تاریکی
نیکتوفوبیا یا ترس از تاریکی یکی از انواع فوبیا است. زمانی که نیکتوفوبیا شدید باشد، میتواند منجر به مسائل مهمی در زندگی شخصی و حرفه ای افراد شود. افراد مبتلا به نیکتوفوبیا هنگام مواجهه با تاریکی یا پیش بینی تاریک شدن، علائم اضطراب را تجربه خواهند کرد:
- مشکل در تنفس
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه
- حالت تهوع
- غش کردن
- اجتناب
- تنش
- میخکوب شدن
اگر این علائم هنگام مواجهه تاریکی به مدت 6 ماه یا بیشتر تجربه شود، میتوان گفت فرد دارای ترس از تاریکی است. همچنین این ترس، به پریشانی قابل توجه و اخلال در عملکرد فرد منجر میشود.
چرا یک فرد از تاریکی می ترسد؟
از کودکی تا بزرگسالی، تجربیات زیادی میتوانند موجب ترس از تاریکی شوند. ممکن است فردی بدلیل اینکه فکر میکند محیط تهدید کننده است، از تاریکی بترسد. چرا که از دیگران شنیده یا دیده است که معمولا اتفاقات بد در تاریکی در همان محیط اتفاق افتاده است. در یک پژوهش در سال 2015، مشخص شد که حدود 40 درصد از مردم آمریکا از اینکه در یکی مایلی خانه خود در شب راه بروند، می ترسند. این ترس در زنان بیشتر از مردان است زیرا بسیاری معتقد بودنند که بیشتر قربانی جنایات میشوند.
فرهنگ و محل جغرافیایی نیز میتواند بر ترس از تاریکی تاثیرگذار باشد. زمانی که نیکتوفوبیا را در میان کشورهای مختلف مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که درک تاریکی میان مردم کشورهای مختلف، متفاوت است. پژوهش ها نشان داده است که کودکان آسیایی ممکن است بیشتر از کودکان آمریکایی از تاریکی بترسند و این ممکن است مربوط به دلایل فرهنگی باشد. در نهایت ترس از تاریکی، ممکن است بدلیل تجربه یک رویداد آسیب زا در تاریکی باشد.
نیکتوفوبیا چطور درمان میشود؟
از آنجایی که رفتار درمانی رایج ترین روش برای درمان فوبیا است، درمانگر برای درمان فوبیای تاریکی، ممکن است از روش های زیر استفاده کند:
- حساسیت زدایی سیستماتیک: در این روش به تدریج فرد در معرض مقادیر بیشتری از تاریکی قرار میگیرد و تکنیک های مختلف برای مدیریت علائم توسط درمانگر نیز آموزش داده میشود.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این نوع درمان بطور مداوم این فکر را که تاریکی امن است در فرد تقویت کرده و با مهارت آموزی فرد را به تنهایی آماده تجربه تاریکی میکند.
- واقعیت مجازی (VR): درمان واقعیت مجازی میتواند با قراردادن فرد در تاریکی از طریق صفحه کامپیوتر صورت بگیرد.
تریپوفوبیا یا ترس از حفره های کوچک
گوشیهای اپل، سالهاست که طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است. در کنار این طرفداران، افرادی هم بوده اند که انتقاداتی به گوشی و شرکت اپل داشته اند. اما این انتقادات با رونمایی از مدل جدید آن در سال 2019، چهره جدیدی به خود گرفت؛ چرا که چهره این گوشی افراد مبتلا به تریپوفوبیا را بسیار اذیت می کرد. اما فکر میکنید تریپوفوبیا چیست؟ تریپوفوبیا که ترس از حفره های کوچک نیز گفته میشود، وضعیتی است که در آن فرد بیزاری، ترس و اضطراب زیادی را از دیدن حفره های کوچک تجربه میکند. بر اساس مطالعات، تریپوفوبیا حتی میتواند منجر به حملات اضطرابی شود. البته تریپوفوبیا توسط توسط راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM-5)، به رسمیت شناخته نشده است، اما این اصطلاح از سال 2009 مورد استفاده قرار میگیرد.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین وسواس فکری
افراد دارای تریپوفوبیا از چه چیزهایی می ترسند؟
افرادی که علائم تریپوفوبیا را تجربه میکنند اغلب با دیدن تصاویری از موارد زیر ممکن است دچار اضطراب شوند:
- اسفنج
- تراکم آب
- کندوهای عسل
- غلاف بذر
- توت فرنگی
- انار
- حباب ها
ترس از حفره های کوچک چه علائمی دارد؟
افراد مبتلا به تریپوفوبیا ممکن است علائمی مانند موارد زیر را تجربه کنند:
- احساس بیزاری، ترس یا ناراحتی
- مور مور شدن
- خارش پوست
- تعریق
- حالت تهوع
- حملات وحشت زدگی
درمان تریپوفوبیا
در حال حاضر درمان خاصی برای این نوع از فوبیا وجود ندارد. البته برخی از روش ها وجود دارد که هر کدام میزان موفقیت متفاوتی دارد و شامل درمان های خودیاری یا رواندرمانی و دارو میشود.
درمان های خودیاری و درمان های خانگی
در این نوع درمان ها افراد میتوانند درمان را به تنهایی و یا با کمک یک درمانگر انجام دهند. این درمان ها عبارتند از:
- اصلاح سبک زندگی که شامل ورزش، خوردن غذاهای سالم، خواب مناسب و اجتناب از کافئینمیشود.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): در نوع از درمان حضور درمانگر الزامی است تا احساسات، رفتار و افکار در آن مورد بررسی قرار بگیرد.
- گروه های خودیاری: گروهی از افراد که بصورت گروهی به یکدیگر کمک میکنند. معمولا افراد تاثیر مثبتی را از این گروه ها دریافت کرده اند.
- مواجهه درمانی (حساسیت زدایی): این یک روش درمانی است که در آن بصورت تدریجی، فرد در معرض محرکی که ترس از آنرا دارد قرار گرفته میشود.
داروها
پزشکان میتوانند داروهای خاصی را برای درمان فوبیا تجویز کنند. داروها عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی
- آرام بخش ها
تریپانوفوبیا یا ترس از سوزن / آمپول
تریپانوفوبیا ترس از سوزن یا آمپول است. با این که ترس از سوزن یا آمپول در کودکان شایع تر است، اما با افزایش سن، بطورکامل از بین نمی رود. برآوردها نشان داده است که 30 درصد بزرگسالان 20 تا 40 ساله، دارای ترس از سوزن هستند و 16 درصد از بیماران بزرگسال گزارش کرده اند که بدلیل این ترس، از واکسن زدن اجتناب میکنند.
چرا بعضی افراد از آمپول می ترسند؟
بعضی افراد مبتلا به تریپانوفوبیا ممکن است بدلیل تجربیات منفی قبلی این ترس را داشته باشند، اما برای برخی دیگر، این یک ترس ذاتیست که از ابتدا وجود داشته است. این ترس تا جایی میتواند جدی باشد که موجب حملات عصبی، تعریق، حالت تهوع و حتی غش شود که معولا در حین یا بعد از سوزن زدن اتفاق می افتد. تریپانوفوبیا چیزی بیشتر از یک لحظه زودگذر است و نمیتوان به افراد مبتلا گفت «لحظه ای تحمل کن الان تمام میشود!»
تریپانوفوبیا چگونه میتواند بر زندگی افراد تاثیر بگذارد؟
با وجود اینکه واکسن های کرونا یا آنفولانزا در داروخانه ها و سازمان های ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی به افراد ارائه داده میشود، اما بعضی از افراد، واکسن های خود را به دلایل زیادی دریافت نمیکنند. یکی از دلایل میتواند ترس از سوزن باشد. چرا که افراد مبتلا به تریپانوفوبیا، تنها با فکرکردن به تزریق میتوانند دچار تپش قلب و تعریق شوند. این ترس برای افرادی که دارای بیماریهای مزمن هستند، جدی تر خواهد بود. چرا که تزریق بسیاری از داروهایی که جزو گزینه های اصلی درمان هستند را محدود میکند.
چگونه بر ترس از سوزن غلبه کنیم؟
برای بسیاری از مردم، تریپانوفوبیا هرگز بطور کامل از بین نمی رود. اما میتوان از راهبردهای مقابله ای زیر استفاده کرد تا علائم را کاهش داد:
- از تماشای سوزن هنگام تزریق خودداری کنید.
- از یک فرد به عنوان حامی(مانند: همسر یا اعضای خانواده) بخواهید که همراهتان در ملاقات پزشکی حضور داشته باشد.
- حواس خودتان را هنگام تزریق پرت کنید. میتوانید با کسی حرف بزنید، پای خودتان را تکان دهید یا به الگوهای روی دیوار توجه کنید.
- تکنیک های تنفس عمیق را تمرین کنید.
- برای کاهش درد عضلانی، ناحیه تزریق را شل کنید.
- قبل از تزریق، درخواست بی حس کننده کنید.
- به فردی که مسئول تزریق شماست، بگویید که از سوزن می ترسید.
- میتوانید به روانشناس برای درمان مراجعه کنید. روانشناس از طریق رویکردهای مختلف، سعی در درمان انواع فوبیاها از جمله ترس از سوزن و آمپول خواهد داشت.
اورنیتوفوبیا یا ترس از پرنده
خیلی از افراد یا کودکان ممکن است با ترس از پرندگان زندگی کنند. ترس از پرندگان (اورنیتوفوبیا)، باعث میشود تا افراد با دیدن پرنده یک اضطراب غیرمنطقی را تجربه کنند.
علائم ترس از پرندگان
بعضی از افراد ممکن است تنها در نزدیکی پرندگان، یکسری علائم فیزیکی را حس کنند و بعضی دیگر تنها با فکر کردن به پرندگان دچار ترس و اضطراب شوند. علائم رایج اورنیتوفوبیا عبارتند از:
- حالت تهوع
- ضربان قلب یا تپش قلب بالا
- سرگیجه
- تعریق
- تنگی نفس
- ناراحتی معده
افرادی که دارای فوبیای پرندگان یا فوبیاهای دیگر هستند میدانند که ترسشان غیرمنطقی است به همین علت ممکن است از اینکهدر مقابل دیگران از پرندگان بترسند، دچار احساس شرم شوند. درنتیجه این افراد از پرندگان دوری میکنند. نه تنها به این علت که از آنها می ترسند. به این علت که نمیخواهند در مقابل دیگران خجالت زده شوند.
ترس از پرندگان ممکن است با چه فوبیاهایی همراه شود؟
کسانی که از پرندگان می ترسند سعی دارند تا از حضور در مکان هایی که پرنده در آنجاست، اجتناب کنند. آنها حتی ممکن است از دیدن تصاویر، بحث یا فکر کردن در مورد پرندگان نیز اجتناب کنند. از طرفی دیگر ممکن است این افراد نگران این باشند که دیگران چگونه به ترس آنها واکنش نشان خواهند داد. درنتیجه ممکن است علائم اضطراب اجتماعی را نیز نشان دهند.
چگونه میتوان ترس از پرندگان را درمان کرد؟
ترس از پرنده، میتواند اختلال جدی در زندگی یک فرد ایجاد کند چرا که در محیط های شهری نیز پرندگان زیادی دیده میشود. اما خبر خوب اینکه، فوبیای پرندگان با روش درمان مواجهه یا حساسیت زدایی امکان پذیر است. این روش میتواند با حضور یک درمانگر و یا به تنهایی انجام شود که مراحل زیر به ترتیب در آن انجام میشود:
- نگاه کردن به تصویر پرندگان
- تماشای برنامه های تلویزیونی، مانند مستندهایی که پرندگان را نشان میدهد.
- مشاهده پرندگان از راه دور، مانند پناهگاه پرندگان.
- قرار گرفتن در مناطقی که پرندگان زیادی دارد.
البته انجام این مراحل اصلا آسان نیست و فرد اضطراب بالایی را تجربه خواهد کرد. برای کاهش اضطراب فرد میتواند به درمانگر مراجعه کرده یا روشهای زیر را به کار گرفت:
- نفس عمیق
- تکنیک های آرامش بخش
- صحبت کردن درمورد ترس ها
- داروهای ضد اضطراب
منابع: medicalnewstoday.com و ndtv.com و psoriasis.org و clevelandclinic.org و webmd.com
