ملال جنسیتی (Gender Dysphoria)، یک اختلال روانی جنسیتی است که با احساس ناراحتی یا پریشانی در افرادی که هویت جنسیتی آنها با جنسیت تعیین شده در بدو تولد یا ویژگیهای فیزیکی مرتبط با جنسیت متفاوت است، مشخص میشود. افراد تراجنسیتی یا ترنس ممکن است در مقطعی از زندگی خود دچار ملال جنسیتی شوند. با این حال برخی از این افراد با مداخلات پزشکی یا بدون آن با بدن خود احساس راحتی میکنند. تشخیص ملال جنسیتی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، کتابچه راهنمای منتشر شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا گنجانده شده است. این تشخیص برای کمک به افراد مبتلا به نارسایی جنسیتی ایجاد شد تا به مراقبتهای بهداشتی لازم و درمان مؤثر دسترسی داشته باشند. این اصطلاح بر تضاد هویت درک شده توسط فرد و جنسیت تعیین شده در بدو تولد تمرکز ندارد بلکه بر ناراحتی و پریشانی به عنوان مشکل تمرکز دارد.
اختلال ملال جنسیتی (Gender Dysphoria) چیست؟
اصطلاح «تراجنسیتی» به شخصی اطلاق میشود که جنسیت تعیین شده در بدو تولد (یعنی جنسیتی که در بدو تولد بر اساس اندام تناسلی خارجی تعیین میشود) با هویت جنسی او (یعنی حس روانشناختی فرد از جنسیت خود) همسو نیست. برخی از این افراد، ملال جنسیتی را تجربه خواهند کرد. این افراد از جنسیت تعیین شده خود بسیار ناخشنود هستند و ممکن است برای مشکل خود جویای درمان باشند. البته برخی دیگر با ناهماهنگیهای جنسیتی خود کنار می آیند. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی این افراد را به عنوان افراد مبتلا به ملال جنسیتی طبقه بندی میکند. اگر چه ملال جنسیتی در اغلب موارد از سنین پائین شروع میشود، برخی از افراد ممکن است تا بلوغ و یا دیرتر، تجربه نکنند. افرادی که تراجنسیتی هستند ممکن است در چندین حوزه به دنبال تطابق جنسیت تعیینشده در بدو تولد و هویت جنسی خود باشند که شامل:
- تطابق اجتماعی: برای مثال تغییر نام و ضمایر
- تطابق قانونی: به عنوان نمونه تغییر نشانگرهای جنسیت در اسناد صادر شده توسط دولت
- تطابق پزشکی: به عنوان مثال، سرکوب بلوغ یا هورمون های تایید کننده جنسیت
- تطابق جراحی: به عنوان مثال، واژینوپلاستی، جراحی زنانه سازی صورت، بزرگ کردن سینه، بازسازی قفسه سینه مردانه
ملال جنسیتی ممکن است در دوران کودکی شروع شود و تا نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد. همچنین ممکن است دوره هایی وجود داشته باشد که ملال در آن تجربه نشود. لازم به ذکر است که همه افرادی که تراجنسیتی هستند تمایلی به تطابق در همه حوزه های جنسیتی خود ندارند. زیرا این تصمیمات کاملا شخصی و فردی هستند.
تشخیص
کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم و تجدیدنظر شده (DSM-5-TR)، یک تشخیص کلی از ملال جنسیتی را با معیارهای خاص جداگانه برای کودکان و نوجوانان و بزرگسالان ارائه میدهد.
1. معیارهای تشخیصی برای نوجوانان و بزرگسالان
ناهماهنگی مشخص بین جنسیت با تجربه بیان شده و جنسیت تعیین شده تعریف میکند که حداقل 6 ماه طول میکشد و با دو مورد از موارد زیر آشکار میشود:
- ناسازگاری آشکار بین جنسیت تجربه شده/ بیان شده و ویژگی های جنسی اولیه و/یا ثانویه (یا در نوجوانان جوان، ویژگی های جنسی ثانویه مورد انتظار)
- تمایل شدید به خلاص شدن از خصوصیات جنسی اولیه و یا ثانویه خود به دلیل عدم تطابق آشکار با جنسیت بیان شده (یا در نوجوانان جوان، تمایل به جلوگیری از ایجاد ویژگی های ثانویه جنسی مورد انتظار)
- میل شدید به ویژگی های جنسی اولیه و/یا ثانویه جنسیت دیگر
- تمایل شدید به جنسیت دیگر (یا جنسیت متفاوت از جنسیت تعیین شده)
- تمایل شدید به اینکه با او به عنوان جنسیت دیگر (یا جنسیت متفاوت از جنسیت تعیین شده) رفتار شود.
- اعتقاد قوی به اینکه فرد احساسات و واکنش های معمولی جنسیت دیگر (یا جنسیت متفاوت از جنسیت تعیین شده) را دارد.
- به منظور برآورده شدن معیارهای تشخیص، این بیماری باید با ناراحتی یا اختلال بالینی قابل توجه در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه های مهم مرتبط باشد.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست رایگان و آنلاین شخصیت جنسی
2. معیارهای تشخیصی برای کودکان
ناهماهنگی مشخص بین جنسیت بیان شده و جنسیت تعیین شده که حداقل 6 ماه طول میکشد و حداقل با شش مورد از موارد زیر آشکار میشود:
- میل شدید به جنسیت دیگر یا اصرار بر اینکه از آن ها جنسیت دیگر است.
- در پسران (جنسیت تعیین شده)، ترجیح قوی برای لباس پوشیدن متقابل یا شبیه سازی لباس زنانه. یا در دختران (جنسیت تعیین شده)، ترجیح قوی برای پوشیدن لباس های معمولی مردانه و مقاومت شدید در برابر پوشیدن لباس های معمولی زنانه
- ترجیح شدید برای ایفای نقش های متقابل جنسیتی در بازی های ساختگی یا بازی های فانتزی
- ترجیح قوی برای اسباببازیها، بازیها یا فعالیتهایی که بهطور کلیشهای مورد استفاده جنس دیگر قرار میگیرد.
- ترجیح قوی برای همبازی شدن با جنس دیگر
- در پسران (جنسیت تعیین شده)، عدم پذیرش شدید اسباب بازیها، بازیها و فعالیتهای معمولا مردانه و اجتناب شدید از بازیهای خشن. در دختران (جنسیت تعیین شده)، رد شدید اسباب بازی ها، بازی ها و فعالیت های معمولا زنانه.
- بیزاری شدید از آناتومی جنسی
- میل شدید به خصوصیات جنسی فیزیکی که با جنسیت تجربه شده فرد مطابقت دارد.
- این وضعیت باید موجب ناراحتی یا اختلال بالینی قابل توجه در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه های مهم شود.
دردسرها و عوارض ملال جنسیتی
افراد مبتلا به ملال جنسیتی سطوح بالایی از انگ، تبعیض و قربانی شدن را تجربه میکنند. این مشکلات موجب ایجاد تصور منفی از خود و افزایش نرخ سایر اختلالات سلامت روان میشود. افراد مبتلا به ملال جنسیتی بیشتر از عموم مردم در معرض خطر قربانی شدن جنایات متعصبانه هستند. نرخ خودکشی در میان افراد ترنس به طور قابل توجهی بالاتر از جمعیت عمومی است. کودکان و نوجوانان تراجنسیتی اغلب قربانی قلدری و تبعیض در مدرسه هستند که میتواند منجر به پیامدهای نامطلوب جدی سلامت روان شود. به همین علت در بخشی از مداخلات، لازم است تا محیطی امن و تایید کننده ایجاد شود.
درمان اختلال ملال جنسیتی
حمایت از افراد مبتلا به ملال جنسیتی ممکن است شامل شناسایی نامحدود احساسات و تجارب آنها از هویت جنسیتی باشد. درمان های روانشناختی برای تغییر یک فرد تراجنسیتی به فردی که هویت جنسی خود را پذیرفته است (که گاهی به عنوان تلاشهای تبدیل هویت جنسیتی یا به اصطلاح «درمان تبدیل هویت جنسیتی» نامیده میشود) غیراخلاقی شناخته شده است و با پیامدهای نامطلوب سلامت روان مرتبط است. حمایت همچنین ممکن است شامل تایید در حوزه های مختلف باشد. از جمله:
- تطابق اجتماعی: در این حوزه، فرد ضمایر، نام ها و جنبه های مختلف بیان جنسیتی را که با هویت جنسیتی او مطابقت دارد، اتخاذ میکند.
- تطابق قانونی: ممکن است شامل تغییر نام و نشانه های جنسیتی در اشکال مختلف دولتی باشد.
- تطابق پزشکی: ممکن است شامل سرکوب بلوغ برای نوجوانان مبتلا به ملال جنسیتی و هورمون های تاییدکننده جنسیت مانند استروژن و تستوسترون برای نوجوانان و بزرگسالان بزرگتر باشد.
- تطابق جراحی: تطابق در حوزه جراحی در نوجوانان بسیار کم دیده میشود. اما برخی بزرگسالان تمایل به جراحی دارند.
لازم به ذکر است که تطابق پزشکی برای کودکانی که در سنین پیش از بلوغ هستند، توصیه نمیشود.
یکی از قویترین پیش بینی کننده های مشکلات سلامت روان در افراد که دچار ملال جنسیتی هستند، طرد خانواده و اجتماع به دلیل هویت جنسیتی فرد است. درمان خانواده و زوج درمانی میتواند برای ایجاد یک محیط حمایتی که به سلامت روان فرد اجازه رشد دهد، مهم باشد. والدین کودکان و نوجوانان ترنسجندر ممکن است از گروه های حمایتی بهره مند شوند. گروههای حمایتی همسالان برای خود افراد تراجنسیتی اغلب برای بررسی و به اشتراک گذاشتن تجربیات مفید هستند.
منبع: psychiatry.org و mayoclinic.org
