احتمالا از خودتان پرسیده اید که اختلال شخصیت مرزی چه نوع بیماری است؟ اختلال شخصیت مرزی یک بیماری جدی سلامت روان است که می تواند بر رابطه فرد با خود و دیگران تأثیر گذارد. همچنین تخمین زده میشود این اختلال تقریباً 1.8 درصد از جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار داده است. از جمله مشخصه های این اختلال شخصیت، داشتن الگوی بی ثبات در روابط اجتماعی، خودانگاره ضعیف و عدم تنظیم احساسات و افزایش قابل توجه تکانشگری که از دوران جوانی شروع میشود، میباشد.
هنگامی که فردی برای اولین بار متوجه می شود که نشانه های این اختلال را دارد، معمولاً برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آن به جستجوی اینترنتی میپردازد. در این رویه معمول است که احتمالاً شما را به مسیری پر از ترس و ناامیدی سوق میدهد که از فراوانی اطلاعات ترسناک، منفی، نادرست و مغرضانه ناشی میشود. مقاله اختلال شخصیت مرزی، اولین تولید محتوای من از بین بسیاری از مقالات دیگرم میباشد و موضوع دیگری که میتوان از آن مطمئن بود. این است که این مطالب بر اساس تحقیقاتِ علمیِ ثابت شده و آمیخته با تجربه بالینی میباشد.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اختلال شخصیت مرزی یکی از چندین اختلالات شخصیتی است که در راهنمای تشخیصی و آماری (دی اس ام پنج) توسط انجمن روانپزشکی آمریکا شرح داده شده است. اختلال شخصیت مرزی در کنار اختلالات شخصیتضداجتماعی، خودشیفته و هیستریونیک متعلق به یک دسته از اختلالات می باشد. دلیل اینکه آنها با هم گروه بندی می شوند اینست که دارای ویژگی های مشترک مانند بی ثباتی عاطفی، تغییر و نوسان در احساس فرد نسبت به خود، و تمایلات شناختی نامنظم و نمایشی، مشکلات رفتاری و الگوهای طولانی مدت در روابط بین فردی و مرتبط با سبک دلبستگی ناایمن و اغلب به هم ریخته هستند.
فرد دارای اختلال شخصیت مرزی دوران کودکی اش پر از احساساتی مانند عصبانیت - تکانشگری، نوسانات خلقی، نیاز، ترس از رها شدن، و حساسیت شدید نسبت به طرد شدن بوده است. به نظر می رسد که این اختلال، توسط ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد میشود که اغلب با مشکلات دیگری از جمله افسردگی اساسی، اختلالات اضطرابی، اختلالات مصرف مواد، الکل و غیره همراه است.
اختلال شخصیت مرزی و ذهن خوانی
گفته شده است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در ذهن خوانی ضعیف هستند. این موضوع بدان معناست که آنها در کشف آنچه در ذهن و سر افراد دیگر می گذرد، عملکرد ضعیفی دارند. به عبارتی، آنها در درک قصد و هدفی که در پشت رفتار دیگران از طریق لحن صدا، حالت چهره و وضعیت بدن ایجاد میشود، مشکل دارند. وقتی چنین فردی در محیطی ناپایدار و گیج کننده زندگی میکند طبیعی است که در آن شرایط، پیام های مضاعف و پیچیده ایجاد میشود و فرد واقعاً نمیتواند هیچ چیزی را پیش بینی کند و دارای ذهنیت ناقصی میشود یا ذهن دیگران را اشتباه میخواند.
اما انواع مکتبهای مختلف روان درمانی، میتواند به افراد دارای این اختلال کمک کند که چگونه انگیزه های دیگران را بهتر تفسیر کنند. درمانگران میتوانند نقاط ضعف مراجع را مشخص کنند و همچنین میتوانند این کار را انجام دهند که چگونه افراد میتوانند در ذهن خوانی عملکرد خوبی داشته باشند؟ بدین ترتیب فرد می تواند به سرعت با هر گونه احتمالات جدید سازگار شود.
خودکشی در اختلال شخصیت مرزی
در حالی که خودکشی میتواند با بیماری های روانی شدید و مداوم مانند افسردگی اساسی، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی مرتبط باشد، با اختلالات شخصیتی نیز مرتبط است. اختلال شخصیت مرزی نیز نه تنها از این قاعده مستثنی نیست بلکه تحقیقات علمی نشان داده که این اختلال، قوی ترین همبستگی را با رفتار خودکشی در پی داشته است.
افراد دارای اختلال مرزی، وقتی به طرز قریب الوقوعی احساس طرد شدن یا رها شدن میکنند، پریشانی شدیدی را تجربه میکنند. آنها همچنین ممکن است علائم روانپریشی را در مواقع استرس بصورت شدید نشان دهند. از آنجا که تمایل به خودآزاری دارند مکررا مستعد رفتارهایی مانند خودکشی، تهدید به رفتار یا حرکاتی مانند خودزنی نیز هستند. این بیماران در صورت همراه داشتن بیماریهای دیگر مانند افسردگی، سوء مصرف مواد یا اختلال شخصیتی دیگر در معرض خطر بیشتری برای انجام خودکشی هستند.
افراد مرزی، قبل خودکشی انگیزه هایی مانند میل به مردن و افسردگی و یا پرخاشگری و تندخویی دارند. دلیل این انگیزه ها بیشتر تمایل به فرار در لحظه بدون در نظر گرفتن کامل عواقب اعمال خودشان است. به این دیالوگ از زبان فردی که دارای اختلال شخصیت مرزی ست دقت کنید. «من روزی چندین بار نیاز به تایید دارم، بارها خودم را قضاوت میکنم تا تایید کنم که کارها را درست انجام میدهم. من خیلی احساس ناامنی می کنم». این سبک نوعی کمال گرایی ست که همچنین مخرب نیز است. زمانی که این افراد نتوانند به استانداردهای غیرممکن خود برسند یا از سوی دیگران تاییدیه دریافت نکنند، برخی از آنان به تنبیه خود از طریق آسیب رساندن به خود (مثلاً خودکشی) یا خودگویی منفی متوسل می شوند که میتواند به افکار خودکشی تبدیل شود.
انواع اختلال شخصیت مرزی
علم روانشناسی اطلاعاتی را در رابطه با انواع مختلفی از اختلال شخصیت مرزی مطرح میکند. این اطلاعات برای درمان بالینی و خود ارزیابی مفید است و زمینه را برای تحقیقات و توسعه آینده فراهم میکند. در ادامه مقاله به این امر میپردازیم که چه چیزی بیماران را از یکدیگر متمایز میکند. طی تحقیقات علمی، محققان در بین افراد دارای اختلال شخصیت مرزی، طبقه بندی غیرناپایدار (پایدارتر)، تجزیه کننده / پارانوئید و ناپایدار بین فردی را مطرح کرده اند.
- غیر ناپایدار (10.5 درصد). افراد در این گروه اختلالات هیجانی کمتری را نشان می دهند و در هنگام پریشانی کمتر احتمال دارد که از پارتنر خود جدا شوند، یا به تکانشگری تمایل کمتری نشان می دهند. وضعیت روحی این گروه ارتباط کمتری با ناملایمات دوران کودکی از جمله سوء استفاده جنسی دارد.
- تجزیه / پارانوئید (55.4 درصد). افرادی که در این گروه هستند به طور قابل توجهی سطوح بالاتری از علائم تجزیه ای و پارانوئید را نشان میدهند. اما احساس خود پایدارتری بیشتری دارند. بدین معنا که کمتر احتمال دارد برای اجتناب از رها شدن تلاش کنند و کار خطرناکی انجام دهند.
- بین فردی ناپایدار (34.1 درصد). این گروه با افزایش علائم خشم و پرخاشگری و بی ثباتی روابط، بالاترین سطح تلاش دیوانه وار برای اجتناب از رها شدن را دارند. میزان بالاتری از سوء استفاده در دوران کودکی در این گروه در مقایسه با طبقه های دیگر دیده میشود. همین طور همبستگی بالایی با سوء استفاده های جنسی نیز در دوران کودکی وجود دارد.
آگاهی از این زیر مجموعه های کوچکتر مهم است؛ زیرا رویکرد درمانی ممکن است برای هر طبقه بسیار متفاوت باشد.
ازدواج (رابطه) با فرد دارای اختلال شخصیت مرزی
هر چقدر از عوارض عاطفیِ زندگی با یک فرد مرزی بگوییم کم گفته ایم. بطور کلی ازدواج با فرد دارای اختلال شخصیت مرزی امکان پذیر نیست زیرا حفظ صمیمیت با چنین فردی یک چالش بزرگ است. اما تشکیل رابطه دوستی چندان مشکلی بوجود نمی آورد. فرد مرزی برای دریافت توجه یا بازخورد مثبت مدام رابطه را دستکاری میکند که اگر این اتفاق برایش نیفتد، ناخواسته و بطور عمدی آسیبهای روحی بیشماری را به اطرافیان خود وارد میکند. طنز غم انگیز ماجرا این است که آنها احساس قربانی شدن یا حقارت نیز میکنند.
مرزی ها در روابط عاطفی شان، انتقاد را به عنوان اثبات یکی از دو چیز می دانند: یا خودشان بی کفایت و بی ارزش هستند یا منتقدشان تمایل بدی نسبت به آنها دارد. این تفکر سیاه و سفید با پدیده ای مرتبط به نام «شکاف» گره خورده است. تفکر سیاه و سفید واکنشی نسبت به اختلال عاطفی و عدم توانایی تفکر منطقی و تصمیم گیری آگاهانه است. جدا شدن از شریک عاطفی نیز منجر به نفرت از خود یا نفرت از دیگری یا آنچه به عنوان نفرت فرافکنی شده نیز شناخته میشود، می باشد. اگرچه خلق و خوی فرد معمولاً بین نفرت از خود و نفرت از دیگری در نوسان می باشد. به دنبال این، فرد ممکن ست برای آرامش خود متوسل به مواد مخدر مانند الکل، مسکن ها، خودزنی یا خودکشی شود.
دنیای یک شخصیت مرزی، مانند دنیای یک کودک، به قهرمانان و تبهکاران تقسیم میشود. یک کودک از نظر عاطفی نمیتواند ناسازگاریها و ابهامات انسانی را تحمل کند. او نمیتواند ویژگیهای خوب و بد دیگری را با درک ثابت و منسجمی از آن شخص تطبیق دهد. در هر لحظه خاص، شخص یا «خوب» یا «شر» است. هیچ منطقه خاکستری و میانی وجود ندارد.
از ذکر این موضوع نیز غافل نشوید که در جدیدترین تحقیقات علمی نشان داده شده است که زندگی با فرد دارای اختلال شخصیت مرزی تنها در صورتی پیش میرود که دارای هوش بالایی باشد. زیرا اگر فردی دارای این اختلال باهوش باشد، اطلاعات را بهتر هضم میکند و سریعتر از یک فرد معمولی پاسخ مشکلات را پیدا میکند. گفتگو با چنین فردی ممکن است از نظر فکری جذاب باشد و دیدگاه شریک زندگی اش را نیز گسترش دهد. اما همواره به یاد داشته باشید که مقابله با فرد دارای اختلال مرزی سخت است.
درمان اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی یک مشکل نسبتاً رایج است که اغلب درمان آن دشوار است. برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، ناتوانی در تنظیم احساسات به عنوان یک ویژگی اصلی و تعیین کننده فرض میشود. از طرفی تحقیقات جدید نشان میدهد که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به جای اینکه تحت تأثیر احساسات منفی ویران شوند، امیدوار باشند که قادر به بهبودی هستند. در طی فرایند درمان، به این نتیجه میرسید که هماهنگ شدن با تجربیات درونی تان یک توانمندی ضروری است که میتواند به هر کسی کمک کند تا بتواند احساسات خود را بهتر کنترل و بیان کند.
از طرفی، از آنجا که افراد مرزی در برچسب زدن احساسات خود مشکل دارند، پس درمانگر این کمبود را هنگام توانمندی آنها برای بازگشت به حالت اولیه پس از القای احساسات منفی منعکس میکند. همچنین ارتباط با دیگران علیرغم مشکلات مربوط به اعتماد به نفس و تنظیم احساسات نیز تأثیر مثبتی دارد. در طی این فرایندهای درمانی میتوان امیدوار بود که حداقل یکی از عناصر کلیدی فرآیند تنظیم هیجان به طور مؤثر عمل میکند. تکیه بر این مسیر درمانی میتواند مسیری جدید و ناشناخته برای تحقق اهداف مراجع فراهم کند. برای انتخاب روشهای درمانی خاص، رویکردهای روان درمانی، دارو و رویکردهای کمکی مانند مدیتیشن، اصلاح سبک زندگی / زمینه و شیوه های خود تنظیمی وجود دارد.
نتیجه گیری
همانطور که مطالعه نمودید و واقعاً معتقدیم، بهتر است افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به درمان امیدوار باشند و انگیزه و رشد قابل دستیابی را برای مدیریت بیماری خود در نظر داشته باشند. اما سعی کنید صرفا به این فرض تکیه نکنید که شما ممکن است روزی بطور اساسی تغییر کنید یا تبدیل به فردی کاملا سالم شوید که میخواهید. اگر شما دارای این اختلال هستید یا کسی را میشناسید مبتلا به این اختلال میباشد، تشویق کنید تا همواره در مسیر رشد باشد تا به بهبودی رسد. مسیر درمانی میتواند به شما کمک کند تا در مورد این مجموعه از ویژگیهای نگران کننده اختلال شخصیت مرزی، واقع بینانه تر فکر کنید. لذا ارزش آنرا دارد که فرد منبع ترس و احتمالا سرزنش خود را درک و پیدا کند. از طرفی داشتن همدلی بیشتر با افراد مبتلا به اختلالات روانی میتواند اولین گام در جهت حمایت از آنها باشد که برای یافتن رضایت از زندگی خود بدان نیاز دارند.
منابع:
- Varma, S., Traynor, J., & Fitzpatrick, S. (2022). A mixed methods examination of emotional expression and its impact on emotion regulation effectiveness in borderline personality disorder. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 75, 1–9. doi: 10.1016/j.jbtep.2021.101712.
- psychologytoday.com unexpected strength among people borderline personality
- Jo, R., Broadbear, J. H., Hope, J., & Rao, S. (2022). Late manifestation of borderline personality disorder: Characterization of an under‐recognized phenomenon. Personality and Mental Health https://doi.org/10.1002/pmh.1571.
- psychologytoday.com borderline personality disorder isn't just for the young
- psychologytoday.com hope those borderline personality disorder
- Gutiérrez, F., Aluja, A., Ruiz Rodríguez, J., Peri, J. M., Gárriz, M., Garcia, L. F., Sorrel, M. A., Sureda, B., Vall, G., Ferrer, M., & Calvo, N. (2022, June 23). Borderline, Where Are You? A Psychometric Approach to the Personality Domains in the International Classification of Diseases, 11th Revision (ICD-11). Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment. Advance online publication. http://dx.doi.org/10.1037/per0000592
- Masland, S. R., & Null, K. E. (2022). Effects of diagnostic label construction and gender on stigma about borderline personality disorder. Stigma and Health, 7(1), 89–99. https://doi-org.10.1037/sah0000320
- Christian Moltu, Britt Kverme, Marius Veseth & Eli Natvik (2023) How people diagnosed with borderline personality disorder experience relationships to oneself and to others. A qualitative in-depth study,International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 18:1, DOI: 10.1080/17482631.2022.2152220
