یکی از سوالات متداول والدین این است که آیا اثر مخرب مخالفت با نوجوانان واقعیت دارد یا خیر. پیش از آن باید بدانیم که نوجوانی تحول کودک و تغییر فضای کودکی و پا نهادن به دوره ایی متفاوت در طول زندگی است. فرزندان، دیگر همان کودک سابق نیستند و احساسات متفاوت و حالات روحی جدیدتری را امتحان میکنند و به دست می آورند. در واقع کودکان با پا گذاشتن به مرحله نوجوانی با دنیایی بسیار متفاوت از قبل مواجه میشوند که هم برایشان عجیب و هم جدید است. احساسات، امیال و تفکراتشان آنچه که پیش از این بوده نیست و حتی بدنشان هم دچار تحولی عظیم شده و قالبشان تغییر کرده است.
آن کودک بازیگوش به یکباره در جسمی متفاوت و پر از احساسات جدید پا میگذارد که برای به تعادل رسیدن با این همه تغییر، حق دارد که دچار تنش نیز بشود. اینکه نداند چه میخواهد و چه نمیخواهد و یا چیزهایی که پیش از آن او را بسیار شاد میکرد، امروز برایش پیش پا افتاده و مسخره به نظر میرسند و یا مسائلی که اصلا مرکز توجه او نبودند، امروزه بسیار برایشان جلب توجه میکند و میل و رغبتش را به انجام آن عمل زیاد میکند.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست آنلاین خانواده دوستی
متاسفانه پدر و مادرها همچنان با دوران نوجوانی کودکانشان دچار مسئله هستند. با اینکه نوجوانان در هر خانواده ایی مسائل خودشان را دارند اما ممکن است والدین با تعجب از خود بپرسند چرا فرزندمان اینقدر تغییر کرده است. هیچ جای تعجب نیست که با تغییر حالت جسمی و روحی، نوجوان از منظر کلامی و رفتاری هم دچار تحول زیادی شود. اما نکته بسیار مهم در این تغییرها، نگرش اطرافیان به نوجوان و نحوه برخورد اطرافیان به آنها میباشد.
دکتر روانشناس نوجوانان
نوجوانی را در نظر بگیرید که در سن ۱۳ سالگی به موسیقی راک علاقه مند شده، لباس پوشیدنش تغییر کرده و مدام در حال و هوای خود است. چه جای تعجب دارد؟ مگر هر کسی در هر سنی نمیتواند از چیز جدید لذت برد و یا اگر این لذت آسیبی به خود نوجوان، محیط اطراف آن و انسان های اطرافش نمیرساند، چرا باید به نوجوان ایراد بگیریم؟
در واقع وظیفه والدین، آموزش زندگی بدون امر و نهی کردن به فرزندان با نشان دادن شیوه زندگی خود به آنها میباشد. اینکه پدر تحصیل نکرده ایی با دعوا و کتک بخواهد فرزند دکتر پرورش دهد، سخت در اشتباه است. در واقع کودکان وقتی به نوجوانی پا میگذارند تنها با پشتوانه خانوادگی و نه کنترل مستقیم و سختگیرانه خانواده، باید از آسیب دور بمانند و این دور ماندن از آسیب به شناخت کودک از آسیب مربوط میشود.
وقتی نوجوانی بداند چه رفتارهایی در اجتماع میتواند او را به آسیب شخصی و اجتماعی نزدیک کند، شاید روشن بینانه تر تصمیم بگیرد.
بعد از شناخت آسیب، مسئله انتخاب دوستان و محیط اطراف نوجوان مطرح می شود. خاصیت نوجوانی به آسیب پذیری، تقلید از دیگران و انتخاب های هیجانی است. وقتی نوجوانی بدون کلاه ایمنی به موتور سواری در خیابان مشغول میشود، در واقع از ریسک عمل خود آنقدر آگاه نیست که از لحظه لذت بردن موتور سواری. یکی از دلایل آن رشد نکردن کامل هیپوکامپ است که ترمز رفتار های پر خطر است.
آسیب انتخاب های لحظه ای در نوجوانان
انتخاب های هیجانی و در لحظه در نوجوانان، آنها را به صورت ناخواسته به مرز آسیب نزدیک میکند. بنابراین همه نوجوانان برای دور ماندن از این انتخاب ها در لحظه آسیب رسان، نیازمند حمایت یک والد مهربان، غیر کنترل کر و خشمگین هستند.
وقتی نوجوان بتواند با والدین خود خوش بگذراند، با آنها صحبت کند، خودش را در فضای پذیرفته شده بزرگسالان ببیند و حمایت روحی کسب کند و بدون تلاش مداوم و دست و پا زدن مورد توجه باشد، برای دیده شدن نیازی به رفتارهای هیجانی و خطرناک ندارد.
حمایت دوستانه و صمیمی با نوجوان
دکتر روانشناس نوجوان معتقد است، نوجوانان حمایت دوستانه و صمیمی را به مخالفت عقلانی ترجیح میدهند. مثلا اگر پدری عاقلانه به پسرش بگوید موتور سواری برای سن تو خطرناک است و حق ندارد آن را امتحان کند، اوضاع بسیار متفاوت خواهد بود تا زمانی که دست پسرش را بگیرد و به پیست موتورسواری برد، روز و ساعتی را در پیست موتور سواری و هیجان ناشی از آن بگذراند. از موتور سواری خواهش کند که شرایط موتورسواری را برایشان توضیح دهد و همچنان خوش بگذرانند بدون تاکید بر خواسته پدرانه خود.
در واقع مفهوم آنچه را که در قالب خشم و قدرت میخواهد بیان کند، با روشی تفریحی، حمایتگرانه و دوستانه بگوید. نوجوان به صورت ناخودآگاه به غیر از اینکه رابطه صمیمانه ایی با پدر را تجربه کرده، حمایت او را نیز دریافت کرده، از آسیب دور مانده و تجربه جدیدی را هم امتحان کرده و روزی شاد را در کنار پدر خود گذرانده است. شیوه مواجه شدن با فرزندان، امروزه بسیار صمیمی تر و بدون تحکم است. دکتر روانشناس کودک معتقد است والدین باید آگاه باشند که با تحکم، زورگویی و نمایش قدرت فقط خودشان را خسته میکند و به جنگی مدام با کودکان کشیده میشوند و امکان نزدیک شدن به آسیب برای کودکانشان چندین برابر میشود.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: سنجش آنلاین هوش کودک
مخالفت نابجا و سختگیرانه با نوجوان، نه تنها آنها را خشمگین و لجباز میکند بلکه باعث میشود نوجوان از در میان گذاشتن مسائل بعدی با خانواده اش نیز پرهیز کند. بنابراین ممکن است نوجوان در شرایطی مانند از دست دادن پول، زورگویی اطرافیان، تعرض، کشیدن مواد مخدر و ماندن در شرایط سخت، از گفتن مشکلات به خانواده اش پرهیز کند و تا آخر عمر در آسیب همان روزها بماند.
مهمترین راهکار برای والدین، در مقابل رفتار و خواسته های نامعقول نوجوان، نه آسانگیری و بی مسؤلیتی بلکه مشورت، حرف زدن راجع به اصل موضوع، عواقب آن و قبول مسؤلیت عواقب کار است که به عهده خود نوجوان میباشد. مثلا نوجوانی که وسیله بازی گران قیمتی میخواهد، میتواند با جمع کردن پول تو جیبی و کم کردن از هزینه های اضافه خود و کار کردن در خانه و یا نزد پدر مثل خرید خانه، ظرف شستن و کمک به پدر بزرگ و مادر بزرگ، بعد از یک ماه با دریافت کمک مالی به دلیل رفتار مطلوب و غیره، وسیله بازی مورد علاقه اش را به دست بیاورد.
بنابراین گفتن کلمه «نه» در عین خشم و ابراز قدرت نمایی، کم حرف زدن با نوجوان و یا پیگیری های مداوم و بی اساس، فقط نوجوان را از خانواده و علایقش دور میکند تا اینکه او را به خانواده نزدیک کند و از آسیب دور بماند.
