استرس شغلی یک مشکل جدی در سطح جهان است که نه تنها بر سلامت و رفاه افراد تاثیر می گذارد، بلکه بهره وری شرکت ها را کاهش می دهد. استرس مربوط به کار زمانی رخ می دهد که خواسته های کاری انواع مختلفی داشته باشد و از توانایی فرد فراتر رود. استرس ناشی از کار می تواند ناشی از رویدادهای مختلف باشد؛ به عنوان مثال ساعات کاری طولانی، مسئولیت های بیش از حد، تعارض با همکاران یا مافوق، تغییر مداوم شغل و نداشتن امنیت شغلی. اینکه آیا فرد دچار استرس ناشی از کار می شود یا خیر بستگی به شغل، ساختار روانی فرد و عوامل دیگر (مانند زندگی شخصی و سلامت عمومی) دارد.
قبل از هرچیز از خود بپرسید که دلیل شما برای کارکردن و داشتن شغل چیست؟ پاسخ اکثر مردم به این سوال این است که برای داشتن زندگی و رفاه بهتر تلاش می کنند اما آنچه که واقعا انجام می دهند با این پاسخ در تضاد است. در نظر بگیرید که شخصی دائما برای داشتن موقعیت بهتر و درآمد بالاتر در تلاش است و حتی به سلامتی و زمان خوابیدن هم اهمیت نمی دهد، طبیعی است که این شخص دیر یا زود دچار استرس شدید شغلی می شود چون حتی زمانی را برای استفاده کردن از آنچه به دست آورده است اختصاص نمی دهد. پس دانستن اینکه هدفمان از کار و تلاش چیست و همچنین مشخص کردن اولویت های خود در زندگی می تواند گام مهمی در جهت کاهش استرس شغلی شود.
استرس در محیط کار چیست؟
کار خوب سازماندهی شده و مدیریت شده برای ما خوب است؛ اما هنگامی که توجه کافی به طراحی شغل، سازماندهی و مدیریت کار صورت نگرفته باشد، ممکن است منجر به استرس ناشی از کار شود. استرس ناشی از کار به این دلیل ایجاد می شود که فرد قادر به مقابله با درخواست هایی نیست که از او خواسته می شود. استرس، از جمله استرس ناشی از کار، می تواند علت مهمی برای ایجاد انواع بیماری باشد. HSE رویکرد استانداردهای مدیریتی را برای غلبه بر استرس شغلی ایجاد کرده است. این استانداردها مجموعه ای از شرایط را نشان می دهند که در صورت وجود نشان دهنده سطح بالایی از سلامت، رفاه و عملکرد سازمانی است. این رویکرد به کسانی که نقش کلیدی در ارتقاء سلامت و رفاه فردی و سازمانی دارند، کمک می کند تا سیستم هایی را برای جلوگیری از بیماری های ناشی از استرس ایجاد کنند.
عوارض ناشی از استرس در محیط کار
اثرات کوتاه مدت
طبق اعلام موسسه (NIOSH)، عوارض ناشی از استرس در محیط کار عبارت اند از:
- سردرد
- اختلالات خواب
- مشکل در تمرکز
- پرخاشگری
- نارضایتی شغلی
- روحیه پایین
این علائم با احساس رفاه کارکنان تداخل دارد و منجر به رفتارهای ضعیف سلامتی می شود. با این حال، اگر شرایط استرس زا برای مدت طولانی پایدار نباشد، سلامت طولانی مدت را به خطر نمی اندازد.
اثرات بلند مدت
قرار گرفتن مداوم در شرایط استرس زای کاری می تواند منجر به انواع مشکلات طولانی مدت سلامتی شود، از جمله:
- بیماری قلب و عروقی
- اختلالات اسکلتی عضلانی
- اختلالات روانی
چندین دهه تحقیقات بین المللی نشان داده است که استرس شغلی مزمن از طریق مکانیسم های متعددی به بیماری های قلبی عروقی (CVD) کمک می کند. استرس شغلی به طور مستقیم بر فرایندهای فیزیولوژیکی که خطر ابتلا به CVD را افزایش می دهد، تأثیر میگذارد:
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- قند خون بالا
- ضعف پاسخ ایمنی
- کورتیزول بالا
- تغییر در اشتها و الگوهای گوارشی
استرس شغلی به تغییرات رفتاری کمک می کند که خطر ابتلا به CVD را افزایش می دهد:
- سطوح پایین فعالیت بدنی
- مصرف بیش از حد قهوه
- سیگار کشیدن
- عادات غذایی ضعیف
استرس شغلی به ایجاد مشکلات روحی کمک می کند که به طور مستقل خطر ابتلا به طیف وسیعی از بیماری های مزمن را افزایش می دهد.
دلایل استرس کاری
برخی از عوامل که معمولا باعث ایجاد استرس ناشی از کار می شوند عبارت اند از:
- ساعت های طولانی کار
- حجم کار سنگین
- تغییرات درون سازمانی
- مهلت های فشرده
- تغییر وظایف
- عدم امنیت شغلی
- عدم خودمختاری
- کار خسته کننده
- نداشتن مهارت کافی برای شغل
- نظارت بیش از حد
- محیط کار نامناسب
- کمبود منابع مناسب
- کمبود تجهیزات
- آزار و اذیت
- تبعیض
- روابط ضعیف با همکاران یا روسا
- حوادث بحرانی، مانند مرگ در محل کار
مزایای غلبه بر استرس شغلی
مزایای غلبه بر استرس شغلی عبارت اند از:
- کاهش علائم سلامت روانی و جسمی ضعیف
- آسیب ها و بیماری کمتر
- کاهش استفاده از مرخصی استعلاجی، غیبت و جابجایی کارکنان
- بهره وری بیشتر
- رضایت شغلی بیشتر
- افزایش مشارکت کاری
- کاهش هزینه برای کارفرما
- بهبود سلامت کارکنان و رفاه جامعه
کنترل استرس کاری
همه ما می توانیم با یادگیری مهارت هایی از مزایای غلبه بر استرس شغلی برخوردار شویم. چندین مهارت در درمان رفتاری شناختی ممکن است کمک کننده باشد، از جمله این موارد:
استراتژی های آرامش
آرامش به مقابله با اثرات فیزیولوژیکی واکنش مبارزه یا گریز کمک می کند. به عنوان مثال، شل شدن پیشرونده عضلات به کاهش تنش عضلانی مرتبط با اضطراب کمک می کند. برای تمرین این مهارت، راحت با چشمان بسته بنشینید. پاهای خود را به بالا نگه دارید و به طور سیستماتیک هر گروه عضلانی اصلی را متراکم کرده و شل کنید. تنش را 10 ثانیه نگه دارید و سپس به مدت 20 ثانیه آزاد کنید. هر بار که تنش عضلانی را رها می کنید، به خودتان فکر کنید و آرام باشید. این مهارت و بسیاری از استراتژی های آرامش بخش دیگر می تواند به کاهش علائم اضطراب کمک کند.
حل مسئله
حل مسئله یک استراتژی مقابله ای فعال است که شامل آموزش افراد برای برداشتن گام های خاص در هنگام نزدیک شدن به یک چالش است. این مراحل شامل تعریف مشکل، راه حل های بالقوه، رتبه بندی راه حل ها، تدوین برنامه عملیاتی و آزمایش راه حل انتخاب شده است.
ذهن آگاهی
ذهن آگاهی توانایی توجه به لحظه کنونی با کنجکاوی، گشودگی و پذیرش است. استرس زمانی تشدید می شود که ما وقت خود را برای تجسس در مورد گذشته، نگرانی در مورد آینده یا خود انتقادی صرف کنیم. ذهن آگاهی به مغز کمک می کند تا این عادات مضر را ترک کند. شما می توانید مهارت های ذهن آگاهی را از طریق تمرین رسمی (مانند مدیتیشن هدایت شده) و تمرینات غیررسمی (مانند پیاده روی آگاهانه) پرورش دهید یا برنامه ها یا کلاس های ذهن آگاهی را امتحان کنید. درمان های مبتنی بر ذهن آگاهی برای کاهش علائم افسردگی و اضطراب موثر است.
غلبه بر استرس شغلی یک مسئله مدیریتی است
برای کارفرمایان مهم است که استرس ناشی از کار را به عنوان یک مساله ایمنی و بهداشتی تشخیص دهند. یک شرکت باید اقداماتی را انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که کارکنان تحت فشارهای غیر ضروری قرار نمی گیرند، از جمله:
- از ایمنی محیط کاری اطمینان حاصل کنید.
- مطمئن شوید که هر کس به درستی برای کار خود آموزش دیده است.
- در مورد مسائل و شکایات با کارکنان بحث کنید و در صورت امکان اقدامات مناسب را انجام دهید.
- با مشورت کارکنان، یک سیاست مدیریت استرس طراحی کنید.
- محیطی ایجاد کنید که کارکنان در مورد وظایف خود، چشم اندازهای تبلیغاتی و ایمنی بیشتر حرف بزنند.
- سازماندهی کنید تا مدیریت منابع انسانی داشته باشید.
- با سازماندهی مجدد وظایف یا استخدام نیروی اضافی، نیاز به اضافه کار را کاهش دهید.
- زندگی شخصی کارکنان را در نظر بگیرید و تشخیص دهید که آیا خواسته های خانه با خواسته های کار در تضاد است یا خیر.
- در صورت لزوم از متخصصان بهداشت مشاوره بگیرید.
