تقویت کننده مثبت و منفی در کودکان بر روی کودکان شما چه می کند و مراجعینی که به مرکز مشاوره می آیند به دلیل ندانستن بسیاری از مطالب چه مشکلاتی برایشان پیش می آید. پس حتماً این مطلب را از دست ندهید.
تقویت کننده مثبت و منفی در کودکان
اصول و نظریه تقویت کننده های مثبت و منفی از روانشناسانی به نام پاولوف گرفته شده و به آن پرداخته شده است. تقویت کننده های مثبت، همان پاداش هایی هستند که انگیزه رفتار مورد قبول را افزایش می دهند. به طور مثال کودکانی که اتاقشان را مرتب می کنند و بعد از آن می توانند یک بستنی از مادرشان دریافت کنند و یا کودکانی که پس از بازی دست هایشان را می شویند، تقویت کننده مثبت در ازای رفتار مورد پذیرش به کودک داده شده است.
ساده ترین تقویت کننده های مثبت، کارت های آفرین و صد آفرین در مدرسه بودند که با بروز رفتار صحیح، بچه ها کارت ها را دریافت می کردند؛ همچنین میل و انگیزه به انجام کار مورد قبول بیشتر می شد و رشد صعودی را در خود داشت.
دلیل جذب کودکان به دریافت تقویت کننده های منفی
از نظر دکتر روانشناس، در اکثر مواقع کودک بدون آن که بخواهد رفتار اشتباهی را انجام می دهد و والدین سریعاً عکس العمل نشان می دهند. مثلاً کودک ناسزایی را که از جایی شنیده می گوید و مادر سریعاً می گوید نباید این حرف را بزنی و شاید کودک را هم تنبیه کند.
کودکان از آنجایی که باهوش هستند و مملو از رفتارهای هیجانی، همیشه دوست دارند در مرکز توجه قرار بگیرند؛ پس والدین بدون آنکه بخواهند اولین قدم را برای تقویت کننده منفی در کودکشان برداشته اند.
از این پس هرگاه کودک احساس کرد در مرکز توجه قرار ندارد و یا باید حواس والد را به خود جلب کند، شروع به گفتن همان کلمه می کند؛ حتی اگر مطمئن باشد که رفتارش عواقبی همچون تنبیه، ناراحتی و خشم والدین را به دنبال می آورد. در واقع کودک از زمانی که تقویت کننده منفی را دریافت می کند، به خواسته خود دست پیدا کرده است.
پدر ها و مادر ها باید بدانند که جلب توجه در کودکان نیاز مبرم و حیاتی است. وقتی بتوانند توجه کافی و بدون قید و شرط برای کودک داشته باشند و نسبت به هر رفتار اشتباهی سریعاً عکس العمل نشان ندهند، هدف گذاری کودک برای رسیدن به توجه از طریق تقویت کننده منفی را از بین می برند.
کودکانی که جیغ می زنند و یا مدام با خواهر و برادرشان دعوا می کنند و یا دست، پا و سرشان را به زمین می کوبند، به دلیل آنکه پس از انجام این رفتارها به آنچه خواسته اند رسیده اند، هم توجه دریافت کرده اند و هم هر آنچه که در آن لحظه دوست داشته اند دریافت کرده اند، آموخته اند که جیغ زدن، گریه کردن برایشان دست آورد دارد و پس از آن قهر کردن و غذا نخوردن که می تواند حربه مناسبی برای دست آوردهای بعدی و همچنین دریافت توجه در همان لحظه باشد.
کودکی که در جمعی و یا در مکانی عمومی شروع به جیغ زدن می کند و پدر و مادری که از ترسشان خواسته کودک را فراهم می کنند، اولین بار نیست که با این مشکل رو به رو می شوند. در واقع پدر و مادر قبل از آن در خانه، تقویت کننده منفی کودکشان را فعال کرده اند و به او بصورت ناخودآگاه آموخته اند که با هر جیغی که میزنی، می توانی دست آوردی داشته باشی؛ بنابراین کودک به ساده ترین راه رسیدن به خواسته اش اکتفا می کند.
تقویت کننده منفی در مقایسه با تنبیه
بسیاری از مردم تقویت کننده منفی را با تنبیه اشتباه می گیرند. حوزه کلیدی که این دو روش با هم تفاوت دارند در نتیجه نهایی است. تقویت، افزودن یا حذف چیزی به معنای کاهش یا تضعیف رفتار است. ممکن است قبلا با نمونه های خاصی از از مجازات آشنا شده باشید؛ مواردی مثل از دست دادن امتیازات. با تنبیه مثبت چیز ناخوشایندی را در پاسخ به یک رفتار اضافه می کنید. مثلا کودکی در کلاس آدامس می جود که خلاف قوانین است و مجازات این است که معلم او را در جلوی کلاس تنبیه کند. در تنبیه منفی، در پاسخ به یک رفتار، یک تقویت مثبت را از بین می برید. به عنوان مثال یک خواهر بزرگ تر، برادر کوچک تر خود را اذیت می کند، تنبیه این است که والدین اسباب بازی مورد علاقه اش را از او بگیرند و در نتیجه دختر دست از اذیت برادرش برمیدارد.
زمان جلوگیری از این رفتارهای کودکان توسط والدین
زمانی که والدین متوجه می شوند تقویت کننده های منفی به ضرر رفتاری کودکان منجر می شود، از جایی به بعد نباید از گریه و جیغ کودک هراس داشته باشند.
جیغ و گریه، حربه های رسیدن به دستاورد هستند.
وقتی پدر و مادر در رفتاری قاطع عمل کنند و تسلیم فریاد و قهر و جیغ و داد نشوند و آنچه را که به تشخیص خودشان نباید انجام دهند را انجام ندهند، کودک ناخودآگاه متوجه می شود که حربه او دیگر کار نمی کند و این که چرا وقتی گریه می کنم آنچه را که می خواهم به دست نمی آورم، باعث می شود کودک از نوع وسیله رفتاری اش برای رسیدن به خواسته اش تغییر مسیر دهد و رفتار دیگری را تجربه کند. بنابراین تقویت کننده های منفی همان نشانه های رفتاری هستند که کودک با دریافتشان به خواسته خود می رسد، تغییر می کند.
