حدود 20% از کودکان تا سن 11 سالگی، دندان قروچه را تجربه می کنند و تعدادی نیز عوارض دندان قروچه را تجربه می کنند. دندان قروچه می تواند در شب یا روز بروز کند، هر چند دندان نوع شبانه شیوع بیشتری دارد. بطور کلی بیمار در خواب، دندان هایش را با فشار به هم می ساید. این مسئله در صورت تداوم می تواند منجر به ساییده شدن شدید دندان ها شود. گفته می شود که دندان قروچه می تواند ناشی از علل جسمانی (بعضی اختلالات خاص مانند انسداد دندان ها) و یا مشکلات روانشناختی (قرار گرفتن در معرض عوامل تنش زا) باشد. بیشترین شیوع دندان قروچه در سنینی 7 تا 10 سالگی است و بندرت بعد از بلوغ ادامه می یابد.
استرس می تواند باعث تشدید دندان قروچه کودکان شود. کودک معمولاً متوجه ناراحتی خود نمی شود فقط ممکن است صبح در آرواره هایش احساس درد کند. اما افراد دیگر متوجه صدای سایش دندان های او خواهند شد. این اختلال در کودکان معمولاً خود به خود محو می شود و به ندرت نیاز به درمان پیدا می کند. اما در موارد نادر که اختلال تداوم می یابد، می تواند منجر به آسیب شدید به دندان ها و بروز سردردهای عضلانی شود. دندان قروچه به عنوان یک اختلال خواب در نظر گرفته می شود و در کودکانی که از طریق دهان تنفس می کنند، دچار هیپرتروفی لوزه آدنوئید هستند، آپنه انسدادی خواب دارند و یا دچار مشکلات روانشناختی هستند، به کرات دیده می شود. این اختلال همچنین با بروز سردرد در کودکان ارتباط دارد.
عوارض دندان قروچه در کودکان
از عوارض دندان قروچه در کودکان میتوان به مشکلات رفتاری اشاره کرد که به علت بدخوابی های شبانه رخ می دهد. پژوهش ها نشان داده اند که کودکان مبتلا به این اختلال، گرایشی به سمت اضطراب، استرس و بیش فعالی دارند. در مطالعه ای نشان داده شد که کودکان مبتلا علائمی از افسردگی را نشان می دادند. در این مطالعات، نکته جالب اینجاست که با افزایش مشکلات روانشناختی والدین سطح مشکلات رفتاری و بدخوابی های کودکان به علت دندان قروچه افزایش قابل توجهی پیدا می کرد.
هر دوره دندان قروچه حدود 4 ثانیه به طول می انجامد و در هر ساعت 6 بار تکرار می شود. بیشتر آن در طول مراحل دوم خواب و همینطور در طول مرحله خواب REM اتفاق می افتد. در غالب موارد دندان قروچه های ملایم کودک کشف نشده باقی می ماند و به مرور زمان محو می شود، اما در بعضی موارد دندان قروچه می تواند موجب سایش شدید دندان شود. از علائم این سایش میتوان به حساسیت مفرط دندان ها نسب به دما، دردهای فکی و صورت و سردرد اشاره کرد.
تشخیص دندان قروچه
در غالب موارد، خود کودک نسبت به دندان قروچه آگاه نیست و این خواهر و برادر او هستند که در مورد صدای سایش دندان های او در شب شکایت می کنند.
در مورد تشخیص دندان قروچه به دنبال این علائم باشید
- صدای سایش دندان در زمانی که کودک خواب است
- شکایت کودک از درد در قسمت فک در صبح ها
- درد در هنگام جویدن غذا
اگر متوجه شدید که کودک شما دندان قروچه دارد او را نزد دندانپزشک ببرید، دندانپزشک دندان های کودک را از نظر وجود حساسیت مفرط نسبت به دما و یا وجود آسیب بررسی خواهد کرد و اگر مسئله خاصی مشاهده کرد از کودک شما سوالات زیر را خواهد پرسید:
- قبل از خواب معمولاً چه احساسی داری؟
- آیا مسئله ای در خانه یا مدرسه تو را نگران کرده است؟
- آیا از دست کسی عصبانی هستی؟
- قبل از خواب معمولاً چکار می کنی؟
این سنجش به دندانپزشک کمک می کند که بتواند تشخیص دهد که آیا مشکل روانشناختی است و یا مربوط به یک نقص آناتومیک است؟
درمان دندان قروچه یا بروکسیم شبانه کودکان در خواب
در اکثر کودکان، دندان قروچه با افزایش سن از بین می رود، اما ترکیبی از مراقبت های والدین و ملاقات با پزشک می تواند مسئله را حل کند. در مواردی که دندان قروچه باعث بروز درد در فک و یا سایش دندان شده باشد، دندانپزشک از محافظ دندان برای کودک استفاده خواهد کرد که متناسب با قالب دهان کودک ساخته می شود.
کمک به کودکان مبتلا به دندان قروچه
علت دندان قروچه چه جسمانی باشد، چه روانشناختی، آرام سازی قبل از خواب می تواند اثرات مفیدی داشته باشد. می توانید جهت آرام سازی کودک قبل از خواب، او را به یک دوش آب گرم برده و یا برایش یک موسیقی آرام بخش پخش کنید و یا یک کتاب بخوانید.
در مورد آن دسته از دندان قروچه هایی که به علت تنش و استرس ایجاد می شوند، از کودک بپرسید که چه چیزی او را ناراحت کرده است. تلاش کنید راهی پیدا کنید که به کودک خود در مورد آن موضوع کمک کنید. برای مثال کودکی که در مورد تنها ماندن در روز اول مدرسه واهمه دارد، نیاز به تضمین دهی والدین و اعتماد سازی آنها دارد که در صورت نیاز به وجود پدر و مادر، آنها در دسترس خواهند بود.
اگر مسئله دارای پیچیدگی های بیشتری است (مانند نقل مکان به یک محله جدید و ترس کودک از آنجا) در این مورد با کودک خود صحبت کنید و تلاش کنید که به مرور زمان از شدت ترس ها و نگرانی های او بکاهید. در صورت نیاز می توانید از یک روانشناس کمک بگیرید. در اکثر موارد تا زمانی که منبع استرس و تنش را برطرف نکنید، دندان قروچه های کودک ادامه خواهد داشت.
در انتها به یاد داشته باشید که از آنجایی که بعضی از دندان قروچه های کودک واکنشی به مراحل رشد طبیعی اوست، نمیتوان مانع بروز آن شد. اما از دندان قروچه هایی که بوسیله عامل استرس ایجاد می شوند، میتوان اجتناب کرد. در نتیجه بهتر است به صورت منظم در مورد هیجانات کودک با او صحبت کنید و به او کمک کنید تا با موضوعات استرس زا کنار بیاید. پایبندی به ملاقات های منظم با دندانپزشک کودکان می تواند تشخیص و درمان دندان قروچه کودک را به مراتب تسهیل کند.
منبع: kidshealth.org