رشد عاطفی و اجتماعی در کودکان و اهمیت آن

رشد عاطفی و اجتماعی در کودکان و اعتقاد روانشناسان و متخصصان تربیتی بر اهمیت تعلیم و تربیت در سالهای اولیه زندگی و تأثیر آن بر رشد اجتماعی، شناختی و عاطفی کودکان، قبل از ورود به مدرسه تأکید فراوان دارند، چرا که شخصیت کودک در همین 7 سال ابتدایی زندگی شکل میگیرد.

اهمیت رشد عاطفی و اجتماعی در کودکان

از آنجا که کودکان از سرمایه های مهم انسانی در هر کشور محسوب میشوند، لذا توجه به رشد جسمانی و روانی آنها از سوی خانواده ها و مراکزی مانند مهدکودک ها امری لازم و ضروری است. یکی از ابعاد مهم رشد در کودکان، رشد صحیح عاطفی اجتماعی است که میتواند نقش مهمی در شکل گیری شخصیت خلاق و کارآمد در کودکان داشته باشد. رشد عاطفی یکی از مهمترین جنبه های رشد کودکان است.

عوارض ارضاء نشدن طبیعی هیجانات کودکان

زیرا اگر عواطف و هیجانات کودک به طور طبیعی ارضاء نشوند، کودک نمیتواند از زندگی و فعالیت های روزمره خود لذت ببرد. در زندگی کودک هیجانات و عواطف نقش بسیار مهمی دارند. این عواطف و هیجان ها هستند که زندگی و فعالیت های کودک را شیرین و لذت بخش میکنند.

لطفا جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با شماره های زیر تماس بفرمایید:

22006198 - 021 22618473 - 021

طرف قرارداد با:

پرداختن به هیجانات روزانه کودکان

عواطف و هیجانات روزانه مانند ترس، خشم، حسادتباعث میشوند که کودک از زندگی خود لذت ببرد و برای فعالیت های مختلف آماده شود. از لحاظ رشد اجتماعی، کودکان در دوران کودکی، کم کم درک می کنند چه کسی هستند و چه موقعیت و جایگاهی در جامعه خود دارند. آنان الگوهای اجتماعی پایداری با دیگران تشکیل میدهند و قواعد اجتماعی و اخلاقی فرهنگ خود را در هم ادغام می کنند تا بتوانند به کمک آن به رفتار خود نظم دهند.

رشد اجتماعی و فردی در کودکان به شدت تحت تأثیر افکار آنان درباره خود و دیگران است، که به مجموعه اینها شناخت اجتماعی می گویند. در سنین آغاز دبستان در کودک به عنوان یک دختر یا یک پسر و یا عضوی از اعضاء گروه اجتماعی یا قومی، حس هویت ایجاد می شود. آغاز حس همدلی و تسلط بر خود که در سالهای نوپایی آشکار بود، از جنبه های عمده شخصیت و رفتار کودک، در دوران 5 تا 7 سالگی می شود.

6 ویژگی عاطفی و اجتماعی

1. برخی محققان شش ویژگی عاطفی و اجتماعی را بیان می کنند که نقش مهمی در موفقیت تحصیلی کودکان پیش دبستانی در مدرسه خواهد داشت.
2. اعتماد به نفس است که به عنوان احساس کنترل خود و برخورداری از نوعی احساس مثبت نسبت به تواناییها و استعدادهای خود تعریف می شود. کودکان زمانی موفق هستند که از اعتماد به نفس کافی برخوردار باشند و والدین نقشی اساسی در شکل گیری اعتماد به نفس در کودکان دارند.
3. کنجکاوی است که زمانی بروز می کند که کودک دریابد که چیز جدیدی را کشف کرده است و لذا هیجان زده می شود. کودک شما زمانی از یادگیری لذت می برد که بتواند چیزهای جدید را امتحان و تجربه کند و محیط خانه و والدین می توانند با ایجاد بستری مناسب سبب حفظ و توسعه روحیه کنجکاوانه کودک باشند.
4. سومین ویژگی عاطفی اجتماعی، پشتکار است که به کمک آن کودکان می توانند اهداف و خواسته های خود را دنبال کنند. کودکانی که دارای پشتکار هستند برای رسیدن به موفقیت از خود پایداری نشان می دهند. مثلاً زمانی که والدین چیزی را دور از دسترس کودک می گذارند، تلاش کودک برای دست یافتن به آن نمونه ای از پشتکار کودک است.
5. چهارمین ویژگی: نیاز به تعلق است که به معنای توانایی کودکان در برقراری ارتباط با همسالان و بزرگسالان می باشد. احساس تعلق به کودک کمک می کند تا بفهمد چه کسی است؟ جایگاهش کجاست؟ و چه هدفی دارد و چگونه می تواند موفق شود.
6. پنجم توانایی برقراری ارتباط با دیگران است و ایجاد رابطه موثر و سازنده با دیگران سبب تأمین امنیت عاطفی اجتماعی کودک می شود.
7. ششم تعاون و مشارکت است، که شامل برقراری هماهنگی بین نیازهای خود و دیگران است.

دپارتمان تعلیم و تربیت آمریکا نیز استانداردها و اصولی را برای آموزش و پرورش مهارت های عاطفی اجتماعی کودکان 60 ماه به بعد طراحی کرده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم.

مسئولیت پذیری و همکاری

کودکان 5 سال به بالا همکاری و تعامل قابل اعتمادتری با بزرگسالان دارند، کودکان با انجام کارها و قبول مسئولیت ها و با تشویق بزرگترها ظرفیت و توانایی خود را افزایش داده و باور میکنند، در نتیجه تفکری مثبت از خود پیدا میکنند. آنها در این سن تا حدودی قادر به درک قوانین و استانداردهای بزرگترها هستند. مثالهایی شامل: کمک به بزرگترها برای چیدن میز غذا یا پذیرفتن مسئولیت کار اشتباهی (خراب کردن نقاشی دوستش) که کرده و اظهار تأسف و عذرخواهی کردن.

برقراری روابط دوستانه عمیق تر و محکم تر با دوستان و همسالان

در سنین 5 سال به بالا کودک به دنبال فعالیت های جمعی و مشارکتی است، دوستان بیشتری دارد و برخوردها و تجربیات بیشتری را می آموزد. مثال: کودک در زمان ناهار خوردن تمایل دارد در کنار دوستان خود بنشیند یا با هم خندیدن در هنگام یک تجربه مشترک.

دلبستگی و وابستگی به والدین

از 5 سالگی به بعد کودکان به دنبال جلب حمایت بیشتر والدین و اعضای خانواده هستند. آنها به دنبال جلب همکاری و مشارکت آنها برای حل مسائل خود می باشند. کودکان در این سن باید روابط صمیمانه تر و نزدیکتری با والدین خود داشته باشند و بتوانند به آسانی احساسات، عواطف خود را نشان دهند. مثلاً جلب همکاری و کمک والدین برای انجام یک تکلیف دشوار یا تهیه یک کارت تبریک در مهد برای والدین.

مشارکت گروهی

کودکان در این مقطع سنی قادرند تا به طور فعال در فعالیت های گروهی شرکت کرده و با همسالان همکاری مثبت و مفید داشته باشند. برای مثال: وضع قوانین در یک بازی گروهی یا همکاری و رعایت نوبت در صف برای شستن دستها برای غذا خوردن.

تعامل با همسالان

از سن پنج سالگی به بعد کودک فعالیت بیشتر و طولانی تر و پیچیده تری با همسالان خود دارد. او باید بتواند برای رسیدن به هدفی مشترک با همسالان مشارکت و همکاری کند. مثلاً: تشکیل گروه های بیش از 2 نفر برای بازی و وضع قوانین گروهی با کمک یکدیگر یا طراحی و ساخت یک قصه و بازی کردن آن به صورت نمایش. همچنین کودکان در این سنین میتوانند با آموختن راهبردهای ساده برخی برخوردها را مدیریت و حل کنند. در این سن باید کودک مهارت های کلامی لازم را بیاموزد تا در موقع درگیری به جای برخورد بدنی از آن مهارت ها برای حل مشکل استفاده کند. مثلاً وقتی کودکی به قوانین بازی گروهی اهمیت نمیدهد به او بگوید که به این دلیل نمیتواند در بازی شرکت کند.

بنابر آنچه گفته شد چون سنین پیش از دبستان سنین شکل گیری شخصیت است، لذا نیازمند برنامه های مناسب آموزشی در این دوره است، برنامه هایی که اولاً بتواند محیطی غنی برای رشد اجتماعی و عاطفی و جسمی کودک فراهم آورد و ثانیاً مبنایی برای رشد خواندن، نوشتن و حساب کردن باشد و همچنین بتواند تعامل با محیط، مشارکت فعال در فعالیت های گروهی و توانایی حل مسائل خلاق را در کودکان تقویت کند که این امر تنها با کمک والدین گرامی امکان پذیر است.