ویژگی های یک مهد کودک خوب شامل چه مواردی است؟ به آن خواهیم پرداخت. اما در ابتدا و در تعریف باید بگوییم که به بصورت ایده آل مهد کودک نوعی معرفی ملایم از مدرسه و ورود کودک به اجتماع است. در حال حاضر مهدهای متنوع با برنامه های آموزشی گوناگونی آماده ارائه خدمات به شما و کودک تان هستند. در این بین انتخاب مهد کودک متناسب با شرایط کودک و خانواده شما دارای اهمیت زیادی است. چرا که در مهد کودک اساس آمادگی برای ورود به مدرسه و یادگیری بهتر در آنجا فراهم میشود. یک مهد کودک خوب باید دارای چه ویژگی هایی باشد؟ و اینکه ما به عنوان والدین چگونه میتوانیم یک مهد کودک مناسب را برای کودک خود پیدا کنیم؟
در ابتدا باید گفت علیرغم اینکه مهد کودک به عنوان دروه آموزش اجباری شناخته نمیشود اما ورود کودک به مهد کودک مزایای متعددی دارد. مهد کودک برای کودک شرایط یادگیری مهارتهای بنیادی اجتماعی، هیجانی و حل مسئله را فراهم میکند و به نوعی یک آشنایی مقدماتی با فضای مدرسه نیز برای او بدست میآید.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: سنجش آنلاین و رایگان هوش کودک
یکی از مهمترین اهداف مهدهای کودک، پرورش عزت نفس در کودکان است. این فرایندی است که در آن به کودک شما کمک میشود تا در مورد خود احساس خوبی داشته باشد و نسبت به تواناییهایش در مواجهه با چالشها اعتماد به نفس پیدا کند. بعلاوه، در این یکسالی که کودک شما در مهد به سر خواهد برد، یاد میگیرد که صبور باشد، نوبت را رعایت کند، در فعالیتهای گروهی شرکت کند و به صحبتهای دیگران گوش فرا دهد. تمام این مهارتها جزو ضروریات ورود به دنیای مدرسه خواهد بود.
ویژگی های یک مهد کودک خوب
- مهد کودک خوب، جایی است که به محیط زندگی ما نزدیک باشد رفت و آمد برای رسیدن به آن آنقدر سخت نباشد که کودک دلزده و آشفته شود و از رفتن به مهد کودک اجتناب کند.
- مهد کودک های خوب در هر شهری با شرایط خاص خود تعریف میشوند، داشتن یک محیط سالم، تمیز، مرتب و فضایی که برای کودک جذاب باشد از معیارهای اولیه یک مهد کودک خوب است.
- در یک مهد کودک خوب در هر محله ایی بنا بر رشد فرهنگی و طبقه اجتماعی افراد در آن محل، ملاک هایی برای رشد فرزندان وجود دارد: معمولاً مهد های دو زبانه، مهد هایی با شرایط ویژه غذایی برای کودکان و همچنین استفاده از وسایل تجملی و وسایل بازی برای کودکان که به میزان آن دریافتی مهد کودکها از خانواده ها بیش تر نیز میشود.
- وجود یک مربی برای دو یا سه کودک که از مهمترین شرایط یک مهد کودک خوب است و نه ده کودک و یک مربی که رسیدگی و توجه اش به بچه ها به قدری محدود شود که بازدهی مناسبی برای کودکان نداشته باشد که این مورد یکی از ویژگی های مهد کودک خوب است.
- آماده سازی زمینه فرهنگی برای کودکان بنا به انتخاب مهد کودک برای والدین و بنا به زمینه فرهنگی خود والدین (مهد های قرآنی، مهد هایی با آموزش رقص و فعالیت های ورزشی) که انتخاب هر کدام از آنها به عهده والدین است.
- مراقبت و کنترل کودکان به وسیله مربی های زبده و آموزش فعالیت هایی که زمینه ساز و آماده کننده کودکان برای ورود به اجتماع، معاشرت با همسالان، آموزش اخلاقیات و مهارت های زندگی به وسیله متخصصان این امر (مربیان مهد کودک) است.
- گسترش تواناییهای کودک شما و دانش او درباره جهان: یک مهد کودک خوب با افزایش دانش کودک نسبت به جهان و همینطور پرداختن به تواناییهای ذاتی کودکان، عزت نفس آنها را تقویت کرده و اعتماد به نفسشان را در مواجه با چالشهای گوناگون تقویت میکند.
- مجموعهای از فعالیتهای رسمی و غیر رسمی را جهت هدایت حس کنجکاوی کودکان ارائه دهد. اغلب کودکان بصورت طبیعی حسی از کنجکاوی را ار خود نشان میدهند، اما بعضی از آنها به خوبی نمیدانند که چطور باید بر این حس متمرکز شوند. مهد کودک مکانی است برای هدایت حس کنجکاوی کودک به سمت یادگیری بیشتر و علاقه به آموزش.
- دارای فعالیتهای گروهی متنوعی باشد. بازیها، فعالیتها و آموزش گروهی میتواند کودک شما را نسبت به کار گروهی و یادگیری بعضی مهارتهای اجتماعی آماده کند. شاید در ابتدای سال فعالیتهای گروهی زمانی کوتاه تری را به خود اختصاص دهند اما با گذشت زمان انتظار میرود که در برنامه آموزشی مهد زمان بیشتری به انجام فعالیتهای گورهی اختصاص یابد.
- آشنا ساختن کودکان با کتاب و ترغیب آنها به علاقه بیشتر نسبت به خواندن و نوشتن. در یک مهد کودک خوب، زمان قابل توجهی برای خواندن قصه و کتاب خوانی برای کودکان اختصاص داده میشود. این کار دایره لغات و دانش کلمات کودک را به طور ضمنی افزایش داده و قدرت تخیل و خیال را در آنها تقویت میکند.
- بهره مندی از کادر مجرب و آموزش دیده: معلمین و مربیان یک مهد کودک خوب، از آموزش آکادمیک و تجربه کافی در کار با کودکان برخوردار هستند. این دسته افراد به شغل خود عشق میورزند و می دانند که برای تعامل مستمر و شکل دهی یک ارتباط سازنده با کودک باید چطور رفتار کنند، نسبت به عواط و هیجانات کودکان آشنایی کامل دارند و تمام شاگردان خود را کاملا میشناسند و از ویژگیهای شخصیتی و تواناییها و نقاط ضعف آنها به خوبی مطلع هستند.
دلیل اجتناب والدین از فرستادن فرزندان به مهد کودک
مهد کودک شاید به نظر خیلی از والدین محیط مناسبی برای کودکانشان به نظر نیاید، همین که از محیط خانه دور میشوند و والدین نمیدانند کودک با چه کودکان دیگری از چه سطح فرهنگی و با چه تفکراتی دمخور میشود، میتواند یکی از عللی باشد که والدین تمایلی به فرستادن کودکانشان به مهد نداشته باشند. دوری از مادر و نبودن در کنار مادر، تغذیه ایی که شاید دلخواه مادر نباشد و یا هزاران دلیل دیگری که والدین از فرستادن فرزندانشان به مهد کودک اجتناب میکنند.
تاریخچه و روند شکل گیری مهد کودکها در ایران
پیش از این در کشور ما به دلیل ازدیاد کودکان در هر خانواده ایی و اینکه بسیار به ندرت پیش می آمد خانواده ایی تک فرزند باشد و همین تک فرزندی تعجب همه را بر می انگیخت، خانه ها مملو از کودکان بود و حتی کودکان میتوانستند در حیاط های بزرگ، با کودکان همسایه هایی از یک طبقه و یک نوع فرهنگ بازی کنند و به تخلیه انرژی خود بپردازند.
مادرها در اکثریت خود خانه دار بودند و تمام وقتشان صرف نگهداری و مراقبت از فرزندانشان میشد، فعالیت روزمره و بازی کردن یکی از مهمترین و عادی ترین رفتار هر فرزندی به حساب می آمد، به همین دلیل وجود مهد کودک ها، آنقدر ها کاربردی نبود و در اکثریت جامعه والدین نیازی به بردن فرزندانشان به مهد کودک نداشتند.
نیاز فرزندان به مهد کودک در جامعه امروزی
اما امروزه، با نگاهی اجمالی به شرایط زندگی خودمان و فرزندانمان میتوانیم تشخیص دهیم که مهد کودک محل مناسبی برای کودکانی که نیاز به رشد اجتماعی دارند، است. شرایطی که در آن اصولاً بچه ها تک فرزند هستند، رفت آمد های خانوادگی محدود است و کودکان در بیشتر مواقع با والدین و یا بزرگسالان مشغول بازی و معاشرت هستند و تجربه ایی از یک رابطه مساوی را ندارند (رابطه مساوی در کودکان، رابطه کودک با کودک است)
به همین منوال کودکان در اکثریت مواقع یا در موقعیت قدرت هستند و یا در موقعیت ضعف، یا والدین به آنها مدام سلطه و کنترل دارند و یا کودکان هر چه میخواهند را با جیغ و داد و گریه به دست میاورند، بنابراین در آینده ایی نه چندان دور با بزرگسالانی خودخواه، لجوج، حق به جانب و بی گذشت نسبت به مسایل اطرافشان مواجه میشویم که میلی به تغییر و ایجاد رابطه مساوی و دو طرفه ندارند و خودشان را در هر مسئله ایی محق میدانند و از تمام اطرافیانشان انتظار دارند.
اما نکته مهم مهد کودک ها به دلیل تعریف اینچنین شرایطی محیط بسیار مناسبی است که فرزندانمان بخواهند ساعتی از روز را حتماً در آن سپری کنند.
مادرانی که مشغول فعالیت در خارج از خانه هستند، هر چند ممکن است کودکانشان با مادربزگشان رابطه صمیمی برقرار کنند اما، وجود مهد کودک و سپری کردن اوقات کودک در آن محیط باعث میشود از فردی خودخواه، یکدنده، پر توقع، به فردی اجتماعی و معاشرتی تبدیل شود که برای به دست آوردن هر نیازی میداند باید با هر فردی به روش خودش کنار بیاید.
نکاتی که از مهد کودک باید پرسید
زمانی که به دنبال یک مهد کودک خوب هستید، این نکات را در نظر بگیرید و در مورد آنها از مسئول مهد سوال کنید. از آنها بخواهید که درمورد برنامه آموزش مهد به شما اطلاعات دهند. ضرورت دارد که در برنامه های آموزش مهدهای کودک غالب کارها و فعالیتها بر پایه بازی و در خلال بازی انجام گیرد. این بدان معناست که شما به عنوان والد باید به دنبال مهد کودکی باشد که برنامه های آموزشی خود را نیز در خلال بازی به کودکان انتقال دهند.
اهمیت انواع بازی ها در مهد کودک
بازی در این سنین نقش حیاتی ایفا میکند. یک مهد کودک خوب هر سه حوزه ورزش، هنر و یک زبان خارجی را در محتوای آموزشی خود دارد. البته غالب فعالیتهای مرتبط با این سه حوزه در قالب بازی و بازی کردن (به صورت فردی و گروهی) باید ارائه شود. در رابطه با رده بندی سنی درون هر کلاس نیز سوال کنید، بهتر است کلاس ها به صورت یکدست بسته شوند و برای مثال کودک 4 ساله در کلاس کودکان 5 ساله قرار نگیرد.
همینطور نسبت به سابقه کادر معلمین و مریبان مهد سوال کنید. در صورت امکان با تعدادی از معلمین صحبت کنید و اگر مقدور بود مدتی را به مشاهده روند تدریس و کار آنها بپردازید. در مورد شیفت کاری معلمین سوال کنید، توصیه می شود مهد کودکی را انتخاب کنید که تا آخر سال و برنامه آموزشی دارای کمترین تغییر در کادر معلمین و مربیان باشد، چرا که پذیرش این نکته برای کودکان آسان نخواهد بود.
تجربه والدین قبلی در مهد کودک
با والدین دیگر نیز به مشورت بپردازید و در مورد تجربه آنها از این مهد بخصوص و همینطور نحوه برخورد معلمین و مریبان سوال کنید. باید به یاد داشته باشید که تجهیزات و امکانات مهد نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. به اتاقهای نقاشی، غذاخوری و سالنهای دیگر سر بزنید و آنها را بررسی کنید. بهتر است نوع چیدمان صندلی ها بصورت کلاسی نباشد و در هر کلاس بیشتر از 10 نفر قرار نگیرد. مطمئن شوید که مهد از فضای بازی لازم برخوردار است و تجهیزات آن از جنسی تعبیه شده که در صورت بروز سانحه آسیب جدی متوجه کودک نخواهد شد.
در مورد ایاب ذهاب کودک به مهد کودک و خانه (اگر به عهده مهد است) نیز سوال کنید. بهتر است فاصله مهد کودک از خانه زیاد نباشد. چرا که در این سنین (4 تا 6 سال) می تواند کودکان را دچار تشویش کند. در مورد حساسیت مهد کودک در برخورد با خشونت و پرخاشگری کودکان نسبت به هم از مسئول مهد کودک سوال کنید. در این مورد بهتر است مهد کودک این موارد را سریعا تحت کنترل قرار داده و سیاستی سختگیرانه اعمال کند تا امنیت کودک تهدید نشود.
