روان درمانی اگزیستانسیال چیست؟

روان درمانی اگزیستانسیال را با نام های درمان وجودی و هستی گرا درمانی نیز می شناسند. روان درمانی اگزیستانسیال نوعی روش درمانی فلسفی می باشد که معتقد است تمام تضادهای درونی یک فرد به دلیل مواجه فرد با مفروضات قطعی از هستی می باشد. اروین یالوم در خصوص درمان وجودی بیان می کند بدنه اصلی این روش درمانی غیر قابل اجتناب بودن مرگ، غیر قابل اجتناب بودن آزادی و مسئولیت های آن، انزوای وجودی و در نهایت مفهوم بی معنایی می باشد.

چهار مفهوم و موضوع گفته شده در بالا همانطور که گفتیم بدنه اصلی روان درمانی اگزیستانسیال می باشد. همچنین این چهار مورد را با عنوان دلواپسی های غایی نیز می شناسند. در برخی مکتب های روانشناسی این چهار مفهوم را از چهار بعد وجود انسان یعنی عرصه های فیزیکی، اجتماعی، شخصی و معنوی برداشت کرده اند.

به طور کلی این مفهوم روانشناسانه بر دلواپسی هایی تمرکز می کند که ریشه در هستی انسان دارند. این دلواپسی ها شامل نیروها، انگیزه ها و ترس های ناخودآگاه و خودآگاهی می باشند که درون انسان همواره در کشش و تقابل می باشند. این روش درمانی در واقع کمک می کند فرد تمام دلواپسی های روزمره خود را و نیز تمام تفکرات عمیق درباره موقعیت خود را کنار زده و با آنها به درستی مقابله کند.

همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم اروین یالوم یکی از بنیانگذاران این روش روان درمانی می باشد. اروین یالوم اولین کتاب جامع درمان وجودی را در سال 1980 میلادی با عنوان روان درمانی وجودی به رشته تحریر درآورد. علاوه بر این کتاب یالوم سعی کرد در کتاب های بعدی خود این مکتب را بیشتر توضیح داده و تفسیر نماید. به طور مثال اروین یالوم در کتاب خیره به خورشید در خصوص درمان اضطراب از مرگ و غلبه بر این اضطراب توضیح داده است.

منظور از دلواپسی های غایی (روان درمانی اگزیستانسیال) چیست؟

در بسیاری از موارد که منجر به بروز ناهنجاری های روانی در فرد می شود فرض بر این است که این ناهنجاری روانی به دلیل به کار بردن یک شیوه ناکارآمد و نادرست برای مقابله با ترس ها و اضطراب های درونی از سوی فرد می باشد. روان درمانی اگزیستانسیال فرض را بر این می گذارد که دلواپسی های غایی به چهار دسته عمده تقسیم می شوند. این چهار دسته عبارتند از مرگ، آزادی، تنهایی و پوچی. این چهار مورد از دلواپسی های غایی که بیان کردیم در کنار هم روان درمانی اگزیستانسیال را به وجود می آورند.

درمان اضطراب از مرگ

ترس از مرگ یکی از احساسات سالم است که هر فردی قطعاً این احساس را تجربه کرده است. در صورتی که شخص احساس ترس از مرگ را در خود داشته باشد، این حس کمک می کند تا امید به زندگی در او افزایش یابد. افزایش امید به زندگی موجب می شود فرد قدر و اهمیت زندگی خود را بیش از پیش بداند و در نتیجه در صدد حفظ و برقراری امنیت بیشتر برای زندگی خود باشد و از خطرات پرهیز نماید. ترس از مرگ با توجه به اینکه فواید زیادی برای شخص به دنبال خواهد داشت، در صورتی که این احساس بیش از حد شود و از کنترل فرد خارج گردد می تواند تبدیل به یک ترس بزرگ یا یک فوبیا گردد.

برای اینکه بتوان هر بیماری را درمان کرد ابتدا باید بیماری را شناسایی نمود. در رابطه با درمان اضطراب از مرگ ابتدا باید بدانیم ریشه این اضطراب چیست و از کجا نشات می گیرد. ترس و اضطراب از مرگ دلایل متفاوتی می تواند داشته باشد. به طور مثال اضطراب بیماری، اختلالات اضطرابی، افسردگی می توانند موجب بروز اضطراب ناشی از مرگ شوند. در ادامه برخی از دلایلی که موجب بروز ترس از مرگ در افراد می شوند را به طور مختصر توضیح خواهیم داد.

یکی از دلایل بروز اضطراب از مرگ رفتار شخص در زندگی می باشد. به عبارتی شاید دلیل اصلی اضطراب شما از مرگ رفتارهای نادرستی باشد که تاکنون انجام داده اید. مورد دیگری که موجب بروز اضطراب از مرگ خواهد شد لذت نبردن فرد از زندگی می باشد. در صورتی که شما از زندگی لذت نمی برید به صورت ناخودآگاه ذهن شما مشغول خواهد شد و همین امر می تواند موجب ترس از نیستی و ترس از مرگ شود.

درمان اضطراب از تنهایی

تنهایی و تنها شدن همواره در طول تاریخ یکی از بزرگترین ترس های بشر بوده است. ترس از تنهایی به دو صورت برای انسان معنی می شود. زمانی که شخص در مکانی تنها باشد، نوع اول ترس از تنهایی را میتوان برای چنین موردی ابراز کرد. همچنین تعریف دیگری از ترس در مورد تنهایی وجود دارد، زمانی که شخص در مورد مرگ عزیزان خود و از دست دادن آنها نگرانی دارد، این حالت را نوعی ترس از تنهایی میتوان قلمداد کرد. همچنین ما می دانیم که انسان موجودی اجتماعی می باشد، پس کاملاً طبیعی است که با توجه به ذات اجتماعی او ترس از تنهایی تبدیل به یکی از بزرگترین ترس های او باشد. اضطراب از تنهایی ممکن است ریشه در کودکی ما داشته باشد.

به طور مثال کودک نیازمند محبت و ابراز علاقه از سوی والدین می باشد. زمانی که این احساس کودک در محیط خانواده ارضا نشود موجب بروز احساس تنهایی در او خواهد شد. چنین کودکی علاوه بر احساس ناخوشایند تنهایی از اعتماد به نفس پایینی نیز برخوردار می باشد. نکته مهم این است که یکی از دلایل بروز اضطراب در افراد عدم اعتماد به نفس و نیز عدم عزت نفس می باشد.

شخصی که فاقد اعتماد به نفس می باشد به دلیل اینکه نمی تواند در جامعه وارد شود و با افراد آن ارتباط برقرار کند دچار اضطراب از تنهایی خواهد شد و این احساس ناخوشایند را در صورتی که درمان نشود همیشه همراه خود خواهد داشت. ذکر این نکته ضروری است که بدانیم انسانی که ذات و ماهیت او در جهت دیده شدن و مورد تایید بودن دیگران می باشد در صورت تنها بودن و داشتن ترس از تنهایی قطعا به سمت نیستی سوق پیدا می کند.

درمان اضطراب از پوچی

شاید بتوان چنین گفت که بروز احساس پوچی و افسردگی در شخص به دلیل پایین بودن عزت نفس آدمی می باشد. برای درمان این احساس ناخوشایند شما باید سعی کنید علاوه بر کنکاش در خصوص علت بروز این پدیده به دنبال تغییر در سبک زندگی خود نیز باشید. برای تغییر در زندگی و روزمرگی های خود پیش از هر چیزی باید بتوانید نگرش و بینش خود را به زندگی تغییر دهید.

زمانی که شما در حال مبارزه با دشمن هستید اما در دل به قدرت او ایمان دارید، شکست دشمن برای شما درست مثل یک رویای دست نیافتنی است. به همین دلیل قبل از برداشتن هر گام بزرگی سعی کنید خود را از نظر روانی برای آن تغییر آماده کنید. همانطور که میدانید اضطراب ناشی از افسردگی و بروز احساس پوچی در انسان به دلیل وجود افکار منفی و احساس بدبینی در ذهن او می باشد. بنابراین برای درمان اضطراب ناشی از پوچی شما پیش از هر چیز دیگری می بایست به درمان افکار و ذهنیات خود بپردازید.

درمان اضطراب از آزادی

بسیاری از افراد معتقدند برای درمان بیماری های روانی و درمان برخی اضطراب ها نظیر اضطراب ناشی از آزادی باید از داروهای مختلف استفاده کنند. در حالی که برخی روش های درمانی نظیر روان درمانی اگزیستانسیال برای بیماری هایی نظیر اختلالات اضطراب و سایر بیماری های روانی دیگر به درمان دارویی اعتقادی ندارند و بیشتر تلاش دارند از درمان های بدون دارو استفاده کنند. روان درمانی اگزیستانسیال کمک می کند تا بیماری هایی نظیر اضطراب از آزادیرا بدون تجویز دارو و تنها با درون اندیشی و اکتشاف فلسفی و نیز با گسترش آگاهی و اطلاعات او و همچنین با پذیرش شرایط انسانی به درمان او کمک می کنند.

وقتی ما صحبت از اضطراب ناشی از آزادی می کنیم منظور و قصد ما مسئولیت و وظیفه ای است که هر فرد به دلیل آزاد بودن در مورد زندگی و آینده خود خواهد داشت. بنابراین با اینکه آزادی دارای ماهیتی مطلوب می باشد اما ممکن است باعث بروز اضطراب در انسان نیز شود. به دلیل اینکه مسئولیت این امر بسیار سنگین و جدی می باشد بنابراین افراد در مورد تعیین مسیر زندگی خود و اتخاذ تصمیمات خود ممکن است دچار ترس و اضطراب گردند. برخی افراد با وجود اینکه آزادی انسان را می پذیرند اما به دلیل اینکه احساس آزادی می تواند موجب بروز حس تنهایی شود بنابراین اضطراب ناشی از آزادی می تواند اضطراب ناشی از تنهایی را نیز تشدید نماید.