موضوع خودارضایی در کودکان یکی از مسائل حساس و مهم در توسعه جنسی و روانی کودکان است. خودارضایی به معنای انجام فعالیت های جنسی توسط کودکان بصورت خودبخودی و بدون تأثیر و تحریک از سوی دیگران است. این رفتار در مراحل مختلف رشد و توسعه جنسی کودکان ممکن است ظاهر شود و اغلب بخشی از مراحل رشد و تشکیل هویت جنسیتی کودکان محسوب می شود. اهمیت تربیت جنسی صحیح و مناسب از سوی والدین در این زمینه بسیار بالاست. بعنوان مثال ارائه اطلاعات صحیح درباره اعضای بدنی، حفظ حریم شخصیت کودکان و ارتقاء افکار سالم و مناسب در مورد جنسیت، نقش مهمی در ایجاد فضای باورهای سالم در خانواده و جامعه دارد.
همچنین، باید توجه داشت که در صورتی که خودارضایی بصورت مکرر، مضر یا با تغییرات ناگهانی در رفتار کودکان همراه باشد، گرفتن مشاوره از متخصصان اجتناب ناپذیر است تا به والدین کمک شود تا بهترین راهبردها را در مدیریت این مسائل انتخاب کنند. موضوع خودارضایی در کودکان برای بسیاری از والدین نگران کننده و ناراحت کننده است. به همین دلیل در اینجا به شما خواهیم گفت که نحوه برخورد با خودارضایی کودکان باید به چه شکلی باشد و علت و ریشه خودارضایی در کودکان چیست.
علت خودارضایی در کودکان
علت خودارضایی در کودکان در واقع یک عادت ناهشیار است که به دلیل کنجکاوی او برای شناخت قسمت های مختلف اندام صورت میگیرد. این رفتار که میتوان نام آن را وسواس، عادت یا خود ارضایی نامید با توجه به شرایط میتواند آسیب رسان باشد با بعد از مدتی بر طرف شود. از سن سه سالگی که کودک در مرحله شناخت اعضای بدن خود قرار می گیرد گاه این موضوع پدیدار می شود. ولی در واقع کودک سعی دارد دستگاه تناسلی خود را بعنوان عضوی از بدن شناخته و لمس کند.
کودک در سن سه تا پنج سالگی اغلب به عنوان گذری از این مرحله یا به علت اضطراب رفتار خودارضایی یا مالش آلتش را انجام میدهد. اما در زمانی که این کار عادت یا وسواس میشود که میتوان آن را با مکیدن انگشت مقایسه کرد موضوع تغییر میکند. اگر این رفتار به مدت شش ماه ادامه پیدا کرد و شما حتی با تکنیکهای لازم نتوانستید آن را بر طرف کنید بهتر است از یک روانشناس کودک مشاوره بگیرید. روانشناس با شناسایی انواع مختلف اضطراب در کودکان میتواند به شما در جهت ترک این عادت کمک کند. گاهی خودارضایی در کودکان مانند خوردن، خوابیدن، شاد بودن و بازی کردن صرفا یک میل غریزی است. که زیگموند فروید اسم این کار را مرحله سوم رشد روانی جنسی کودک که مرحله آلتی است نام گذاری کرده.
چه زمانی خود ارضایی در کودکان خطرناک است؟
زمانیکه این عادت به اندازه ای شدت بگیرد که به آلت تناسلی کودک آسیب بزند میتواند خود ارضایی در دختران را نسبت به پسران خطرناک تر کند. تکرار مالیدن و اصطکاک به چیزی به مجرای ادرار دختران آسیب بزند. به دلیل طولانی تر بودن آست تناسلی پسران این خطر در آنها کمتر است مگر آنکه جنبه افراطی بگیرد. یا در گام بعدی پاسخ به استرس مساوی با مالش آلت تناسلی در کودک باشد که در مواردی در حضور والدین نیز انجام میگیرد. نکته دیگر این است که خودارضایی در کودکان در صورت افزایش استرس و اضطراب بیشتر میشود. این عادت در رشد پنهان کاری و احساس گناهکار بودن کودک از خود تاثیر دارد و تجربه تلخی را در آینده برای او به همراه خواهد داشت. توجه داشته باشید که آرامش در خانه و حضور گرم مادر باعث کاهش اضطراب و رشد عزت نفس در کودک میشود.
والدین باید بدانند اگر کودکی از سن سه سالگی که شروع دوره بلوغ جنسی کودکان است، با دستگاه تناسلی خود آشنا نشود، پس از آن در بزرگسالی در مورد مسائل جنسی نیز به مشکل برمیخورد.
بنابراین نکته مهم که نباید فراموش شود، وجود غریزه در انجام این عمل است و پس از آن با نحوه رفتار صحیح پدر و مادر، این رفتار میتواند به بهترین شکل تغییر کند. کودکان تا پیش از آنکه متوجه شوند رفتارشان مورد قبول پدر و مادر نیست، در هر جایی و به هر وسیله ایی ممکن است بازی با آلت را انجام دهند.
مانند مالیدن و ساییدن خودشان به هر وسیله ایی در خانه. اما زمانی که پدر و مادر متعجب از این رفتار کودک، بر سر کودک فریاد بزنند و او را با فریاد و طعنه از انجام این عمل منع کنند، کودک به صورت ناخودآگاه میداند هر رفتار اشتباهی که برای او لذت بخش باشد را میتواند پنهانی انجام دهد. بنابراین به انجام این عمل به صورت پنهانی روی می آورد.
نحوه برخورد با خودارضایی کودکان
- برای درک بهتر موضوع اولین کار راهنمایی گرفتن از یک روانشناس کودک است.
- نباید کودک را با داد و فریاد متوجه عمل اشتباه خود کنند.
- اگر کودک را در چنین شرایطی دیدید، باید او و شرایطش را تعییر بدهید؛ مثلا کودکی که خود را به لبه میز میمالد را با تشویق عاطفی تشویق به بازی و دویدن در دور خانه کنید و شرایطی که در آن قرار دارد را تغییر دهید.
- مچ کودک را در این شرایط نگیرید؛ شوکه شدن کودک از انجام عمل او بسیار سختتر است. بنابراین کودک به اشتباه فرض میکند این عملی است که باید با پنهانکاری انجام شود و در شرایط پنهان کاری خودارضایی تداوم پیدا میکند.
- کودکان انجام هر رفتار اشتباهی که توجه پدر و مادر را به خود جلب میکند را مانند یک حربه انتخاب میکنند و اگر نیاز به توجه داشته باشند از آن استفاده میکنند. بنابراین کودک را فقط سرگرم رفتار دیگری کنید که توجه اش از عمل خودارضایی به بازی یا خوراکی و یا دیدن برنامه تلوزیونی جلب شود. در بعضی موارد والدین ناخواسته این رفتار کودک را تقویت میکنند.
6. کودکان از پنج سالگی به بعد، از دوره بلوغ جنسی خود میگذرند و وارد مرحله جدیدی از زندگی و شناخت خودشان در جهان پیرامونشان میشوند. بنابراین توجه به این نکات و درگیر نکردن کودک با دعوا، فریاد و تنبیه به احساس گناه میتواند گذر از مرحله بلوغ جنسی را به بهترین شکل برای کودک به همراه داشته باشد.
نقش والدین در تربیت جنسی کودکان چیست؟
چه زمانی برای شروع مناسب است؟
صحبت درباره مسائل جنسی یک گفتگوی یکباره نیست. کارشناسها پیشنهاد میکنند که آموزش جنسی در کودکان باید در اسرع وقت شروع شود. در سال های رشد ادامه یابد و در هر مرحله محتوای متناسب با سن به اشتراک گذاشته شود. به کودکان بیاموزید که برخی از اعضای بدن خصوصی هستند و آنها را درست مانند آلت تناسلی یا واژن نام گذاری کنید. این کار حتی برای کودکان 5-4 ساله نیز قابل فهم است. نام قسمت های خصوصی را دقیقاً همانطور که برچسب «گوش» و «چشم» میزنید، بگذارید. اگر بعداً کودکی به شما بگوید که فردی به طور نامناسبی به او دست زده است، این امر باعث میشود که هیچ سوءارتباطی به وجود نیاید. وقتی کودکی سوالی میپرسد، زمان مناسبی است که در مورد این مسائل صحبت کنید.
چقدر باید این موضوع را باز کرد؟
این بستگی به سن دارد و چیزی است که هر والدی باید برای فرزند خود تصمیم بگیرد. پیام هایی که با آنها در میان می گذاریم چیست؟ آیا پاسخ های ما باعث میشود آنها آنقدر راحت باشند که شک کنند؟ هنگامی که آنها در مورد زایمان سوال می کنند، میتوانیم به کودکان خردسال بگوییم که چگونه از ارتباط عاطفی پدر و مادر که با کمک خدا انجام میشود بچه دار میشوند. همانطور که آنها بزرگتر می شوند، ما می توانیم جزئیات را به اطلاعات اضافه کنیم. پاسخ های ما فرصتی عالی برای ایجاد ارزش هایی است که می خواهیم به فرزندان خود منتقل کنیم.
در مورد بلوغ قبل از شروع صحبت کنید
دختران معمولاً بین 8 تا 13 سالگی و پسران از 11 تا 14 سالگی به بلوغ می رسند. توصیه می شود در مورد قاعدگی نه تنها برای دختران بلکه برای پسران نیز صحبت کنید. اگر پسران آگاه باشند، نسبت به مادران، خواهران آگاه تر خواهند بود. ما میتوانیم برای پسران خود توضیح دهیم که به جای مسخره کردن خواهر با دامن لکه دار، که آسیب روانی ناخواسته برای او را در میان دارد از این کار پیش گیری کنیم.
خودارضایی (masturbation) بر اساس DSM-5 چه تعریفی دارد؟
بر اساس کتاب DSM-5 خودارضایی فعالیتی است که در تمام مراحل زندگی از شیرخوارگی تا سنین پیری شایع است ولی این دیدگاه همیشه مورد قبول نبوده است. فروید معتقد بود ضعف اعصاب بر اثر خودارضایی مفرط ایجاد می شود. در سالهای آغازین قرن بیستم جنون خودارضایی، تشخیص شایعی در کلینیک های روانشناسی بود. این مورد معمولاً در افراد جنایتکار در آمریکا (USA) بیشتر دیده میشد.
تعریف علمی خودارضایی در کودک
خودارضایی نوعی کسب لذت جنسی است که به دست خود شخص است که معمولاً منجر به ارگاسم می شود. آلفرد کینزی خودارضایی را در مردان شایع تر از زنان دانست است.
با توجه به عادت وسواسی در دوره کودکی در مورد خودارضایی کودکان می بایست گروهای سنی دیگر را بررسی کرد. معمولاً در نوجوانان بین 3 تا 4 بار در هفته در هر دو جنس اتفاق میافتد. همچنین در بزرگسالی 1 تا 2 بار در هفته متغیر است. این حالت در افراد متأهل نیز شایع است. کینزی گزارش کرد خودارضایی در افراد متأهل ماهی یک بار اتفاق می افتد.
دور نگه داشتن کودک از فضاهای پنهانی
قطعاً کودکان بین ۳ تا ۴ ساله که دوره شناخت جنسی خود را می گذرانند برای شناخت آلت تناسلی خود و نیز تحریکات جنسی و یا بازی های جنسی نیازی به پنهان کاری نمی بینند زیرا درکی از انجام رفتار غریزی خود ندارند، مگر اینکه والدین با نا آگاهی آنها را به صورت واضح از این رفتار منع کرده باشند و کودک از ترس و دلهره برای انجام چنین رفتاری دچار پنهان کاری شده است.
بنابراین همانطور که پیش از این گفته شد مچ گیری و دعوا کردن کودک در چنین شرایطی باعث میشود متوجه شود در رفتارش ایرادی وجود دارد و خود را مجاب میکند در تنهایی به این رفتار بپردازد و ایرادی که متوجه انجام چنین رفتاری در تنهایی و دور از چشم والدین میشود این است که به صورت عادت در کودک شکل بگیرد و پس از آن احساس گناه در او ایجاد شود، احساس گناه نیز سطح اضطراب را بالا میبرد بنابراین عادت به این رفتار در او بیشتر و بیشتر میشود. والدین نباید از این دست از رفتار کودکان خصوصاً خودارضایی در سن شناخت جنسی نا آگاه باشند.
آسیبهای تربیت نادرست کودک در بزرگسالی
پیش از این توضیح دادیم که خودارضایی (یا در واقع عادت های تکراری) در کودکان یک دوره از رشد کودک محسوب میشود، اما ناآگاهی والدین باعث میشود از رفتار کودک خود هراس داشته باشند و احساس کنند او رفتاری غیر طبیعی انجام میدهد. اما نکته مهم فقط و فقط در نحوه برخورد والد با کودک و همچنین صبر و آگاهی والد است که این دوره از رشد کودک طی شود تا به دوره ایی دیگر از رشد برسد و بتواند بدون آسیب مراحل رشدی خود را طی کند. ناآگاهی و احساس ترس و اضطراب باعث میشود کودک نتواند در محیطی امن زندگی کند و مدام احساس کند در حال کنترل شدن است و نمیتواند رفتارهای طبیعی دیگر خود را زندگی کند. در نظر داشته باشید بسیاری از انحرافات جنسی در بزرگسالی ریشه در همین نکات فرزند پروزی و آموزش درست به کودک توسط والدین را دارد.
منبع: dtnext.in
