نوروفیدبک چیست و چگونه کار می کند؟ نوروفیدبک در لغت به معنای بازخورد عصبی است. به این معنی که هر کنشی که بر عصب های مغزی انجام می شود و پاسخ و واکنش که دریافت می شود، نوروفیدبک نامیده می شود. امروزه نوروفیدبک با توجه به عدم داشتن عوارض، بسیار گسترش پیدا کرده است و یکی از بهترین ابزارهای درمان می باشد.
نوروفیدبک برای نظارت و آموزش امواج مغزی به منظور کمک به افراد در افزایش توانایی خود در تنظیم عملکرد مغز طراحی شده است. این روش از تجهیزات تخصصی (معمولاً یک الکترونسفالوگراف (EEG)) برای اندازه گیری و ثبت فعالیت الکتریکی مغز استفاده می کند. سپس متخصصان با این اطلاعات برای ارتقاء فعالیت های مثبت مغز و یا شناسایی و رسیدگی به مناطق مغزی که ممکن است دچار اختلال باشند، کار می کنند.
این رویکرد در مورد درمان، که از آن به عنوان نوروبیوفیدبک، بیوفیدبک EEG، بیوفیدبک مغزی و مغز و اعصاب نیز یاد می شود، روشی غیر تهاجمی است و هم ارائه دهندگان و هم افرادی که تحت درمان هستند، گزارش می دهند که این روش کاملاً بی خطر و بدون درد است.
تاریخچه نوروفیدبک
در سال 1924، روانپزشک آلمانی هانس برگر اولین ضبط EEG در جهان را انجام داد، او برای این کار از یک گالوانومتر بالستیک و دو الکترود برای خواندن امواج مغز پسری 17 ساله استفاده کرد که تحت عمل جراحی مغز و اعصاب قرار گرفته بود. سپس برگر 14 تحقیق در مورد تحقیقات خود در مورد EEGs منتشر کرد و اصطلاحات «موج آلفا» و «موج بتا» را عنوان کرد که این یافته ها پایه و اساس کارهای بعدی در علوم اعصاب، جراحی مغز و اعصاب و نورو فیدبک را تشکیل داد.
جو کامیا و باری استیدمن به پیشرفت نوروفیدبک در دهه 1960 کمک شایانی کردند. کامیا، که به عنوان پدر نوروفیدبک مدرن مورد توجه گسترده قرارگرفته است، تحقیقاتی را در مورد امواج آلفا انجام داد و نشان داد که افراد می توانند یاد بگیرند که آگاهانه فعالیت مغز خود را کنترل کنند و وارد «حالت آلفا» شوند (یک حالت روانی که با آرامش و کاهش استرس ارتباط دارد). این اولین نمایش معتبر از آموزش نوروفیدبک EEG در انسان بود.
نوروفیدبک چیست و چگونه کار می کند؟
دستگاه نوروفیدبک چند دریافت کننده امواج دارد که روی پوست سر گذاشته می شود و امواج مشخصی را از سطح مغر دریافت می کند و برو روی نمایشگر نمایان می سازد.
از آنجایی که اعتقاد نوروسایکولوژیست ها به اثرات امواج مغزی و تغییراتی آن ها بر قسمت های مختلف مغز است. تاثیر امواجی مانند آلفا، دلتا، تتا و بتا را در هر قسمت مغز اندازه گیری می کنند. آن ها معتقد هستند امواج در شکل گیری و ایجاد بیماری مثل افسردگی و اضطراب نقش دارد. با روش درمانی نوروفیدبک در کنار مشاوره و یا دارو درمانی، آن را وسیله ای برای بهبود و برطرف شدن سریع بیماری مؤثر می داند.
چهار نوع اساسی از امواج مغزی وجود دارد
- امواج بتا سریع هستند، دامنه کم دارند و با هوشیاری و برانگیختگی و همچنین فعالیت های شناختی درگیر همراه هستند.
- امواج آلفا کندتر هستند، دامنه بالاتری نسبت به امواج بتا دارند و با عدم برانگیختگی، هماهنگی ذهنی، یادگیری و ادغام فعالیت ذهن و بدن همراه هستند. مدیتیشن، فعالیت آرام، استراحت بین کار یا پیاده روی همه فعالیت هایی هستند که بر افزایش تولید امواج آلفا موثر هستند.
- امواج تتا که کندتر بوده و دامنه بالاتری نسبت به امواج آلفا دارند، با حافظه، یادگیری، تصاویر واضح، اطلاعات ناخودآگاه و آگاهی بیشتر از سیگنال های داخلی همراه هستند. این امواج مغزی تمایل دارند وقتی فرد وظیفه مکرر و تکراری را انجام می دهد ایجاد شود.
- امواج دلتا، کمترین موج های مغزی اند که دارای بیشترین دامنه هستند. آن ها با خواب عمیق رویایی، احیا و بهبودی همراه هستند.
مغز انسان برای انطباق با محیط ها، خلق ها و فعالیت های مختلف طراحی شده است. در حالی که ممکن است در طی یک فعالیت خاص یک نوع از موج مغزی مسلط باشد، سایر امواج نیز هنوز فعال هستند، البته در سطح پایین تر.
نوروفیدبک می تواند به افرادی که دچار اختلال در تنظیم عصبی هستند، کمک کند یاد بگیرند که مغز خود را بازیابی کرده و عملکرد بهینه عصبی را ایجاد کنند. در طول درمان، فعالیت موج مغزی فرد ردیابی می شود و این اطلاعات با سیگنال های شنیداری و یا دیداری به فرد منتقل می شود. این سیگنال ها به شخص در معالجه کمک می کنند و به تدریج افراد می توانند یاد بگیرند که چگونه آگاهانه از تولید امواج مغزی مطلوب استفاده کنند و تولید امواج مغزی ناخواسته را برای هر موقعیت خاص به حداقل برسانند.
در علم نوروسایکولوژی، هر کنش و واکنشی در مغز جایگاه مشخص خود را دارد و امواج با بالا و پایین شدنشان در هر جایگاه مشخصی در مغز می توانند اختلالی را به وجود بیاورند.
بر فرض مثال: بیماری افسردگی از کم بود بعضی از امواج در بعضی از قسمت های مغز شکل می گیرد. وقتی بیمار به روانپزشک مراجعه می کند، با داروهایی که به او معرفی میشود سطح ناقل های عصبی او به ترشح معمول می رسد، بیمار بعد از اینکه حال رو به بهبودی را تجربه کرد در کنار مشاوره روانشناسی میتواند نوروفیدبک را هم تجربه کند. که کاملاً بدون درد و بدون خطر است.
در ادامه نوارهایی روی پوست سر بیمار چسبانده می شود و نویزها به سر او که جایگاه عصب های مشخص بدن است فرستاده می شود. این نویزها در واقع در هماهنگی و ایجاد ناقل های عصبی ها نسبت به نوع اختلال و بیماری مراجع متفاوت است.
درمان نوروفیدبک برای مبتلایان به اوتیسم چه تاثیری دارد؟
سلول های مغزی پالس های الکتریکی تولید می کنند که با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و امواج مغزی تولید می شود. این امواج مغزی نشان می دهد که وقتی ما به روش های مختلف فکر می کنیم، احساس می کنیم و رفتار می کنیم، چه میزان مغز فعالیت می کند. امواج مغزی با توجه به احساس شما یا کاری انجام می دهید تغییر می کند. به عنوان مثال امواج مغزی شما زمانی که می خوابید کندتر و زمانی که هوشیار و متمرکز هستید سریع تر است.
حامیان نوروفیدبک می گویند که این روش می تواند به کودکان اوتیستیک کمک کند تا الگوهای امواج مغزی جدیدی ایجاد کنند و می تواند به بهبود گفتار، رفتار و سایر ویژگی های اوتیسم کمک کند.
برخی از خدمات مرکز مشاوره شریعتی (مکث) با نوروفیدبک
- درمان بیش فعالی
- درمان اضطراب
- درمان افسردگی
- افزایش خواب یا کاهش خواب
- افزایش توجه و تمرکز
- ترک سیگار
- مدیریت میگرن
تمامی این مشکلات با تحقیقات نوروتراپیست نشان می دهد که، نوروفیدبک می تواند تأثیر بسیار زیادی بر روی این موارد داشته باشد.
نوروفیدبک در کشور ما
نوروفیدبک امروزه در کشور ما، در زمینه روانشناسی و روانپزشکی علم جدیدی شناخته می شود و از آنجایی که روانشناسان اعتقاد به درمان غیر دارویی دارند و علت بیش تر بیماری هایی را که به روان انسان مربوط می شود را در کودکی، حوادث، باورها، نگرش و اندیشه انسان می دانند، چندان توجهی به آن نشان نداده اند.
نوروفیدبک به تنهایی نمی تواند درمان باشد، بلکه خود یک کامل کننده درمان محسوب می شود، و مراجع در کنار آن باید از مشاوره استفاده کنند.
البته اختلاف نظر بین روانشناسان نوروسایکولوژیست و روانشناسانی مثل روان درمانگر ها و روانکاوها همیشه در بحث تأثیر ناقل های عصبی در ایجاد اختلال و بیماری های روانی البته (غیر از اختلالاتی که ریشه ژنتیک و ارثی) وجود داشته دارند. مشخص است که روانشناسان عصب شناس علاقه بیشتری به نوروفیدبک دارند و آن را مؤثر می دانند.
در کل هر آنچه که بتواند تأثیر بی خطری در روان انسان بگذارد و او را به مرحله درمان و بهبود نزدیک کند، میشود که مورد استفاده قرار بگیرد و این اختلاف نظرها نباید بیمار را از بهبود دور کند. تشخیص روانپزشک معالج و روانشناس در استفاده درمان نوروفیدبک مهم، بجا و ضروری است که نشان داده است درمان بیش فعالی، درمان اضطراب، درمان افسردگی، افزایش خواب یا کاهش خواب و افزایش توجه و تمرکز در تحقیقات و کارهای بالینی بسیار مفید ارزیابی شده است.
آیا نوروفیدبک به تقویت حافظه کمک می کند؟
با توجه به مطالعات، نشان داده شده است که نوروفیدبک درمانی پیش بینی کننده و تقویت کننده حافظه کاری اجرایی در مدل های فرآیند نوروفیدبک است، باند EFER مبتنی بر EEG به عنوان واسطه بین درمان نوروفیدبک و حافظه کاری اجرایی پیشرفت های خوبی مشاهده شده است.
آیا نوروفیدبک می تواند به زوال عقل کمک کند؟
نوروفیدبک یک درمان مشخص برای دمانس نیست بلکه تقویت کننده و جلوگیری کنند از دمانس یا زوال عقل است. آزمایشات مختلف نشان از تاثیر مثبت نوروفیدبک بر کارکرد کلی مغز دارد.
نوروفیدبک SMR چیست؟
نوروفیدبک با موج SMR برای هماهنی فعالیت های حسی و حرکتی بسیار موثر است، همچنین این پروتکل یکی از رایج ترین فرآیند های درمانی برای بیماران بیش فعال نیز می باشد که استفاده می شود.
نوروفیدبک درمانی چگونه کار می کند؟
مهم ترین کار نوروفیدبک تغییر نگرش و شرطی سازی مغز با مدل جدید و سالم است. نوروفیدبک این امواج را اندازه گیری می کند، معمولاً با وسیله ای به نام الکتروانسفالوگرافی (EEG) این ارزیابی انجام می شود.
آموزش آلفا تتا چیست؟
آموزش آلفا تتا؛ این پروتکل مراجعان را به وضعیتی عمیق و خاص راهنمایی می کند که در آن امواج آلفا و تتا، که نشان دهنده آرامش عمیق است، افزایش می یابد. فرکانس هایی که برای بهبود وضعیت شفا بخش یافت می شود، که می تواند برای معالجه بسیاری از موارد استفاده شود از جمله بیماران الکلی تا اعتیاد به مواد مخدر گرفته تا افسردگی و اضطراب.
آیا نوروفیدبک می تواند مضر باشد؟
در حالی که نوروفیدبک معمولاً به عنوان یک مداخله ایمن برای بهبود انعطاف پذیری الکتروونولوژیکی شناخته می شود، برخی افراد عوارض جانبی را گزارش می دهند که بیشتر به دلیل نشستن طولانی بر روی صندلی است. اکثر عوارض گزارش شده معمولاً گذرا هستند که در نهایت فروکش می کنند.
نوروفیدبک QEEG چیست؟
EEG و اطلاعات QEEG مشتق شده توسط متخصصان می توانند به عنوان ابزاری بالینی برای ارزیابی عملکرد مغز تفسیر و مورد استفاده قرار گیرند و تغییرات عملکرد مغز به دلیل مداخلات مختلف مانند نوروفیدبک یا داروها را ردیابی کنند.
منبع: goodtherapy.org
