در این مقاله 15 راهکار آموزش توالت رفتن به کودکان را به شما والدین گرامی با چندین گام اجرایی مختلف خواهیم گفت. یکی از دشوارترین دوران تربیت کودک برای والدین این است که به او یاد بدهند داخل توالت دستشویی کند و بتوانند او را از پوشک بگیرند. برخی از کودکان خیلی زود این مسئله را یاد می گیرند اما برخی از آنها ماه ها طول می کشد تا متوجه شوند نباید گوشه و کنار خانه دستشویی کنند. به طور کلی، اگر بخواهید از سنین پایین تر به کودک آموزش بدهید تا دستشویی برود، زمان بیشتری باید صرف کنید.
به علاوه، از همه کودکان نباید انتظار مشابهی داشت. اصولاً فرایند آموزش برای پسرها طولانی تر از دخترهاست، یا فرزندان دوم یا سوم خانواده خیلی سریع تر از فرزندان اول یاد می گیرند که خودشان دستشویی بروند. دقت کنید که زمانهایی مثل از شیرگیری کودک، تولد فرزند جدید و تغییرات منزل، زمان هایی مناسب برای شروع آموزش نیستند.
چه زمانی باید فرزندتان را به توالت ببرید
سعی کنید توالت رفتن را بخشی از برنامه منظم روزانه کودک خود قرار دهید. به عنوان مثال، فرزندتان را تشویق کنید که صبح ها و قبل یا بعد از میان وعده و وعده های غذایی از توالت استفاده کند. هنگامی که کودکتان علائمی مانند چرخیدن در اطراف یا دور شدن از شما را نشان می دهد او را تشویق کنید تا به توالت برود اما او را مجبور نکنید. به عنوان مثال می توانید به به کودک خود یادآوری کنید که قبل از اینکه برای ناهار بنشیند به توالت برود. بهتر است فرزندتان را مجبور نکنید که مدت زیادی در توالت بماند زیرا مانند تنبیه است.
15 راهکار آموزش توالت رفتن به کودکان
آموزش توالت رفتن به کودکان، یعنی تعلیم دادن کودک در زمانی که بتواند پیغام های ادرار کردن و حرکت روده را درک کرده و از لگن کودک یا توالت در زمان مناسب استفاده کند. زمانی آموزش توالت رفتن شروع می شود که کودک آماده باشد. در صورتی که آموزش قبل از آمادگی کودک شروع شود، این مسأله منجر به مبارزه بین والدین و کودک می شود و مدت لازم برای آموزش کودک افزایش می یابد. توانایی کنترل عضلات مثانه و روده با رشد و تکامل مناسب کودک، حاصل می گردد.
در کودک زیر 12 ماه، هیچ کنترلی بر حرکات مثانه و روده وجود ندارد. در سنین 12 تا 18 ماهگی، کنترل بسیار کمی پدید می آید. اکثر کودکان تا سن 24 الی 30 ماهگی قادر به بدست آوردن کنترل مثانه و روده نیستند. سن متوسط «آموزش توالت رفتن» 27 ماهگی است. 15% کودکان در سن 3 سالگی و 4% آن ها در سن 4 سالگی هنوز یادگیری کامل ندارند.
همیشه باید به خاطر داشته باشید با این آموزش ها کودک به طور ناگهانی یاد نمی گیرد که خودش را خیس نکند و این کار احتیاج به زمان دارد. روند آموزش 3 تا 6 ماه طول می کشد. به طور کلی مطالعات نشان می دهند کودکان از شش ماهگی می توانند ادرار و مدفوع خود را خبر دهند یا آن را برای مدت کوتاهی نگه دارند ولی این مسئله اصلاً به معنای توالت رفتن ارادی و مستقل محسوب نمی شود.
در نظر گرفتن ملاک های زیر برای شروع آموزش توالت رفتن به کودکان توصیه می شود
- کنترل مثانه: کودک بتواند مثانه اش را تخلیه کند و چند ساعت خودش را خیس نکند.
- آمادگی جسمی: کودک بتواند اشیا را به راحتی بلند کند و بدون کمک راه برود.
- آمادگی تعلیمی:کودک بتواند دستورات یک یا دو مرحله ای را بفهمد و اجرا کند.
راهکارهای عملی برای شروع آموزش توالت رفتن
1. برای ادرار و مدفوع کودک نام بگذارید و زمانی که کودک این عمل را انجام داد تکرار کنید که تو، جیش کردی.
2. پوشک و کهنه کودک را هرچه زودتر عوض کنید و او را تمیز کنید. تا کودک با این وضعیت احساس راحتی نکند بهتر است پوشک کودک در دستشویی عوض شود.
3. زمانی که کودک به طور کلامی یا با ژست نشان می دهد که دستشویی دارد او را تشویق کنید.
4. زمانی که کودک روی لگن و دستشویی نشست و دفع ادرار یا مدفوع داشت او را تشویق کنید و به او بگویید که به طور مثال: تو جیش کردی حالا باید تو را پاک کنم. اجازه دهید کودک سیفون را بکشد و تمیز کردن دستشویی را ببیند.
5. در مراحل بالاتر و پس از آنکه کودک در مراحل قبل به موفقیت رسید او را به دستشویی ببرید، کمک کنید تا لباسش را درآورد، روی دستشویی بنشیند، سیفون را بکشد، خودش را پاک کند و دست هایش را بشوید و سپس آن ها را خشک کند.
6. به کودک اجازه دهید ادرار و مدفوع خود را در توالت ببیند. بگذارید کودک با سیفون توالت بازی کند. قبل از آموزش توالت رفتن به کودک، یک لگن بچه در محیط بازی کودک بگذارید تا کودک با لگن بچه آشنا شود.
7. محیط دستشویی را برای کوچولوها با گذاشتن چند عروسک کوچک یا عکس و پوستر در دستشویی جذاب کنید.
8. از فصل تابستان استفاده کنید: فصل تابستان، بهترین زمان برای گرفتن کودک از پوشک است. کودک را تشویق کنید اگر ادرار یا مدفوع دارد، بگوید. چند ساعت در روز او را باز بگذارید.
9. کتاب هایی تهیه کنید که با داستان و شعر و تصویر، روند دستشویی رفتن را به تصویر می کشند. این کتاب ها را در دسترس کودکتان قرار دهید و برایش بخوانید.
10. استیکر و عکس برگردان های زیبا به کودکتان جایزه بدهید، کودکان همیشه از تشویق شدن استقبال میکنند و برای تشویق دوباره سعی میکنند کارهای خوب انجام دهند. شما میتوانید از همین قضیه به نفع خودتان استفاده کنید. مقوایی بزرگ روی در دستشویی نصب کنید و هر بار که کودک به دستشویی رفت یک عکس برگردان به او جایزه بدهید تا روی مقوا بچسباند.
11. از توالت رفتن و نشستن روی لگن یک بازی درست کنید. به طور مثال می توانید از رنگ های خوراکی استفاده کنید. یک قطره رنگ خوراکی آبی در لگن بریزید. سپس به کودک نشان دهید با ادرار در لگن، رنگ آب تغییر می کند و سبز می شود. همچنین می توانید در لگنش برای او نشانه ای برای هدف گیری قرار دهید. مثلاً یک تکه دستمال توالت در لگنش بگذارید و از او بخواهید با ادرار کردن روی آن، آن را خیس کند.
12. پرتقالی را پوست بکنید، سپس از کودک بپرسید که آیا دوست دارد پوست آن را بخورد؟ پس از شنیدن پاسخ، پوست آن را در سطل زباله بیندازید و بگویید همانطور که ما این پوست پرتقال را دوست نداریم و بیرون می اندازیم، بدن ما هم بخشی از غذاهایی که می خورد را دوست ندارد و آن ها را به شکل «پی پی» بیرون می ریزد.
13. کودکان نوپا ممکن است از ریختن «پی پی» خود به توالت بترسند آن ها را مجبور نکنید که این صحنه را ببینند ولی یکی از راهکارها این است که در کنار شما دورتر بایستند و با «پی پی» خود بای بای کنند.
14. آموزش باید به صورت پیوسته و منظم باشد تا کودک سردرگم نشود. ابتدا کودکتان را روزی یک بار مثلاً پس از صبحانه، قبل از حمام یا پس از صرف مایعات با پوشک روی لگن بنشانید تا احساس امنیت کرده و به این کار عادت کند. هنگامی که کودک به نشستن روی لگن در این زمان ها عادت کرد و آن را جزئی از کارهای روزانه اش پذیرفت، اجازه دهید بدون پوشک روی لگن بنشیند. برایش توضیح دهید این همان کاری است که مامان و بابا و بزرگترها انجام می دهند.
15. اگر کودکتان چه با پوشک و چه بدون پوشک علاقه ای به نشستن روی لگن نشان نمی دهد او را مجبور به این کار نکنید. تشویق و صبر بخش عظیمی از این آموزش را در بر میگیرد. پس اگر کودک در لگن ادرار کرد یا روی لگن نشست او را با هیجان تشویق کنید. تشویق او را به استفاده از لگن مشتاق تر میکند و احساس خوبی به او دست می دهد.
نکته مهم
آگاه باشید که کنترل دفع و ادرار ابتدا باید در طول روز صورت گیرد و بعد نوبت به شب ها می رسد. هنوز زمان کنار گذاشتن پوشک به طور کامل نرسیده است. حتی اگر کودکتان تمام روز خشک و تمیز بماند، چند ماه دیگر طول می کشد تا کنترل دفع در طول شب را کامل بیاموزد. برای چند ماه اول همچنان باید در شب کودک را پوشک کنید اما تشویقش کنید اگر در طول شب نیاز به دفع داشت شما را صدا بزند تا به دستشویی بروید.
می توانید لگنش را زیر تخت قرار دهید تا او به استفاده از لگن در طول شب مشتاق شود. پیش از خواب او را به دستشویی ببرید و اگر ۵ شب پشت هم تا صبح خشک ماند و خودش را خیس نکرد، زمان کنار گذاشتن پوشک در طول شب رسیده است. اگر همچنان در طول شب نتوانست شما را آگاه کند و خودش را خیس کرد، هرگز دعوایش نکنید چرا که با این کار او احساس بدی نسبت به خودش پیدا می کند و اعتماد به نفسش کم می شود.
آموزش توالت از چه زمانی باید شروع شود؟
آموزش دستشویی رفتن باید زمانی آغاز شود که کودک نشانه هایی از آمادگی خود را نشان دهد. سن مناسبی برای شروع وجود ندارد. اگر سعی کنید قبل از اینکه کودکتان آماده شود او را به توالت ببرید، این کار می تواند مشکلی هم برای شما و هم برای فرزندتان باشد. در نظر داشت باشید که توانایی کنترل عضلات روده و مثانه با رشد و تکامل مناسب همراه است.
کودکان با سرعت های مختلف رشد می کنند. کودک کمتر از 12 ماه هیچ کنترلی بر حرکات مثانه یا روده ندارد. کنترل بسیار کمی بین 12 تا 18 ماهگی وجود دارد. اکثر کودکان تا 24 تا 30 ماهگی قادر به کنترل روده و مثانه نیستند. میانگین سنی شروع آموزش دستشویی 27 ماهگی است.
موارد زیر ممکن است نشانه هایی از آمادگی کودک شما برای شروع آموزش توالت باشد. فرزند شما باید بتواند:
- خود راه بروید تا به صندلی کوچک برسید.
- به شما بگوید که چه زمانی نیاز به رفتن به گلدان وجود دارد.
- عضلات مورد استفاده برای رفتن به گلدان را کنترل کنید.
علائمی که نشان می دهد کودک شما ممکن است برای آموزش توالت آماده باشد شامل موارد زیر است:
- درخواست تعویض پوشک می کند یا به شما می گوید اجابت مزاج یا ادرار در حال آمدن است
- هنگامی که پوشک خیس یا کثیف است، ناراحتی را نشان می دهد
- از کپی کاری والدین یا فرزندان بزرگتر لذت می برد
- شما را به داخل حمام دنبال می کند تا نحوه استفاده از توالت را ببیند
- می خواهد کارهایی انجام دهد (مثل رفتن به گلدان) تا والدین را خوشحال کند یا تحسین کند
- حداقل 2 ساعت در روز پوشک خشک داشته باشد یا بعد از چرت زدن یا یک شب خشک شود
آموزش توالت رفتن به کودکان 3 ساله
نکات زیر ممکن است به والدین در شروع آموزش توالت به کودکان 3 ساله کمک کند:
- اگر خواهر و برادری وجود دارد، از آنها بخواهید که اجازه دهند فرزند کوچکتر شما را ببیند که آنها را به خاطر استفاده از توالت تحسین می کنید.
- بهتر است به جای قرار دادن کودک در توالت برای تمرین، از صندلی مخصوص توالت بچه که روی زمین است استفاده کنید. صندلی لگنی برای اکثر کودکان ایمنی بیشتری دارد زیرا پاهای آنها به زمین می رسد و ترس از افتادن وجود ندارد. اگر تصمیم دارید از صندلی استفاده کنید که روی توالت می رود، از یک زیرپایی برای پای کودک خود استفاده کنید.
- بچه ها باید اجازه داشته باشند با گلدان بازی کنند: با لباس روی آن بنشینید و بعداً پوشک را درآورید. به این ترتیب آنها می توانند به آن عادت کنند.
- هرگز کودک خود را به صندلی لگنی نبندید. بچه ها باید آزاد باشند که هر وقت خواستند از لگن پایین بیایند.
- کودک شما نباید بیش از 5 دقیقه روی توالت بچه بنشیند. گاهی اوقات، بچه ها درست پس از پوشک دوباره اجابت مزاج دارند، زیرا پوشک احساس طبیعی می کند. کودک خود را ناراحت و تنبیه نکنید. می توانید سعی کنید پوشک کثیف را بردارید و اجابت مزاج را در توالت بچه قرار دهید و کودکتان شما را تماشا کند. این ممکن است به کودک شما کمک کند تا بفهمد که شما می خواهید اجابت مزاج را در توالت بچه انجام دهید.
- اگر کودک شما زمان معمولی برای اجابت مزاج دارد (مثلا بعد از غذا)، می توانید کودک خود را در آن ساعت از روز به توالت بچه ببرید. اگر کودک شما هنگام اجابت مزاج به روش خاصی عمل می کند (مانند خم شدن، ساکت شدن، گوشه رفتن)، ممکن است سعی کنید وقتی او نشان داد که وقتش است، او را به توالت بچه ببرید.
- اگر فرزندتان می خواهد روی گلدان بنشیند، می توانید کنار فرزندتان بمانید و صحبت کنید یا کتاب بخوانید.
- خوب است از کلماتی برای کاری که فرزندتان انجام می دهد استفاده کنید ("پوتی"، "بیف" یا "پی پی"). سپس کودک شما کلماتی را یاد می گیرد که به شما بگوید. به یاد داشته باشید که دیگران این کلمات را خواهند شنید. بهتر است از کلماتی استفاده نکنید که باعث توهین، سردرگمی یا خجالت دیگران یا فرزندتان شود.
- از استفاده از کلماتی مانند "کثیف"، "شیطان" یا "بدبو" برای توصیف حرکات روده و ادرار خودداری کنید. از لحن ساده و واقعی استفاده کنید.
- اگر کودک شما قبل از ادرار کردن یا دفع مدفوع از لگن خارج شد، آرام باشید. سرزنش نکنید. بعدا دوباره تلاش کنید. اگر کودک شما با موفقیت از لگن استفاده می کند، به مقدار زیادی تحسین کنید (مانند لبخند، کف زدن یا در آغوش گرفتن).
- کودکان از کپی برداری از بزرگسالان و سایر کودکان یاد می گیرند. اگر کودک شما در حین استفاده از توالت روی صندلی لگنی بنشیند، ممکن است مفید باشد.
- بچه ها اغلب به دنبال والدین وارد حمام می شوند. این ممکن است یک بار باشد که آنها مایل به استفاده از گلدان هستند.
*منبع: kidshealth.org
