احساس اضطراب چیست؟
احساس دلشوره و ترسی که علت دقیق آن مشخص نیست.
4 راهکار درمان احساس اضطراب چیست؟
- مراجعه به روانشناس
- تمرین و مهارت حل مسئله
- مهارت های ذهن آگاهی
- مایندفولنس و ورزش منظم
در این مقاله به صورت موردی موارد را بررسی خواهیم کرد. پیش از آن توجه داشته باشید که در درمان احساس اضطراب شدید گاهی نیاز به دارو درمانی نیز وجود دارد. در تحقیقات مختلف مشخص شده است که درمان اضطراب و افسردگی با روش CBT (که یک رویکرد روانشناسی است) اثربخشی بسیار مناسبی داشته است. همچنین درمان اضطراب فراگیر و وسواس فکری با دارو و روان درمانی بهترین نتیجه را داشته است.
تفاوت احساس اضطراب با ترس
ترس واکنشی به یک اتفاق واقعی است، مثلاً کسی که از سگ، یا تاریکی و یا ارتفاع می ترسد، در این نوع واکنش فرد می داند که از چه چیزی می ترسد و عامل آن هم مشخص است.
اما در مورد احساس اضطراب، که احساسی شبیه به ترس دارد، عامل مشخصی در همان لحظه برای آن نوع احساس وجود ندارد، فرد احساسی از دل آشوبه را تجربه می کند که عامل آن در آن لحظه وجود ندارد، در احساس اضطراب علائم تنش حرکتی، مانند عدم آرامش، خستگی، لرزش یا تنش عضلات در فرد احساس می شود و یا ممکن است دچار تپش قلب، احساس تنگی نفس،خشکی دهان، مشکل بلعیدن، حالت تهوع یا بیرون روی را در بدن تجربه کند.
در برخی از موارد وقتی فرد احساس اضطراب زیادی را تجربه می کند، ممکن است مدام گوش به زنگ باشد و یا احساس کند لبه یک پرتگاه ایستاده، اشکال در تمرکز برایش پیش بیاید و در مورد خواب و شروع خواب ناآرام و بی قرار باشد.
تفاوت اضطراب و استرس
استرس معمولا کوتاه مدت است و دلیل خاصی دارد؛ مثلا فرد به دلیل داشتن امتحان خاصی احساس استرس می کند. استرس در سطح معقول بد نیست و فرد را به حرکت وامیدارد اما استرس شدید نیز مضر است. اما اضطراب بلندمدت است و همچنین دلیل خاصی ندارد و به راحتی از بین نمی رود. در صورت وجود اضطراب باید برای روان درمانی اقدام کرد. خود درمانی و راهکارهایی مثل سفر رفتن و غیره نمی تواند به درمان اضطراب کمک کند. اضطراب باید به صورت ریشه ای مورد درمان قرار بگیرد.
احساس اضطراب و 5 راهکار درمان آن
در مورد بحث احساس اضطراب، شناخت و درمان، باید دلیل و ریشه آن پیگیری شود. مثلاً شخصی که یک قرار کاری دارد و یا دانش آموزی که امتحان دارد و در فصل امتحانات دچار اضطراب شدید می شود، یا همان فردی که در هر قرار کاری ساده ای حتی آنقدر مضطرب می شود که نمی تواند خودش را به خوبی به کارفرما معرفی کند و شغل مورد نظرش را نمی تواند به دست بیاورد.
احساس اضطراب در واقع ریشه در گذشته، آنچه که قبلاً در یک شرایط خاص برای ما پیش آمده باشد و تصمیم قطعی ناخودآگاه ما این باشد که چنین شرایطی و یا هر شرایط شبیه به این برای ما باعث میشود که دچار اضطراب شویم است.
در واقع با بررسی شرایط و یا تفکر اضطراب زا می شود به ریشه تولید این احساس دست پیدا کرد.
مثلاً: کارمندی که کار خودش را به بهترین شکل انجام می دهد، اما با دیدن کارفرمای خود همیشه مضطرب می شود. خب شخص کارمند، از چه چیزی مضطرب می شود؟ وقتی همه کارش را به خوبی و دقت انجام داده است. با بررسی شرایط حال و گذشته فرد مضطرب، به این تشخیص می رسیم که در کودکی از پدر دیکتاتور خود بسیار می ترسیده است و مدام این احساس را تجربه می کرده که آیا پدر از او عصبانی می شود یا نه.
این احساس اضطراب در ناخودآگاه شخص ثبت می شود و بنابراین هر شخصی در شرایطی مشابه با شرایط پدرش که در جایگاهی باشد که باید به او جواب پس بدهد او را مضطرب خواهد کرد.
تشخیص موقعیت
یکی از مهم ترین عامل ها در درمان اضطراب تشخیص است، تشخیص موقعیت باعث می شود فرد به آگاهی برسد و آگاهی باعث می شود سطحی از بار آن کم شود. اگر همین فرد (کارمند) به این آگاهی برسد، پس از این در شرایط مشابه به کارمند و کارفرما، به گذشته خود رجوع می کند و چون می داند الان دیگر در شرایط گذشته نیست، سطح اضطرابش را میتواند خودش کنترل کند.
روانکاوی
در درمان اضطراب، روانکاوی روش بسیار موثری در حل مشکل دارد. تعرضات می توانند عامل مهمی در به وجود آمدن اضطراب نیز باشند، تعارض در واقع به اختلاف آنچه که هستیم و آنچه که در درونمان می خواهد باشد، برمیگردد. حل تعارضات هم مانند بقیه مشکلات، با بررسی شرایط و دلایل آن امکان پذیر است.
راه کارهای موقت و کوتاه مدت در پایین آوردن سطح اضطراب
- تمرین های خانگی برای تشخیص تحریف های شناختی که موجب اضطراب می شود. مثلاً: فردی هر شرایط مشابه به گذشته اش را باعث بروز اضطراب می داند، با بررسی شرایط مشابه و دقت در آن بدانیم که الان با گذشته مان و شرایط قبل تفاوت دارد.
- بررسی ارزیابی فیزیکی توسط روانپزشک برای تجویز دارو.
- مصرف داروها و دادن گزارش روزانه به دکتر روانشناس.
- افزایش تمرینات تن آرامی مانند یوگا، مدیتیشن، جهت کاهش سطح اضطراب که با آماده کردن محیط مناسب در خانه، تمیز و مرتب کردن اتاق ها و چیدمان صحیح، ساعتی در روز در یک محیط امن و آرام میشود به این تمرینات پرداخت.
- افزایش فعالیت های روزانه و شغلی.
- شناسایی نگرانی های بی موردو غیر منطقی.
- افزایش فهم و اعتقادات بیمار برای تغییر نگرش در شرایط مشابه بیمار باید به طبیعت غیر منطقی بودن عامل احساس اضطراب پی ببرد، و به افکارش و نوع تفکرش در لحظه اضطراب پی ببرد و متوجه باشد و در کنار مشاور روانشناس خود به تبیین آنها و رسیدن به آرامش همکاری کند.
چه گرایشی در درمان اضطراب میتواند مؤثر تر واقع شود
بنابراین سوال باید این جواب را بدهیم که هر گرایش درمانی بر روی هر فردی تأثیر خاص خود را دارد. از آنجایی که نمی توانیم بیان کنیم که کدام گرایش درمانی بهتر و مؤثر واقع می شود باید بدانیم هر درمانی بر روی هر فردی نسبت به اختلال و احساس اضطراب او و همچنین خلق و خو و عادت های رفتاری اش متفاوت است و نمی توانیم تأکیداً بیان کنیم که چه درمانی میتواند مؤثر تر از بقیه درمان ها اثر کند.
چه زمانی متوجه می شویم سطح اضطراب ما نیاز به درمان دارد؟
هر رفتاری در هر فردی زمانی که باعث آزار خود و احساس ناخوشایند در خود فرد باشد و همچنین دیگران را نیز تحت تأثیر قرار بدهد و آن ها را نیز مورد آزار قرار بدهد جزو رفتارهایی هستند که نیازمند به تغییر و همچنین در مواردی نیازمند به درمان هستند. مسئله مهم در درمان از جایی آغاز می شود که خود فرد به شخصه احساس کند باید به درمان خود بپردازد و به مرور احساس خوشایند تری را تجربه کند.
سطح اضطراب در هر فردی می تواند متفاوت جلوه کند و هر فردی نیز بازتاب مختلفی به اتفاقات ناخوشایند پیرامون خود دارد و این بازتاب به نگرش و همچنین آستانه تحمل فرد بستگی دارد.
آیا اضطراب به طور قطعی قابل درمان است؟
از آنجایی که اضطراب یک احساس است که حاصل تعارضات درونی است باید بدانیم قابل درمان نیز میباشد. اما یک اتفاق مهم در درمان های اضطرابی بسیار قابل توجه این است که درمان به صورت ریشه ای صورت بگیرد. اگر درمان های احساس اضطراب به صورت رفتاری انجام شود و صرفا در نحوه رفتارهای فرد مضطرب تغییر ایجاد شود. باید این اطمینان را داشته باشیم که ریشه اضطراب باقی مانده است و صرفاً از رفتاری به رفتار دیگر تغییر پیدا کرده است. بنابراین لازم است درمان احساس اضطراب به صورت اختصاصی، ریشه ای و بنیادی در فرد صورت بگیرد.
