احساس خوشبختی از نگاه روانشناسی

خوشبختی در لغت به معنای سعادت، پیروزمندی و احساسی از آرامش است. در واقع خوشبختی یک احساس است و نه یک دستاورد قابل لمس که بتوانیم آن را به دیگران نشان دهیم و یا هر روز با دیدنش احساساتمان جریحه دار شود که بالاخره خوشبختی را در دستان خود دارم و آن را لمس میکنم. هدف گذاری های انسان این روزها تغییر کرده و تأیید و تلاش رسانه ها برای رسیدن به خوشبختی، تولید و مصرف را بالا می برد. بنابراین رسانه ها مدام در تلاش برای تبلیغ خوشبختی هستند، این طور که با به دست آوردن هر وسیله ایی نیاز به وسیله دیگر داریم که خوشبختی واقعی را پیدا کنیم اما این موضوع اشتباه است.

آیا واقعاً خوشبختی، در عمل های جراحی زیبایی، سفرهای تفریحی و خانه های آنچنانی است که تنها یک قشر یک درصدی به آن می رسند و دیگران باید برای به دست آوردنش سخت تلاش کنند؟ اما چرا وقتی دستاوردی داریم، سفری می رویم، خانه جدیدی می خریم و عمل جراحی زیبایی جدیدی انجام می دهیم باز هم احساس خوشبختی نمی کنیم؟

جواب اینجاست که خوشبختی قطعاً و حتماً یک احساس است. اما امروزه، جامعه مصرف گرا تفکر اکثریت را از این که «میتوانی در خانه ایی کوچک، خوشبخت باشی» نمی پذیرد و تلاش بیهوده و سرسختانه هر فردی را برای به دست آوردن هر وسیله ای به هر قیمتی ملاک مهمی از خوشبختی می داند.

نکته مهم اینجاست که باید بدانیم، قطعاً فقر و نداری احساس بدبختی می آورد. اما نکته مهم تر در این است که وقتی مادری، فرزندی را به دنیا می آورد، اگر با تمام سختی ها و کمبودهای مادی تا دو سالگی در کنار فرزند خود بماند تا اینکه مجبور به رفتن به سرکار باشد، قطعاً احساس خوشبختی بیشتری به فرزندش القا خواهد کرد.

ارتباط کار زیاد با خوشبختی

پدری که مدام در حال تلاش برای دستاورد های مادی است، هر چند تلاش گر و قابل ستایش، اما اگر فرصتی به خود و فرزندانش اختصاص بدهد و بداند مهر و علاقه ایی که با بوسیدن فرزندانش به آن ها منتقل می کند احساس خوشبختی را برای آن ها صدچندان می کند، تا زمانی که مدام عصبانی است و دغدغه کار دارد. بنابراین همه ما شاید با چنین مفهومی از خوشبختی آشنا باشیم و در مواردی سعی برای کسب خوشبختی این چنینی کرده باشیم. اما سوال اینجاست که در برخی موارد با همه صبوری ها و تلاش برای خوب بودن ها، چرا احساس خوشبختی نمی کنیم؟

ارتباط خوشبختی و پول

بالاتر اشاره کردیم که بی پولی و فقر می تواند مانع بزرگی سر راه خوشبختی باشد، اما می خواهیم کمی عمیق تر به این موضوع نگاه کنیم. همه ما در زندگی به یک رفاه نسبی نیاز داریم. یعنی تلاش می کنیم در زندگی به حداقل های ممکن برسیم؛ اما وقتی به این حداقل ها می رسیم و تلاش می کنیم فراتر برویم، در واقع احساس خوشبختی ما بیشتر نمی شود.

به طور مثال فرض کنید بعد از مدتی تلاش، خانه ای می خرید که در آن احساس راحتی می کنید و پس از مدتی دوباره شروع به تلاش می کنید تا خانه ای بزرگ تر، مدرن تر و گران تر بخرید، حقیقتی که باید بدانید این است که رسیدن به این خانه بزرگ تر نمی تواند احساس خوشبختی را در شما به مقدار زیاد افزایش دهد. خوشبختی واقعی زمانی است که به همه فعالیت ها و زندگی خود معنا می بخشید و می دانید چرا و برای چه هدفی تلاش می کنید و هرچقدر آن هدف متعالی تر باشد، احساس بهتری را به شما خواهد داد.

ارتباط خوشبختی و زیبایی

زیبایی و ظاهر اولیه هر انسانی، چیزی نیست که خودش آن را انتخاب کرده باشد و ممکن است برخی افراد از ظاهری که خداوند به آن ها هدیه کرده، خوشحال نباشند. اما با کمی تفکر در معنای حقیقی زندگی و خوشبختی واقعی می توانیم بفهمیم که ظاهر انسان ها آنقدر که خودشان فکر می کنند اهمیت ندارد و مهم تر از زیبا بودن، این است که هرکسی با هر ظاهری، توانایی پذیرش خود را داشته باشد و تلاش کند برای اهداف والاتر بجنگد تا دستاوردهای خودش را در زندگی داشته باشد و از آن ها احساس خوبی دریافت کند، نه از چیزی که خودش نقشی در به دست آوردن آن نداشته است.

احساس خوشبختی یعنی چه؟

خوشبختی، احساس خوشبختی و سعادتمندی، نقطه ای در درون هر فرد می باشد که معیار آن تفکرات و علایق هر فرد، زیاده خواهی، کم خواهی و شناخت از خود و اطرافیانش است. شاید زمانی که فردی با یک شغل معمولی و یک جای خواب راحت بتواند خوشبختی را احساس کند، فردی با هزاران دستاورد نتواند آن خوشبختی را در یک لحظه احساس کند. بنابراین هر آنچه در ذهن ما به عنوان نوعی قناعت، راضی بودن، شناخت از خود و محیط اطرافمان بیشتر باشد، خوشبختی را در درونمان بیشتر خواهد کرد.

• اگر بخواهیم به معنای اصیل این کلمه پی ببریم میتوانیم از فردی که روی صندلی چرخدار نشسته است بپرسیم خوشبختی چیست؟ قطعاً در ۹۰ درصد موارد می شنویم خوشبختی قدم زدن و سلامت جسم داشتن است.
• اگر از مادری که فرزندش را از دست داده بپرسیم خوشبختی چیست؟ قطعاً وجود فرزند و داشتن او برایش خوشبختی وصف ناپذیری است که حاضر است تمام دارایی اش را خرج کند تا یک لحظه او را ببیند.

با این مثال ها می خواهیم به سطحی ترین معنای خوشبختی که در عین حال عمیق ترین و واضح ترین معنای خوشبختی است برسیم. خوشبختی دقیقاً همان چیزهایی است که ما داریم و در روزمره به سادگی از کنارشان می گذریم. شاید با یک حادثه کوچک به سمت آنها متمرکز شویم و مجدداً نگاهشان کنیم. در مواردی اصیل تر از آن و با معنایی عمیق تر، برخی از دست دادن ها نیز خوشبختی بزرگی محسوب می شوند که با نگاه سطحی و تلاش گر ما برای تصاحب همه چیز، خوشبختی نباشد.

نگاه روانشناسی به خوشبختی

بنابراین اگر بخواهیم نگاه روانشناسی به خوشبختی را بدانیم، قطعاً باید به دنبال احساسی بگردیم که تنش های روانی، جنگ های روانی و تلاش برای برتری در آن کم باشد و بتوانیم لحظه ایی آرامش را در آن تجربه کنیم. پس از آن بدانیم که خوشبخت بوده ایم و مجدداً برای به دست آوردن همان لحظه ناب برای سعادت خودمان و اطرافیانمان تلاش کنیم.

توجه همه علوم به خوشبختی

به این جهت که خوشبختی در تمام علوم معرفتی دنیا و همچنین علم روانشناسی نوین دنیا، منبعی از احساس آرامش و رضایت است که به شناخت به آنچه که هستیم و آنچه که در وجودمان در حال رشد است گفته می شود. قطعاً رشد به معنای رشد معنوی و وجودی هر فردی است که به واسطه آن دارایی هایی نیز مانند عقل، هوش و توانایی در جهت آن خواهد داشت.

چه احساسی عمیق تر از خوشبختی و این که بدانیم ضعف های وجودیمان چیست و تلاش کنیم آن ها را بهبود ببخشیم و بدانیم چگونه می توانیم انسان بهتری باشیم و برای بهتر بودن تلاش کنیم.

کنار گذاشتن تفکر و سیاست منفعت طلبانه

اگر کمی از این تفکر منفعت طلبانه و خودخواهانه که همه جهان باید بچرخد تا من لحظه ایی احساس خوشبختی کنم، دست برداریم و به جسممان، روحمان، دارایی های معنوی، خانواده و هر آنچه که هست و نیست، فکر کنیم میتوانیم خوشبختی را در هر لحظه و در هر جایی ببینیم و احساس کنیم.

تاثیر احساس شادی و خوشبختی بر کار مفید

یک مطالعه جدید نشان می دهد وقتی شاد هستیم بیشتر کار می کنیم. بر اساس جدیدترین تحقیقات دانشگاه وارویک شادی، بهره وری افراد را در محیط کار افزایش می دهد. اقتصاددانان آزمایش های متعددی را برای آزمایش این ایده انجام دادند که کارکنان خوشحال بیشتر کار می کنند. در آزمایشگاه، آنها دریافتند که شادی باعث می شود افراد 12 درصد بهره وری بیشتری داشته باشند.

پروفسور اندرو اسوالد، دکتر یوجنیو پروتو و دکتر دانیل اسگروای از گروه اقتصاد دانشگاه وارویک این تحقیق را رهبری کردند. این اولین شاهد علی با استفاده از کارآزمایی های تصادفی است. این مطالعه که در مجله Economics of Labor منتشر شد، شامل چهار آزمایش مختلف با بیش از 700 شرکت کننده بود. در طول آزمایشات، به تعدادی از شرکت کنندگان کلیپ فیلم کمدی نشان دادند یا از شکلات، نوشیدنی و میوه رایگان استفاده کردند. از دیگران در مورد فجایع اخیر خانوادگی، مانند سوگواری، سوال شد تا ارزیابی شود که آیا سطوح پایین شادی با سطوح پایین بهره وری ارتباط دارد یا خیر.

پروفسور اسوالد می گوید: شرکت هایی مانند گوگل سرمایه گذاری بیشتری در حمایت از کارکنان انجام داده اند و در نتیجه رضایت کارکنان افزایش یافته است. برای گوگل رضایت 37 درصد افزایش یافت، آنها می دانند در مورد چه چیزی صحبت می کنند. تحت شرایط کنترل شده علمی، خوشحال کردن کارکنان واقعاً نتیجه می دهد.

دکتر اسگروی افزود: به نظر میرسد نیروی محرک این است که کارکنان شادتر از زمان خود به طور موثرتری استفاده می کنند و سرعت کار خود را بدون افت کیفیت افزایش می دهند. دکتر پروتو می گوید که این تحقیق برای کارفرمایان و سیاست های ارتقاء پیامدهایی دارد.

او گفت: «ما نشان دادیم که افراد شادتر مولدتر هستند، الگوی یکسانی در چهار آزمایش مختلف ظاهر می شود. این تحقیق راهنمایی هایی برای مدیریت در انواع سازمان ها ارائه می دهد، آنها باید تلاش کنند تا محیط کار خود را از نظر احساسی برای نیروی کار خود سالم سازند.»

روانشناسی خوشبختی و نکته آخر

بنابراین احساس بدبختی در ندیدن ها، منفعت طلبی ها و مدام خواستن های بی شماری خلاصه می شود که دستاوردی به جز خشم، بغض، گلایه و ناله کردن های مدام نخواهد داشت. از این رو بهتر است اگر به دنبال خوشبختی می گردیم، لحظه ای در خودمان تأمل کنیم و بدانیم راه سعادت هر فردی نسخه ای خصوصی است که در روان او جای گرفته است. احساس خوشبختی نیازی شخصی به شناخت شخصی فرد است که از بینش او سرچشمه می گیرد.

بنابراین هر چقدر بینش معناگرتری داشته باشیم، خوشبختی را در چند قدمی خودمان پیدا خواهیم کرد. تلاشمان برای کمک به دیگران و دوست داشتن اطرافیانمان به واسطه شناخت از خوشبختی بیشتر و بیشتر خواهد شد.

منبع: warwick.ac.uk