در این مقاله به نحوه برخورد با اختلال شخصیت ضد اجتماعی (Antisocial personality disorder) و علل، نشانه ها و درمان آن خواهیم پرداخت. اختلال شخصیت ضد اجتماعی سایکوپات و سوسیوپات (ASPD) یک وضعیت سلامت روانی مزمن است که بطور غیر رسمی بعنوان شخصیت ضد اجتماعی شناخته میشود. در یک تفاوت کوتاه میتوان گفت که افراد سایکوپات هیچ وجدانی ندارند ولی سوسیاوپات تا حدودی دارای وجدان هستند. در کل مشخصه اصلی آنها بی توجهی به احساسات دیگران و تضییع حقوق آنهاست. در ادامه نشانه های اختلال شخصیت ضد اجتماعی را نیز بررسی خواهیم کرد.
بعضی از افراد به نظر میرسد که نه تنها برای دیگران اهمیتی قائل نیستند، بلکه بدون هیچ گونه پشیمانی یا احساس گناه میتوانند به آنها آسیب برسانند. هنگامی که در یک فرد این رفتار فراگیر یاشد، ممکن است او دارای اختلال شخصیت در کلاستر B باشد که به عنوان اختلال شخصیت ضد اجتماعی شناخته شده است. گاهی اوقات افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی (سوسیوپات) یا سایکوپات نامیده میشوند که البته با هم تفاوت دارند.
سوسیوپات چیست؟
افراد مبتلا به اختلال سوسیوپات معمولا نسبت به جامعه دوری گزینی بیشتری دارند ولی مایلند که با فریب دادن و یا دستاویز قرار دادن دیگران به آنچه میخواهند مانند ثروت، قدرت یا شهرت برسند. آنها ممکن است حقه بازی نمایند و یا از نام مستعار افراد مشهرو هم استفاده کنند. همچنین ممکن است برای دستیابی به خواسته هایشان سرقت کنند یا از رفتارهای تهاجمی برای رسیدن به خواسته هایشان که هم ضد جامعه و هم ضد اخلاقی و گناه است، استفاده کنند.
حتی زمانی که گرفتار قانون میشوند، هیچ احساس پشیمانی و یا گناه نشان نمیدهند. همچنین آنها به هیچ وجه احساس همدلی ندارند و به هیچ وجه نمیتوانند احساسات دیگران را در نظر بگیرند. آنها همچنین تمایل دارند که بصورت تهاجمی با دیگران برخورد کنند که اغلب میتواند بدستگیری و زندان منجر شود. تنها جریمه ای که به آنها فشار می آورد و ممکن است موجب رنجشان شود گرفتن پول آنها است. یک باور غلط ولی معمول در فرهنگ مردمی وجود دارد که سوسیوپات ها تمایل دارند که موفق شوند و افرادی دارای قدرت شایستگی و کاریزمای بالایی هستند. درست است که در سوسیوپات ها بدلیل نداشتن استرس و اضطراب عملکرد بالایی دارند، اما توجه کنید که آنها نرمال نیستند و معمولا بر عکس تفکر جهانی آنها لوب فرونتال کوچکتر و هوش کمتری دارند.
همانطور که ویژگیهای شخیت ضد اجتماعی میتواند جذاب و گیرا باشد، اکثر افراد مبتلا به این اختلال با بی مسئولیتی خود نیز درگیر هستند. آنها احتمالاً از فرصت های اشتغال کمتری برخوردار هستند و معمولاً پرداخت صورتحساب های خود را به تعویق می اندازند و به علت رفتارهای تکانشی همیشه در معرض ریسک بالای دستگیر شدن و به زندان رفتن قرار دارند. بعلاوه آنها معمولاً بدلیل همین رفتارهای تکانشی مانند سوء مصرف مواد، فعالیت های جنایی احتمال دارد زندگی کوتاه تری را تجربه کنند. برای شناسایی این گونه افراد میتوان از یک روانشناس جنایی کمک گرفت زیرا دروغ گفتن برای آنها انقدر راحت است که حتما باید آموزش های لازم شناسایی دورغ را در آنها بررسی کرد.
علل اختلال شخصیت ضد اجتماعی
محققان بر این باورند که ژنتیک در علل اختلال شخصیت ضد اجتماعی نقش مهمی را ایفا میکند. چرا که داشتن والدینی با این اختلال، ریسک ابتلا به آنرا در فرزندانشان بیشتر مینماید. تحقیقاتی که در مورد فرزند خواندگی کسانی که اختلال شخصیت ضد اجتماعی دارند وجود دارد، این واقعیت را تصدیق میکند که محیط نیز ممکن است عاملی موثر در ابتلا به این اختلال است.
شاید فیلم فرار از زندان را دیده باشید با حضور فردی جنایت کار به نام تی بگ که پدری الکی داشت و او را جلوی دوستانش مسخره می کرد و الکلی بود. نتیجه آن همه فشار تبدیل شدن بچه ای درس خوان به یک جنایت کار حرفه ای بود که بدلیل نداشتن استرس و اضطراب برای بینندگان آن سریال بسیار جذاب شده بود.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی در فیلم مغزهای کوچک زنگ زده
نمونه ای از تاثیر وراثت رو میتوان در فیلم مغزهای کوچک زنگ زده دید، جایی که یکی از برادرها که بعدا مشخص میشود فرزند خوانده است قادر به کشتن هیچ موجودی نیست و مدام از سمت مادر و پدر و برادران تمسخر میشود. نوید محمد زاده در این فیلم نقش فردی را بازی میکند که به نظر دارای اختلال شخصیت مرزی است، ولی دو برادر دیگر دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی همراه با بی رحمی و عدم داشتن احساس گناه میباشند.
نقش وراثت
زمانی که برای کودکان قوانین ضعیفی وضع شده باشد و یا الگوی رفتاری مناسبی نداشته باشند یا آموزش ندیده باشند که به حقوق دیگران احترام بگذارند، همه و همه موجب بروز اختلال شخصیت ضد اجتماعی میشود. بعلاوه کودکان والدین الکلی نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. کودکان مبتلا به اختلال رفتاری یا اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD) قبل از 10 سالگی در معرض خطر ابتلا به اختلال سلوک در نوجوانی و در ادامه اختلال شخصیت ضد اجتماعی در بزرگسالی هستند. در کودکان مبتلا به اختلال سلوک که مورد سوء استفاده قرار گرفته اند و یا نادیده گرفته میشوند، نیز صادق است.
محققان تخمین میزنند که ۲۵٪ دختران و ۴۰٪ پسران با اختلال سلوک، در بزرگسالی به اختلال شخصیت ضد اجتماعی مبتلا میشوند. اختلال شخصیت ضد اجتماعی در حدود 1٪ جمعیت را به خود اختصاص میدهد که در مردان 6 برابر بیشتر از زنان است. ۸۰٪ افراد مبتلا به این اختلال علائم آنرا در سن ۱۱ سالگی نشان میدهند.
نشانه های اختلال ضد اجتماعی چیست؟
شایع ترین نشانه های اختلال ضد اجتماعی، عدم توجه به حقوق دیگران و الگوی گسترده ای از نقض قوانین است. برای تشخیص گذاری اختلال شخصیت ضد اجتماعی، فرد باید حداقل سه مورد از علائم زیر را نشان دهد:
- تکرار اقدامات غیرقانونی
- دروغ گفتن یا فریب دیگران برای سود یا لذت
- اقدامات تکانشی
- دعواها و حملات فیزیکی تکراری
- بی توجهی به ایمنی خود و دیگران
- بی مسئولیتی در محل کار و تعهدات مالی
- عدم همدردی در هنگام بدرفتاری با دیگران
سن مورد نظر برای تشخیص
یک فرد باید حداقل 18 ساله باشد تا تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی را داشته باشد. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد که در آنها قبل از 15 سالگی اختلال سلوک مشاهده میشود، چرا که بسیاری از علائم این دو اختلال مشابه هستند. توجه کنید که اگر رفتارهای ناشی از علائم اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی رخ دهد، تشخیص اختلال شخصیت های ضد اجتماعی داده نمیشود.
درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی
درمان اختلال شخصیتی ضد اجتماعی ممکن است چالش برانگیز باشد. از آنجا که علائم اختلال در اوایل ۲۰ سالگی ممکن است در اوج خود قرار داشته باشند، ممکن است که علائم بهبود در 40 سالگی و پس از آن به خودی خود نمایان شود. معمولاً روان درمانی برای درمان اختلال شخصیتی ضد اجتماعی توصیه میشود. یک درمانگر میتواند به فرد کمک کند که رفتارهای منفی خود را مدیریت کند و مهارت های فردی کنترل شخصی، ایجاد کند.
اغلب هدف اول درمان کاهش رفتارهای تکانشی است که میتواند منجر بدستگیری یا آسیب فیزیکی فرد شود.
خانواده درمانی نیز ممکن است گزینه مفیدی برای آموزش اعضای خانواده و بهبود ارتباطات آن ها باشد و همچنین درمان گروهی نیز هنگامی که به افراد مبتلا به اختلال محدود میشود، کمک کننده است. برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی هیچ دارویی توسط اداره غذا و دارو ایالات متحده (FDA) تأیید نشده است. گاهی اوقات داروهایی ممکن است تجویز شود تا به کاهش رفتارهای پرخاشگری یا تکانشی کمک کند. داروها ممکن است شامل تثبیت کننده های خلق یا داروهای ضد افسردگی باشد.
درمان همچنین باید به هر گونه اختلالات مشترک که اغلب شامل اختلال کمبود توجه / بیش فعالی، اختلال شخصیت مرزی، اختلالات کنترل تکانه، اختلال قماربازی یا اختلالات جنسی است نیز پرداخته شود. از آنجایی که اکثریت افراد مبتلا به اختلال شخصیتی ضد اجتماعی نیز اختلال سوء مصرف مواد دارند، ممکن است فرد در مرحله اول نیاز به سم زدایی داشته باشد.
نحوه برخورد با اختلال شخصیت ضد اجتماعی
برای نحوهدرستبرخورد با اختلال شخصیت ضد اجتماعی شما نیاز به یادگیری بروز رفتارهای جرات ورزانه برای کنترل و مدیریت این فرد را دارید. در تکنیک های ارتباط بین فردی، سبک رفتاری قاطع و جرات ورز میتواند کمک بسایر زیادی به شما بکند، ولی وقتی آن فرد از نزدیکان شما باشد بهتر است از یک روانشناس بالینی و روانپزشک برای شناسایی ابعاد مختلف به شکل گام به گام کمک بگیرید. به یاد داشته باشید که عدم تجربه ندامت و همدلی، نشانه هایی از این اختلال است که میتواند به شما کمک کند که انتظارات واقع بینانه ای نسبت به چگونگی بهبود عزیزتان داشته باشید.
با درمان، برخی از افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی یاد میگیرند که روابط مثبت ایجاد کنند، بیشتر مسئول باشند و به مرزهای دیگران احترام بگذارند. متأسفانه برخی دیگر نمیتوانند درمان شوند و اعضای خانواده مجبور خواهند بود که در نظر بگیرند که در چنین شرایطی چگونه میخواهند به این چالش پاسخ دهند. واقعیت جالب این است که افراد مبتلا به این اختلال شخصیت که ازدواج کرده اند، در طول زمان نسبت به افراد مجرد بیشتر بهبود می یابند. اگر یکی از عزیزانتان اختلال شخصیتی ضد اجتماعی داشته باشد، توجه کنید که شما امنیت و سلامت خود را باید در اولویت قرار دهید. کمک گرفتن از روانشناس بالینی یا روانشناس جنایی برای اعضاء خانواده افرادی با اختلال سایکوپات کمک به مدیریت احساسات آنها میکند و به آنها تنظیم مرزهای مناسبشان با اعضای خانواده را آموزش میدهد.
اگر فکر میکنید ممکن است اختلال سوسیوپات داشته باشید یا یکی از نزدیکانتان مبتلا به این اختلال باشد، کوتاهی نکنید و در اولین فرصت ممکن با روانپزشک یا روانشناسان بالینی تماس بگیرید. آنها میتوانند اطلاعاتی را ارائه دهند و با منابع مناسب به شما کمک کنند تا بر این چالش فائق آیید.
علایم رفتار ضداجتماعی در قسمتهای مختلف زدگی
1. ویژگی شخصیت اجتنابی یا دوری گزین چیست؟
اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری گزین، اختلال شخصیتی است که ویژگی اصلی آن دوری کردن از ارتباط با انسانها همراه با حساسیت زیاد نسبت به طرد شدن است که ممکن است باعث انزوا و گوشه گیری فرد از جامعه باشد.
2. چرا فرد مبتلا به اختلال ضد اجتماعی در شرایط دشواری است؟
زیرا از یکسو خواهان مراوده با دیگران است و از سوی دیگر نمیتواند براحتی با مردم ارتباط برقرار کند. این افراد خجالتی هستند اما غیر معاشرتی نیستند و تمایل فراوانی به رابطه داشتن با دیگران دارند ولی دلشان میخواهد که دیگران به آنها تضمین های محکم و غیر معمولی دهند مبنی بر اینکه بدون هیچ گونه خرده گیری و
3. نحوه تشخیص اختلال اجتنابی چگونه است؟
بارزترین نکته در صحبت کردن با این افراد، اضطرابی است که هنگام صحبت کردن دارند؛بسته به اینکه از طرف مقابل خوششان بیاید یا نه، حرکات عصبی و پرتنش آنها کم و زیاد میشود. این افراد در مقابل هر گونه اظهارنظری که درموردشان دارید آسیب پذیرند.
4. انواع اختلالات شخصیت چیست؟
اختلالات شخصیت به سه دسته تقسیم میشوند: پارانوئید، اسکیزویید و اسکیزوتایپی. افراد مبتلا به این اختلالات اغلب عجیب و غریب به نظر میرسند. دسته دوم عبارت است از چهار اختلال شخصیت ضد اجتماعی، مرزی، نمایشی و خودشیفته که افرادی نامتعادل و دمدمی مزاجند. دسته سوم عبارت است از اختلالات شخصیت دوریگزین، وابسته