در این مقاله انواع اختلالات خواب در کودکان را مورد بررسی قرار خواهیم داد پس تا انتها با ما هم راه شوید. خواب از چشم گیرترین رفتارهای انسان محسوب میشود که بر بسیاری از جنبه های سلامت، رشد، عملکرد روزانه و تکامل تاثیر دارد. خواب طبیعی از دو قسمت تشکیل شده است؛ (خواب با حرکات غیر سریع چشم) که طی آن فعالیتهای بدن و مغز نسبت به حالت بیداری به میزان چشم گیری کاهش می یابد و (خواب با حرکات سریع چشم) که از لحاظ کیفی نوع متفاوتی از خواب بود و طی آن فعالیت های مغزی و بدنی در سطح بالایی بوده و شبیه حالت بیداری است و در آن نبض، تنفس، و فشار خون بالاتر از بیداری است و به همین دلیل آن را خواب متناقض نیز می نامند. 80 درصد از رویا بینی و خواب دیدن در این مرحله اتفاق می افتد.
سیکل خواب طبیعی کودکان بعد از سه سالگی به این صورت است که 75 درصد از خواب را خواب با حرکات غیر سریع چشم تشکیل می دهد. حدود 90 دقیقه پس از شروع خواب، خواب با حرکات سریع چشم شروع میشود. خواب ماهیت چرخه ای منظم و پویا دارد و دوره حرکات سریع چشم، هر 90 تا 120 دقیقه تکرار می شود. نوزادان حدود 16 تا 18 ساعت در روز می خوابند. زمان مناسب برای کودکان مدرسه ای برای خواب 8 تا 8:30 شب و برای نوجوانان در ساعت 10:30 تا 11 شب است. یک خواب شبانه 6 تا 8 ساعته طبیعی و کافی است. شناسایی اختلال خواب در کودکان مهم است چرا که اختلال خواب در تکامل فیزیکی، شناختی، روحی و اجتماعی آنها تاثیر می گذارد. در ادامه تعدادی از اختلالات خواب شایع در دوران کودکی مرود بحث قرار خواهد گرفت.
خواب گردی یا راه رفتن کودک در خواب
در 15 درصد کودکان 15-5 ساله رخ می دهد، که در کودکان 6-4 ساله شایع تر است. این اختلال در پسرها بیشتر دیده می شود. کودک در حالیکه چشم هایش باز است و هوشیاری ندارد و به تحریکات نیز پاسخ نمی دهد، در خواب راه می رود. حرکات کودک کم، بدون هدف و با بی مهارتی هستند. اما گاهی حرکاتی پیچیده تر مانند لباس پوشیدن، دستشویی رفتن و صحبت کردن و جیغ زدن نیز مشاهده می شوند، این رفتارها اغلب منجر به بیدار شدن نمی شوند و اغلب شخص به خواب بازمی گردد و صبح روز بعد چیزی از آن را به یاد ندارد.
این اختلال معمولایک زمینه خانوداگی دارد و استرس، خستگی مفرط و محرومیت از خواب سبب تشدید حملات می گردد. درمان شامل آموزش به کودک و اطمینان بخشی به والدین است. گاهی اوقات این اختلال به علت احتمال برخورد، حالت خطرناکی پیدا می کند که توصیه به قفل کردن درب اتاق خواب کودک و مصرف بعضی داروها انجام توسط روانپزشک میگردد. اگر بی اختیاری ادرار و یا گاز گرفتن زبان نیز در حین خوابگردی مشاهده شد، باید نسبت به وقوع یک تشنج شک کرد.
وحشت خواب
در 6-1 درصد از کودکان رخ می دهد که بیشترین شیوع آن در سنین 7-5 سالگی است و معمولاً قبل از بلوغ برطرف می شود. اختلال وحشت خواب که یکی از انواع اختلالات خواب در کودکان است در پسرها شایع تر میباشد. در این اختلال کودک ناگهان از خواب برمی خیزد، گریه می کند و یا جیغ می زند. شدیداً مضطرب و وحشت زده است و قلبش تند می زند، عرق کرده و تند تنفس می کند. تلاش والدین برای آرام کردن طفل نتیجه ای ندارد و کودک ظرف چند دقیقه بعد به خواب می رود و صبح روز بعد چیزی از آن را به یاد ندارد.
این حملات 2 تا 20 دقیقه طول می کشند. این اختلال یک زمینه خانوادگی دارد و محرومیت از خواب و استرس شدید و همین طور مصرف داروهایی مانند ریتالین، آمفتامین و آنتی هسیتامین ها سبب تشدید حملات می شوند. در غالب موارد این اختلال نیازی به درمان اختصاصی ندارد و با رفع استرس مشکل خواب کودک برطرف می شود.
وقفه تنفس حین خواب
علائم شامل خرخر در طی خواب، بیدار شدن از خواب به علت خرخر، تعریق و تنفس دهانی در حین خواب، شب ادراری، خواب آلودگی و کاهش توجه در روز، بیش فعالی و گاه افت تحصیلی است. شایع ترین علت بزرگی لوزه ها است. اما کوچک بودن چانه، بیماری های عصبی عضلانی و چاقی نیز در ایجاد وقفه تنفس حین خواب دخیل هستند. جراحی و برداشتن لوزه ها، کاهش وزدن در کودکان چاق و استفاده از پروتزهای دهانی می تواند مفید باشد.
دندان قروچه در خواب
دندان قروچه در خواب معمولا در 24-20 درصد از کودکان رخ می دهد که بیشترین شیوع آن در سنین 10-7 سالگی است. همچنین بعد از آن شروع به کاهش یافتن می کند و بندرت بعد از بلوغ ادامه می یابد. استرس می تواند باعث تشدید آن شود. کودک معمولاً متوجه ناراحتی خود نمی شود، فقط ممکن است صبح در آرواره خود احساس درد کند، اما هم اتاقی وی مدام با صدای سایش دندان های وی بیدار می شود. این اختلال معمولاً در کودکان خود به خود برطرف می شود و ندرتاً نیاز به درمان پیدا می شود، اما در نوجوانان و بزرگسالان می تواند منجر به آسیب شدید به دندان ها شود که با سردرد شدیدی نیز همراه است. روش های ارتودنسی اصلاحی و استفاده از محافظ پلاستیکی دندان به هنگام خواب می تواند مفید باشد.
کابوس شبانه
در دیگر انواع اختلالات خواب در کودکان می توان به کابوس شبانه اشاره کرد. خواب بد و ترسناک دیدن است که به تدریج اضطراب ناشی از آن زیاد شده و نهایتاً کودک هراسان از آن بیدار می شود. تقریباً در 50 درصد از کودکان دیده می شود که از سن 5-3 سالگی شروع می شود و در بچه های بزرگتر کاهش می یابد. معمولاً درمان خاصی برای کابوس دیدن لازم نمی باشد و بیدار کردن کودک و یا فردی که دچار کابوس است لازم نیست.
سندروم پای بی قرار
سندروم پای بی قرار عبارت است از وجود احساس ذهنی ناخوشایندی در اندام ها (معمولاً پاها) که گاهی به صورت احساس خزیدن حشرات و یا راه رفتن مورچه ها بر روی پوست توصیف می شود. این سندروم با بی حرکتی در شب ها تشدید می شود و برای بیمار آرام دراز کشیدن در رختخواب دشوار است و مجبور است برای تسکین حس ناخوشایند خود پاها را حرکت دهد و یا از بستر برخیزد. این امر منجر به عدم توجه، خستگی و خواب آلودگی در طی روز می شود. کم خونی، فقر آهن یا ویتامین ب 12، مصرف کافئین، حاملگی و بیماری کلیوی ممکن است در تشدید آن دخیل باشند. تجویز دارو و یا دادن آهن خوراکی ممکن است در رفع این موضوع موثر باشد.
