افت تحصیلی در اکثر مواقع در اوایل دوران نوجوانی در فرزندان اتفاق می افتد. (اواخر دوره راهنمایی و اوایل دوره دبیرستان) در این دوره نوجوانان با افت تحصیلی یکباره خود مواجه میشوند. اما راهکار چیست؟ برنامه ریزی و هدفمندی برای جلوگیری از افت تحصیلی بهترین اثر گزاری را دارد.
نوجوانان در این سن، میل و علاقه ایی به درس خواندن و مرور کردن موارد درسی خود ندارند، دارای هیجاناتی میشوند که باعث میشود نخواهند زمان بیشتری را برای درس خواندن خود بگذارند و همین منوال باعث میشود که با افت تحصیلی مواجه شوند.
نگرانی خانواده در افت تحصیلی فرزندان
خانواده هایی که فرزندانشان در این شرایط قرار میگیرند بسیار نگران میشوند و مایل هستند به هر روشی که میتوانند فرزندانشان را توجیه کنند و او را به شرایط قبلی بازگردانند اما انجام این کار توسط والدین میتواند نتیجه عکس دهد زیرا اولین و مهم ترین موضوع این است که والدین بتوانند شرایط سنی فرزند خود را درک کنند و نسبت به تغییرات روحی و جسمی آنها آگاهانه رفتار کنند، آگاهانه رفتار کردن میتواند سبب صمیمیت بین والدین و فرزندان شود و آنها را از آسیب های احتمالی روابط خارج از چهارچوب خانواده در امان نگه دارد. نگرانی ناشی از افت تحصیلی فرزندان برای والدین منطقی است اما والدین باید با صبوری شرایط را بپذیرند و بدانند این شرایط همیشگی نیست و دیر یا زود فرزندشان به درس خواندن علاقه نشان میدهد. هرچقدر والدین با همدلی و صبوری بیشتری رفتار کنند این شرایط زودتر به پایان میرسد.
سختی کار با نوجوانان
اما نکته بسیار مهم این است که نوجوانان در این سن در شرایطی قرار دارند که از کنترل شدن به شدت خشمگین میشوند و به آن دلیل که دچار هوش هیجانی بالا هستند نمیتوانند خشمشان را کنترل کنند و روز به روز در شرایط سخت تری قرار میگیرند؛ در این شرایط، اهمیت نقش والدین، معلمان و مشاوران دوچندان می شود.
روابط صمیمانه
به مرور از روابط صمیمانه ایی که پیش از این با پدر و مادر خود داشته اند خارج میشوند و به دوستان خود پناه میبرند و با کوچکترین قدم اشتباه میتوانند آسیب های جدی به خود برسانند.
بنابراین کنترل سخت گیرانه درس خواندن و یا درس نخواندن نوجوان ها توسط والدین، نباید باعث شود نوجوان احساس خشم و اسارت کند و معیار وجودی خود را بر اساس درس خواندن و نخواندن بسنجد.
احساس حقارت نوجوان
نوجوان نباید به این درک اشتباه برسد که زمانی که دچار افت تحصیلی میشود به چشم والدین خود کم ارزش و بی لیاقت است. سرکوفت های مداوم، شمردن شرایطی که برای نوجوان محیا شده و تلاش های پدر و مادر، نوجوان را در حالتی از احساس گناه و خشم از خود قرار میدهد که تنها احساس خود تخریبی را در او رشد میدهد و باعث میشود نوجوان هر روز تخریب بیشتری نسبت به خود و شرایط خود داشته باشد.
از این رو والدین افت تحصیلی را نباید معیار و ملاک پس دادن محبت های نوجوان به خانواده بدانند و او را به صورت ناخودآگاه و به مرور به آسیب های روحی و همچنین اجتماعی نزدیک کنند.
اگر والدین بتوانند به فرزندان خود بیاموزند که در هر شرایطی مسئول رفتار خود هستند و با درس خواندن و یا درس نخواندن، خودشان هستند که نسبت به آینده خود تصمیم میگیرند، نوجوان را مستقل و مسئول تر از قبل میکنند.
تخریب شدن نوجوان
زمانی که رفتارهای کنترل گرانه و حاوی قدرت نمایی والدین که دست مایه ایی از حمایت و سرکوب دارد به نوجوان تحمیل میشود، نوجوان یکباره خود را از زیر بار مسئولیت خارج میکند و آسان ترین راه را برای خود و بی مسئولیتی خود انتخاب میکند و در تخریب خود قدم بر میدارد.
برنامه ریزی هدفمند بودن برای جلوگیری از افت تحصیلی
بنابراین توجه و تمرکز والدین به این نکته که بتوانند با مهارت و ریزبینی، فرزندشان را متوجه این موضوع کنند که باید در زندگی هدف داشته باشند و نسبت به آن هدف برنامه ریزی کنند و این خودشان هستند که در کنار حمایت پدر و مادر میتوانند از هدف های خود دستاورد داشته باشند و یا خیر؛ این موضوع که والدین به هر نحوی فرزندان خود را میپذیرند و آنها را دوست خواهند داشت باعث میشود فرزندانشان در تصمیم گیری های خود بسیار بالغانه و مشتاقانه عمل کنند.
تاثیر فضای مجازی بر افت تحصیلی
یکی از چالش های امروز اکثر خانواده ها استفاده بیش از حد اعضای خانواده از فضای مجازی است. باید این واقعیت را پذیرفت که فضای مجازی، تلفن های هوشمند و اینترنت با زندگی امروزی پیوند خورده است و نمیتوان آن را از زندگی فرزندان به طور کلی حذف کرد اما میتوان استفاده از آن ها را هوشمندانه کنترل کرد. یکی از مهم ترین قدم ها برای والدین این است که بتوانند استفاده خودشان را هم از فضای مجازی مدیریت کنند تا الگوی خوبی برای فرزندانشان باشند.
چند راهکار برای مدیریت استفاده از فضای مجازی فرزندان
- استفاده از فضای مجازی را به طور کلی ممنوع نکنید.
- به روز باشید تا بتوانید درباره فضای مجازی با فرزندتان گفتگو کنید.
- از مزایای فضای مجازی مطلع باشید تا فرزندتان را برای استفاده درست تشویق کنید.
- از او بخواهید کنار شما از فضای مجازی استفاده کند.
- برای استفاده نکردن از تلفنِ همراه با او بحث نکنید.
- برای ساعاتی از روز برنامه های مفرح خانوادگی داشته باشید و با آرامش از او بخواهید در این ساعات اینترنت خود را خاموش کند.
