سریع بگویید کدام شهر از تهران دورتر است، گیلان یا رشت؟ چقدر مطمئن هستید که با دقت پاسخ داده اید. پرسیدن هر کدام از این سوالات عجیب به نظر نمیرسد. شما اغلب با داشتن اطلاعات عمومی به سوالات پاسخ میدهید. علاوه بر این، افراد اغلب تا حدی از درستی پاسخشان اطمینان دارند. با این حال در مورد موارد اشتباه، هرچه درصد افرادی که معتقد باشند پاسخ اشتباهشان صحیح است، بیشتر باشد، یعنی میزان اعتماد کردن به قضاوتشان نسبت به دقت، بیشتر میشود. این یافته ها نشان میدهد که دقت و اطمینان بعنوان منبعی جدا از داشتن اطلاعات است. دقت برای پاسخ به یک سوال خاص، منعکس کننده ترکیبی از حافظه، استدلال و اکتشاف است که شخص با ذهن خود توانایی تحلیل آنرا دارد.
نمونه تحقیق
در یکی از تحقیقات علمی، متخصصین نتایج 16 مطالعه مختلف را بررسی نمودند که سوالات مختلفی را نیز مطرح میکردند و شرکت کنندگان باید یکی از دو پاسخ ممکن را برای آنها انتخاب میکردند. برخی از سوالات با داشتن اطلاعات عمومی، پاسخ داده میشد. برخی نیز سوالات ادراکی بودند؛ مانند تشخیص اینکه کدام یک از این دو خط، طولانی تر است یا کدام یک از دو شکل دارای مساحت بزرگتری است. روانشناسان سؤالات را بر این اساس تقسیم کردند که آیا اکثریت افراد پاسخ درست را حدس میزنند (موارد صحیح اجماع) یا اینکه اکثریت افراد، پاسخ را اشتباه حدس میزنند (موارد اشتباه اجماع). موارد صحیح اجماع الگویی را که نشان میدهد، با این فرضیه سازگار است که افراد در زمانی که با دقت بیشتر پاسخ میدهند، مطمئن تر هستند.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین میزان توانمندی
برای مثال، ممکن است به سادگی به یاد بیاورید که شهر رشت، در حدود چند کیلومتری تهران است. اما برای یک سوال متفاوت «کدام شهر دورتر است، تورنتو، کانادا یا ونیز، ایتالیا؟» ممکن است از برخی استدلالها و قوانین سرانگشتی استفاده کنید و چندان دقتی به خرج ندهید. یا به عنوان مثال ممکن است استدلال کنید که تورنتو یک کشوری است که در شمال ایالات متحده آمریکا است. در حالی که ونیز در کشوری در جنوب اروپا قرار دارد. بنابراین ممکن است حدس بزنید که ونیز در جنوب تورنتو است (در این مورد اشتباه میکنید). متأسفانه مواقعی وجود دارد که پاسخهایی موجود است که کاملاً واضح به نظر میرسند اما نادرست نیز هستند. چنانچه میبینید فرآیند استدلالی که منجر به پاسخ اشتباه میشود، بسیار آسان به نظر میرسد؛ مانند مثال تورنتو ونیز.
تعریف دقت
انجام فعالیتهای پیچیده مغز در شرایطی که لازم است کاری را با سرعت بالا و بسیار منظم انجام دهید، نیاز به دقت و توجه دقیق به جزئیات دارد. زیرا خطا و اشتباهات نه تنها میتوانند زمان بر باشند، بلکه اصلاح آنها نیز هزینه بر است. برخی از حقایق که کاملاً بدیهی به نظر میرسند نیز نادرست هستند. لذا دقت یعنی توانایی استنباط دقیق انسان به لحاظ شناختی است. دقت کردن به شما کمک میکند در مدرسه بهتر یاد بگیرید، در محل کار بصورت حرفه ای پیشرفت کنید و روابط موفقی با دیگران ایجاد کنید. اما وقتی سیستم شناختی مغز به خطر بیفتد، هر نوع دستاوردی بسیار چالش برانگیزتر میشود.
پیشنهاد میکنیم بخوانید: علت عدم تمرکز چیست؟ علائم و راه های درمان
راههای افزایش و بهبود دقت
- تسلط بر تکنیکها و مهارتها برای بهبود دقت در کارهای روزانه
- درک مفهوم توجه و دقت به لحاظ روانشناختی بدین صورت که با مراجعه به روانشناس یاد بگیرید که چگونه دامنه توجه و دقت خود را بهبود بخشید.
- درک تأثیر اشتباهات و خطاها بصورت فکر کردن در مورد خطاهای رایج و آنچه بر احتمال وقوع خطا تأثیر میگذارد.
- در نظر گرفتن عواملی که بصورت ریشه ای بر توانایی شما برای بهبود دقت تأثیر میگذارد. مانند هوش، یادگیری، حس بینایی و شنوایی.
- به اشتراک گذاری نمونه هایی از خطاها و تکنیکهای رایج برای کمک به حفظ تمرکزتان.
تکنیکها، نکات و ابزارهای کاهش خطا در فعالیت های رزومره
- با روانشناستان در مورد تکنیکهای بهبود دقت و کاهش خطا بحث و تمرین کنید.
- عملکرد و تمرکز خود را به حداکثر برسانید.
- بررسی کنید چگونه میتوان طیف وسیعی از مهارتها و رویکردها را برای بهبود سطوح دقت ایجاد کرد.
- تمرینهایی برای بهبود دقت با استفاده از بازیها و تمرینات مغزی در نظر بگیرید.
فرق دقت با تمرکز و توجه
برای طیف گسترده ای از حوزه های زندگی مانند خواب، سلامت روان، عملکرد شغلی و روابط بین فردی، سه مقوله دقت، توجه و تمرکز هر سه ضروری است. این سه واژه گاها مترادف نیز به کار برده میشوند. هر چند به لحاظ علم روانشناسی تفاوتهای ظریفی بین این سه کلمه وجود دارد. با توجه به محرکهای فراوان که در اطرافتان وجود دارد که بوسیله چشم و گوش حس میشوند و سیستم حسی انسان را تحریک میکنند، اما مدارهای شناختی انسان برای پردازش این محرکها محدودیت دارد. در نتیجه سیستم شناختی به ناچار تعداد محدودی از محرکها را که برایش ضروری و مهم میباشد را در بر میگیرد و مابقی نادیده گرفته میشوند. به همین جهت در این فرایند، انتخاب محرک مناسب از بین محرکهای موجود جهت پردازش در سیستم توجه انتخاب میشود.
یعنی نگاه با دقت و موشکافانه به تمام جزییات محرک و تمرکز نیز بصورت حفظ توجه در طول این پروسه فعالیت دارد که جلوی حواس پرتی نیز گرفته میشود. بطور مثال اگر شخصی از شما بخواهد به دستان او نگاه کنید، یعنی از بین همه محرکات موجود، به دستان شخص نگاه کردید که به نوعی توجه اتفاق افتاده است. اگر دقت کنید که فرد کدام انگشتش را تکان داد یا اینکه ساعت دارد یا خیر و چه رنگی بود، نشان دهنده سیستم ذهنی شما در امر دقت است. چون محرکهای محیطی دیگر حواس شما را پرت نکرده، یعنی شما قدرت ایجاد تمرکز در سیستم شناختی خود نیز دارید. برای درک فرآیند پردازش اطلاعات، هر سه مورد دقت، توجه و تمرکز ضروریست. میتوان گفت که توجه اولین گام مهم در شکلگیری حافظه طولانی مدت است. لذا هیچکدام از این سه مقوله نمیتواند بدون دیگری برای سیستم شناختی بهتر کار کند.
آیا در این رابطه نیاز به مطالب قانع کننده بیشتری دارید؟
به شخصی فکر کنید که او را به خوبی میشناسید. اکنون سعی کنید جزئیات خاصی را در مورد ظاهر این شخص به ذهن بیاورید: موهای این فرد چه رنگی است؟ یا چشمهایش؟ سبک کوتاه کردن موهایش؟ رنگ عینکش؟ آیا قبلا گوشش سوراخ شده؟ ممکن است تعجب کنید که اگرچه یک فردی را بارها دیده اید، اما اگر به این جزئیات توجه و دقت نکرده باشید، پس این جزئیات آنرا به خاطره ای ماندگار در حافظه شما تبدیل نکرده است.
بنابراین، اطلاعات زیادی در دنیای انسانها وجود دارد که کسی به آنها توجه نمیکند. از آنجایی که به سرعت از ذهنتان حذف میشوند، شما حتی متوجه بود و نبود آنها نمیشوید. از طرفی حفظ تمرکز و بهبود دقت از چالشهای همیشگی برای افراد در هر سنی است و افراد مدتهاست که به دنبال استراتژیها، ترفندها و داروهایی بوده اند تا به آنها کمک کند که در مسیر صحیح خود باقی بمانند. اگر ذهنتان به محرکی توجه کند، شما درک میکنید که ذهن چگونه هر سه مقوله دقت، توجه و تمرکز را بطور جداگانه درک و استفاده میکند یا میتواند گویا آنها را با هم ادغام کند. با انجام این کار، تمرکز و توانایی توجه برای دقت به جزئیاتی که برای شما مهم است، افزایش می باید و روی موارد مهم تمرکز میکنید تا اولین نشانه های یک اشتباه احتمالی را ببینید و از آن اجتناب کنید.
منبع: nytimes.com
