ترس از آسانسور و ترس از فضای بسته، از جمله ترس هایی می باشد که در گروه انواع فوبیا قرار می گیرد. خط اول درمان ترس از آسانسور و ترس از فضای بسته درمان CBT می باشد. معمولا این ترس هنگام قدم گذاشتن به آسانسور، در وجود فرد شکل می گیرد. معمولا ترس از فضای بسته در کودکان هم شایع است که بهتر است والدین به این موضوع دقت کنند و حتما با یک روانشناس کودک مشورت کنند. در این حالت اضطراب و ترس شدیدی سرتاسر وجود فرد را در برگرفته و مانع از سوار شدن به آسانسور می شود. امروزه استفاده از آسانسور در طیف وسیعی صورت می گیرد، بر همین اساس، ترس از آسانسور نیز می تواند در بسیاری از افراد به چشم بخورد.
فرد دارای این نوع ترس، از سوار شدن به آسانسور اجتناب کرده و ترجیح می دهد از طریق پله ها طبقات بسیار زیادی را بالا رود. این ترس و هراس نشأت گرفته از فوبیای خاص دیگری می باشد که در وجود فرد شکل گرفته است. ترس از آسانسور در بسیاری موارد فرد را با چالش و سختی هایی مواجه می سازد. در برخی مواقع فرد دارای این نوع فوبیا، همواره باید علت طفره رفتن خود از سوار شدن به این وسیله را برای دیگران توضیح و تفسیر نماید.
بر همین اساس، افرادی که به اختلال ترس از آسانسور دچار هستند، برای رهایی از این وضعیت در جستجوی راهی می باشند. برای درمان این اختلال مراجعه به روانشناس می تواند کمک شایانی نماید. در ابتدای امر ضروری است که علل و ریشه های این نوع ترس در وجود فرد مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.
ترس از آسانسور چیست؟
ترس از آسانسور، که یکی از انواع فوبیا است، به ترس و اضطراب شدید هنگام سوار شدن به آسانسور یا تصور قرار گرفتن در آن اطلاق می‌شود. این نوع فوبیا معمولاً با ترس از مکان‌های بسته و فضاهای محدود همراه است و می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
لازم به ذکر است که افراد دارای اختلال هراس از آسانسور، تجربه یک بار گیر کردن در محیط بسته و آسانسور را داشته اند. به همین جهت، هنگامی که این وضعیت بار دیگر برای آنها تداعی شود یا حتی در صورت فکر کردن به این وضعیت، حملات پانیک و شرایط استرس زا و اضطراب را در وجود خود حس می کنند. در نتیجه این امر افراد مبتلا به ترس از آسانسور تحت هیچ شرایطی حاضر به سوار شدن به آن نمی شوند.
علل و ریشه های شکل گیری اختلال ترس از آسانسور
ترس از آسانسور به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. این اختلال می‌تواند از تجربه‌های ناخوشایند گذشته، عواملی مانند اضطراب و استرس مزمن، یا حتی مسائل ژنتیکی ناشی شود. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین علل این نوع ترس پرداخته می‌شود:
تجربه های ناخوشایند از دوران کودکی
برخی افراد ممکن است در دوران کودکی خود تجربه‌هایی مانند گیر افتادن در آسانسور داشته باشند که این موضوع می‌تواند منجر به شکل‌گیری فوبیای آسانسور در بزرگسالی شود.
عوامل ژنتیکی و خانوادگی
وجود سابقه فوبیا در خانواده یا بستگان درجه یک می‌تواند احتمال ابتلا به ترس از آسانسور را تا سه برابر افزایش دهد.
علائم و نشانه های اختلال ترس از آسانسور
اختلال ترس از آسانسور از لحاظ جسمی و روانی با نشانه هایی همراه می باشد. بر این اساس، در هنگام قرار گرفتن فرد مبتلا به هراس از آسانسور، بی حالی، ضعف، تعریق، تپش قلب شدید و تنفس نامنظم در وجود او نمود برجسته پیدا می کند. همچنین تنگی نفس و سخت نفس کشیدن به ویژه در هنگام سوار شدن به آسانسور، در این دسته افراد به صورت ملموس و مشهود به چشم می خورد.
به طور کلی، افراد مبتلا به اختلال ترس از آسانسور و محیط های بسته دچار اضطراب و هراس بالایی می شوند. احساس نگرانی، اجتناب و طفره رفتن از وارد شدن به آسانسور، گرایش به مکان های باز و دوری از فضاهای بسته، از دیگر نشانه های مهم ترس از آسانسور محسوب می شود.
درمان ترس از آسانسور
درمان ترس از آسانسور معمولا با تکنیک های روان درمانی از جمله CBT قابل درمان می باشد. اما یکی نکته هم برای درمان ترس از آسانسور مهم است و آن هم پذیرفتن، کنار آمدن و عزم راسخ داشتن،جهت درمان ترس از آسانسور تلقی می شود. حساسیت زدایی منظم نیز به عنوان یکی از روش درمانی، در این زمینه بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد. در این روش و در طی چندین جلسه فرد در شرایط آرام و مناسبی قرار می گیرد. سپس از شخص می خواهند که خود را در حالت های مختلفی نظیر پیاده شدن، سوار شدن و پایین و بالا رفتن با آسانسور تصور نماید.
در نتیجه، فرد به تدریج ضمن کاهش یافتن اضطرابش، آرامش خود را باز می یابد. از دیگر روش های تاثیر گذار درمان اختلال ترس از آسانسور غرقه سازی می باشد. در این روش فرد در یک محیط استرس زا قرار گرفته و از او خواسته می شود که ضمن غلبه بر ترس های خود، درصدد شکست دادن آنها برآید.
سوالات متداول
چرا ترس از آسانسور ایجاد می شود؟
ترس از آسانسور ممکن است ناشی از تجربه های ناخوشایند قبلی یا یک حادثه تروماتیک در دوران کودکی باشد. علاوه بر این، عوامل ژنتیکی و شیوه‌های تربیتی در ایجاد این نوع فوبیا موثرند.
چگونه CBT به درمان ترس از آسانسور کمک می‌کند؟
در CBT، فرد یاد می‌گیرد که ترس‌های خود را شناسایی کرده و با استفاده از تکنیک‌های خاص، نگرش‌های منفی خود را تغییر دهد. این درمان به فرد کمک می‌کند تا در مواجهه با ترس‌ها، واکنش‌های مثبت‌تری نشان دهد.
آیا ترس از آسانسور قابل درمان است؟
بله، ترس از آسانسور قابل درمان است. استفاده از تکنیک‌های روان‌درمانی مانند CBT، حساسیت زدایی، و غرقه‌سازی می‌تواند به فرد کمک کند تا به تدریج بر ترس‌های خود غلبه کند.
