درمانگر اگزیستانسیال بر اراده آزاد، تعیین سرنوشت و جستجوی معنا متمرکز است. در این روش بر ظرفیت فرد برای انتخاب منطقی و توسعه حداکثر پتانسیل خود تأکید می شود. اگزیستانسیال اروین یالوم معمولا با استقیال بیشتری در بین مراجعین رو به رو می شود که با چهار عنصر (آزادی، پوچی، تنهایی و مرگ) می پردازد.
رویکرد اگزیستانسیال بر این اصول تأکید دارد که:
- همه افراد دارای ظرفیت خودآگاهی هستند.
- هر فرد دارای یک هویت منحصر به فرد است که تنها از طریق روابط با دیگران قابل شناخت است.
- افراد باید به طور مداوم به باز آفرینی خود بپردازند، زیرا معنای زندگی به طور مداوم در حال تغییر است.
- اضطراب بخشی از شرایط طبیعی زندگی انسان است.
درمانگر اگزیستانسیال در چه مواقعی به کار می آید؟
این روش درمانی برای مشکلات روانشناختی ناشی از سوء مصرف موادی که به منظور کسب توانایی و اعتماد به نفس در انتخاب روش های معنی دار و مستقل زندگی کردن مورد استفاده قرار می گیرند توصیه می شود. هدف از مداخلاتی که این نوع از درمان در ذهن افراد انجام می دهد غالباً افزایش آگاهی از خود و درک بهتر خود است.
این روان درمانگران سعی در درک و تسکین علائم مختلفی از جمله اضطراب بیش از حد، بی علاقگی، بیگانگی، نیهیلیسم، اجتناب گرایی، شرم، اعتیاد، ناامیدی، افسردگی، احساس گناه، عصبانیت، کینه، تلخکامی، بی هدفی، روان پریشی و خشونت دارند. آنها همچنین بر تجارب تقویت کننده زندگی مانند روابط عاشقانه، مراقبت، تعهد، شجاعت، خلاقیت، قدرت، اراده، حضور، معنویت، فردیت، خود سازی، اصالت، پذیرش، تعالی و هیبت تمرکز می کنند.
چه انتظاراتی از درمانگر اگزیستانسیالیست وجود دارد؟
ما در اینجا به آنچه که باید از یک دوره درمانی انتظار داشت پرداخته ایم. روان درمانی های موجود از طیف وسیعی از رویکردها استفاده می کنند، اما موضوعات اصلی بر مسئولیت و آزادی افراد متمرکز هستند. درمانگران به شما کمک می کنند تا هنگام دچار شدن به اضطراب در عوض آن که عوامل خارجی فشار اجتماعی، اتفاقات درون جامعه و مواردی چون شانس را در نظر بیاورید، با افکار منفی درونی خود مواجه شوید و چاره کار را در آن بجویید. در چنین شرایطی و بر اساس شیوه های درمانگر اگزیستانسیالیست پرورش خلاقیت، عشق، اصالت و اراده آزاد راه های مشترکی است که به شما در حرکت به سمت تحول کمک می کند.
به همین ترتیب، مثلاً هنگام درمان اختلالات مربوط به اعتیاد، این درمانگران شما را در برابر اضطرابی که موجب سوء مصرف مواد می شود مقاوم کرده و حسی که شما را در راستای مصرف آن وسوسه می کند مدیریت و کنترل می کنند. آنها این کار را با این هدف انجام می دهند تا به شما بیاموزند که به جای اینکه اجازه دهید رویدادهای بیرونی، بر رفتار شما اثرگذار باشند و آنها را تعیین کنند، خودتان با اراده ای آزاد تصمیماتی را درباره نحوه زندگی، با تکیه بر خلاقیت و عشق اتخاذ نمایید.
شیوه های کاری درمانگر اگزیستانسیال
این نوع از درمانگری به دلیل تمرکز بر وجود و هدف گاهی اوقات بدبینانه در نظر می آید، در صورتی که هدف آن استفاده از یک رویکرد مثبت و انعطاف پذیر است. در بهترین حالت و به گفته «پائول تیلیچ»، فیلسوف قرن بیستم، روان درمانی وجودی شما را با رعایت انصاف و به طور صادقانه با نگرانی های جدی زندگی، از جمله تنهایی، رنج و پوچی مواجه خواهد ساخت. اگرچه نگرانی های خاص در تجربه هر فرد ریشه دارد، اما یکی از روان درمانگران معاصر «اروین یالوم» معتقد است که جدی ترین نگرانی های جهانی، انزوا، آزادی و پوچی است.
بررسی بیشتر درمان وجودی
رواندمانی وجودی بر اضطرابی متمرکز است که هنگام مواجهه با این تعارضات ذاتی رخ می دهد و نقش درمانگر پرورش مسئولیت شخصی در تصمیم گیری است. به عنوان مثال: یالوم درمانگر را به عنوان یک «همسفر» در طول زندگی تعریف می کند و نقش همدلی و حمایت را برای خلق اراده و بینشی درمانگرانه برای درمانگر در نظر می گیرد. وی معتقد است، از آنجا که افراد در حضور دیگران است که وجود دارند، شیوه های همراه با همبستگی وگروه درمانی یک رویکرد بسیار موثر محسوب می شود.
سوال اصلی مطرح شده در شیوه درمانگر اگزیستانسیال این است که «چگونه با وجود بی اعتمادی، مجادله و یا مرگ میتوان وجود داشت؟» در واقع این سوال در این راستا مطرح می شود که هر فرد را بر اساس همه واقعیت هایی که وجود دارد تعریف کرده و دنیای پیرامون او را با همه خوبی ها و بدی هایی که وجود دارد می شناسد.
در جلسات اولیه روان درمانی وجودی تلاش های مختصر برای ایجاد حس اتحاد و همدلی، ایجاد روابط درمانی مناسب و ایجاد فضای احترام متقابل بسیار مهم و حیاتی است. اگرچه رویکردهای حائز اهمیت این شیوه روان درمانی از انواع گوناگونی برخوردار است اما اغلب برای جلسات اول باید موارد زیر را مورد عمل قرار داد:
- ایجاد یک حس اتحاد، اطمینان و همدلی با مراجعه کننده
- تأکید بر آزاد بودن مراجعه کننده در انتخاب کردن و توانایی او در ایجاد تغییرات معنادار
- بیان انتظارات و اهداف درمانی
- شیوه های دستیابی به اهداف
