امروزه در هر سازمان و شرکتی با کارمندان و افرادی روبرو هستیم که حالات روحی و شخصیت های مختلف و خوب و بد آن ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر دیگران تاثیر می گذارد. وجود استرس، عدم رضایت شغلی، مناسب نبودن جایگاه شغلی کارمند با توجه به شخصیت فردی او، فرسودگی شغلی، نبود منصب و حقوق دریافتی عادلانه بین کارکنان از جمله مواردی است که می تواند برای سیستم اداری و خدمات رسانی بهینه در هر سازمانی مشکل ساز باشد. در روانشناسی کار که از رشته های نوظهور به حساب می آید، ما یاد می گیریم با برطرف کردن موارد ذکر شده، چگونه تعادل و روند مناسبی در جهت عملکرد بهتر کارکنان ایجاد کنیم تا به رابطه بهتر و مطلوب بین کارمندان و ارباب رجوع یا بهبود کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده غیر مستقیم به مشتریان و مصرف کنندگان برسیم.
وظیفه روانشناسی سازمانی که شاخه ای از روانشناسی محسوب می شود، مطالعه رفتار افراد در دنیای کار و سازمان ها را بر عهده دارد. از این نظر، یک علم کاربردی تلقی می شود که رفتار انسان را هم به صورت فردی و هم در سطح گروهی و سازمانی بررسی می کند. در تعریف خلاصه روانشناسی کار آمده است: علم به کارگیری اصول روانشناختی در جهت بررسی رفتارها و ذهن افراد. هدف عمده روانشناسی کار، مطالعه و بررسی بخش هایی از علم روانشناسی صنعتی و سازمانی است که در تعامل انسان و کار او اثر می گذارد.
روانشناسی در محل کار با نام های بسیاری مانند روانشناسی کار، روانشناسی صنعتی، روانشناسی سازمانی و مواردی از این قبیل شناخته می شود. زمانی که از روانشناسی در محل کار صحبت می کنیم، به استفاده از اصول روانشناختی در محیط کار اشاره می کنیم. مطالعات نشان داده است که استفاده از روانشناسی کار می تواند به حل مشکلات و ایجاد پیشرفت در محل کار کمک کند. یک رشته کاربردی در روانشناسی بوده و (IWO) اصطلاح جهانی گسترده تری برای این رشته در سطح بین المللی است.
چگونه می توان از روانشناسی در محیط کار استفاده کرد؟
استفاده از روانشناسی در محیط کار می تواند مزایای زیادی هم برای کارکنان و هم برای کارفرمایان داشته باشد. به طور معمول هدف بهبود رفاه روانی کارکنان است تا آن ها به شیوه ای موثر احساس امنیت و ارزش برای انجام کارشان داشته باشند. این به نوبه خود سطح استرس را کاهش و بهره وری را افزایش می دهد که می تواند منجر به نتایج بهتر در کسب و کار برای کارفرمایان شود.
بسیاری از سازمان های بزرگ، روانشناسان سازمانی را برای رسیدگی به مسائل روانشناختی در محیط کار در اختیار دارند. این متخصصان از روانشناسی و استراتژی های تحقیق برای ارزیابی محیط های محل کار، شناسایی مناطقی که نیاز به بهبود دارند و توسعه استراتژی هایی برای رسیدگی به آن مسائل استفاده می کنند. آن ها همچنین قوانین شرکت و الزامات شغلی را مطالعه می کنند تا به توسعه فرایندهای استخدام و آموزش کمک کنند.
بررسی نقش روانشناسی کار در اداره و سازمان ها
نقش و تاثیر بسزای روانشناسی کار غیر قابل انکار است و بدون شک شناخت روانشناسی کار و تاثیر آن در کارآمدتر بودن هرچه بیشتر رفتارهای سازمانی و خدماتی که ارائه می دهند، می بایست برای تمامی مدیران و روسای هر سازمان و نهادی از اولویت های اصلی باشد و اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست. بپذیریم که محل کار می تواند یک فضای کاملاً مضطرب کننده باشد و کارفرمایان درصدد پیدا کردن شیوه هایی برای مقابله با این اضطراب هستند، زیرا در سودمندی و رضایت شغلی کارکنان تاثیر بسزایی دارد و آن ها قادر خواهند بود با کمک گرفتن از این شاخه روانشناسی به هدایت و رهبری بهینه منابع انسانی خود دست پیدا کنند. به یاد داشته باشید، اگر کارگران یا کارمندان شما ناراضی باشند، ممکن است به اندازه کارگرانی که خوشحال و راضی هستند، خلاق نباشند و در جهت بهبود خدمات و ارتقاء کیفیت خدمات و کارایی مجموعه، تلاش نکنند.
علاوه بر این، کارگران ناراضی ممکن است ترجیح و اولویت اولشان کار در سازمان شما نباشد و در نتیجه منجر به مرخصی و غیبت برنامه ریزی نشده خواهد شد یا حتی بدلیل بیماری درخواست مرخصی کنند. شما به عنوان یک کارفرما میتوانید برای بهبود عملکرد درونی کارمندان فعلی و آینده خود، قدم هایی بردارید. هنگامی که از روانشناسی کار بهره می برید، سرانجام تأثیر قابل توجه آن را در بهینه سازی مثبت محیط عمومی کار و ارتقای کارمندان مشاهده خواهید کرد. توجه داشته باشید که پیاد سازی روانشناسی کار از بسیاری از جنبه های شغلی در محل کار تاثیرگذار است.
در این مقاله به مطالعه اهمیت روانشناسی کار از نظر اهمیت آن در استخدام، آموزش کارکنان، ارزیابی عملکرد، حقوق، سودمندی و انگیزه بحث خواهد شد. همچنین، این مقاله به تأثیرات روانشناسی درست در محل کار مانند خروجی بهینه کار، تناسب پرسنل با شرکت، عملکرد و تعامل، کار تیمی، حل مشکلات و خلاقیت و نوآوری خواهد پرداخت. در روانشناسی کار، مطالعه ساختار یک سازمان و روش های تعامل افراد در آن و به منظور بهبود سازمان انجام می شود.
انجام و پیاده سازی این امر نیاز به متخصصان خاص این رشته دارد و هر سازمان و شرکتی در جهت بهبود کیفیت حوزه های کاری خود می بایست در ابتدای تاسیس مجموعه خود از توانمندی این متخصصین بهره بگیرد. این شاخه از روانشناسی در اغلب سازمان ها، شرکت ها، کارگاه و کارخانه های تولیدی و خدماتی و نهادهای فرهنگی و دانشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از روانشناسی کار، شما می توانید به تجزیه و تحلیل وظایف هر شغل بپردازید و با توجه به شخصیت کارکنان، نگرش، ویژگی خلقی، استعداد، هوش و توان فیزیکی و شرایط جسمانی و شرایط زندگی فردی هریک از آن ها، جایگاهشان را مشخص کنید.
به کارگیری روانشناسی کار در بخش های مختلف
استخدام
روانشناسی کار به شما کمک میکند تا مهارت های عمده، میزان تحصیلات و تجربه کاری مورد نیازی که کارمندان باید داشته باشند را مشخص کنید. با دانستن این ویژگی ها می توانید مناسب ترین شرح شغلی و تبلیغات را آماده و تنظیم کنید. همچنین این حوزه به روند مصاحبه شما جهت می دهد، زیرا شما می توانید ویژگی هایی که به آن نیاز دارید را به درستی بررسی کنید. اصول روانشناسی کار به شما کمک می کند تا یاد بگیرید چگونه ویژگی های خاص را در میان داوطلبان شغلی گزینش کنید. در عین حال، مطمئن خواهید بود که تبعیض قائل نمی شوید.
آموزش کارمندان
روانشناسی کار همچنین می تواند به شما کمک کند تا نیازهای آموزشی احتمالی کارکنان خود را مشخص کنید. همچنین شما را هدایت میکند تا آموزش های مورد نیاز که برای کارمندانتان جالب و جذاب است را ارائه کنید. شما می توانید با استفاده از روانشناسی کار کارمندان خود را گروه بندی کنید و افراد با روحیه و تیپ شخصیتی مشابه را در پست و جایگاه متناسب قرار دهید تا بدین ترتیب هم حس رقابت را برای آنها ایجاد کنید هم با توجه به مشابه بودن دیدگاه هایشان، قادر باشند رابطه و تعامل بهتری در بخش خود ایجاد کنند. این امر همچنین باعث خواهد شد از به کارگیری افراد کم تجربه و کسانی که از دانش و تخصص کافی برخوردار نیستند در بخش های تخصصی جلوگیری شود.
ارزیابی عملکرد
ارزیابی عملکرد کارکنان، یک استاندارد در روانشناسی کار است. ارزیابی عملکرد برای ارائه بازخورد و انتقاد از عملکرد کارکنان ایجاد شده است. این بازخورد و انتقاد باید منجر به بهره وری بیشتر کارمندان شما شود. از نظر تئوری، این امر به ایجاد خطوط ارتباطی شفاف بین شما، کارمندان و مدیریت شما کمک می کند. ارزیابی عملکرد همچنین می تواند به تعیین اهداف حرفه ای و شناسایی نیازهای آموزشی کمک کند.
حقوق، تشویق و تنبیه
حقوق و دستمزد بخش مهمی از رضایت کارکنان و البته روانشناسی کار است. هنگامی که می خواهید جریمه و در محل کار پیاده کنید، از روانشناسی کار بهره بگیرید. این امر اهمیت دارد چون شما می توانید با توجه به ارزیابی عملکرد هر یک از کارکنان حقوقشان را تعیین و پرداخت کنید یا کسر از حقوق برایشان در نظر بگیرید.
سودمندی و ایجاد انگیزه
مطالعات نشان داده است که افزایش انگیزه کارکنان معمولاً منجر به سودمندی بیشتر می شود. عکس این موضع نیز صادق است. یعنی بهره وری بالاتر منجر به ایجاد انگیزه بیشتر در کارمندان خواهد شد. روانشناسی کار تأکید می کند که روش هایی مانند ارزیابی عملکرد، مسابقات، حق کمیسیون و پورسانت فروش که می تواند به طور کلی انگیزه را افزایش دهد، موجب بهره وری بالاتر خواهد شد.
همچنین دقت و بررسی روند زندگی شخصی کارمندان و بالا بردن روحیه فردی آن ها مانند پاداش های ماهیانه، ارائه وام های خرید کالا یا خرید مسکن، بن خرید ماهیانه نیز از جمله مواردی است که متخصصین روانشناسی کار می بایست آن را همواره مد نظر قرار بدهند تا کارمندان قادر باشند به دور از مشکلات دغدغه های مختلف زندگی شخصیشان، در محل کار حاضر باشند و وظایف خود را به نحو احسن انجام بدهند. سعی کنید به صورت دوره ای، در راستای اثر بخشی بیشتر فعالیت های مجموعه و ایجاد انگیزه بیشتر، در خصوص نقاط قوت و ضعف استراتژی سازمان، نظرخواهی از کارکنان انجام شود.
محیط صمیمی، با امنیت و نشاط آور
چندان اهمیت ندارد که فضای کاری و حیطه شغلی شما چیست، کارمندان همیشه مهم ترین دارایی یک شرکت هستند. فضای اقتصادی کنونی و بازارهای شغلی فشرده، استرس کارمندان را در محل کار افزایش می دهد. برخی از کارفرمایان با پایین آوردن حس اطمینان شغلی و عدم ایجاد انگیزه در کارگران، از این فضای منفی اقتصادی به نفع خود استفاده می کنند.با این حال، این موضوع تنها در کوتاه مدت جواب خواهد داد. در واقع بسیاری از متخصصین به کارفرمایان هشدار داده اند که اگر کارمندان را در شرایط بحرانی ترس از دست دادن شغل قرار دهند و با این ترفند آن ها را وادار و ملزم به ماندن در شرایط کاری پر از استرس کنند، در بلند مدت به ضرر خودشان خواهد بود و بدین ترتیب چه بسا که نیروهای خوب و مفید خود را از دست بدهند.
بر مبنای گزارشاتی، کارکنانی که از کار راضی و خوشحال هستند و احساس ارزشمندی پیدا می کنند، معمولاً بهتر از کسانی هستند که از موقعیت کاری خود غافل می شوند یا ناراضی هستند. به همین خاطر، بسیاری از روسای شرکت ها و اعضای هیئت مدیره، شیوه های مثبت روانشناسی کار را به کار می گیرند. در مجموع و تحت هر شرایطی، اتخاذ روانشناسی مناسب در محل کار منجر به خروجی مناسبی از کار خواهد شد. همچنین مدیران یا متخصصین این حوزه از روانشناسی در هر سازمانی می بایست کاملاً تمامی رفتارهای اخلاقی کارمندان خود را مد نظر داشته باشند و در مورد تعرضات جنسی و اخلاقی، حس امنیت روانی را برای کارکنان مخصوصاً بانوان مجموعه ایجاد کنند تا بتوانند در محیطی ایمن و با نشاط به بهره وری بیشتر سازمان کمک کنند.
کار تیمی
بنا بر تحقیقات و مطالعات زیادی که انجام شده است، کار تیمی این روزها در سازمان و شرکت های مختلف بسیار معمول و باب شده است. اگرچه اثربخشی یک تیم در طی سال ها مورد تحقیق قرار گرفته است، بسیاری از محققان روانشناسی کار، روند کار تیمی را ارزیابی کرده اند و تحقیقات نشان می دهد تجربه های بیشتر کارمندان، منجر به پویایی مجموعه شده و خروجی های بیشتری را ایجاد میکنند.
منبع: cleverism.com
