سندروم تورت (TS) یک اختلال عصبی است که اغلب در سنین 2 تا 21 سالگی شروع می شود و تا پایان عمر ادامه می یابد. TS مرگبار نیست و افراد مبتلا به TS می توانند انتظار داشته باشند که طول عمر طبیعی داشته باشند. این اختلال در اثر آسیب هسته دمدار ایجاد می شود. هسته دمدار ساختاری در عقده های قاعده ای در مغز است.
علائم سندروم تورت چیست؟
سندروم تورت با حرکات ماهیچه ای سریع، تکراری و غیرارادی و صداهایی به نام «تیک» مشخص می شود و اغلب شامل مشکلات رفتاری است. اصطلاح «غیر ارادی» که برای توصیف تیک ها استفاده می شود، منبع سردرگمی است زیرا شناخته شده است که اکثر افراد مبتلا به TS روی علائم خود کنترل دارند. چیزی که اغلب تشخیص داده نمی شود این است که کنترلی که میتوان از چند ثانیه تا چند ساعت در یک زمان اعمال کرد، فقط طغیان شدیدتر علائم را به تاخیر می اندازد.
تیک ها به عنوان افزایش تنش تجربه می شوند، مقاومت ناپذیر هستند و در نهایت باید انجام شوند. معمولاً تیک ها در نتیجه تنش یا استرس افزایش می یابند و با آرامش یا تمرکز روی یک کار جذب کننده کاهش می یابند. علائم تورت مدتها است که به اشتباه به عنوان نشانه ای از ناهنجاری رفتاری یا «عادات عصبی» تعبیر می شود که اینطور نیست.
تیک ها چگونه طبقه بندی می شوند؟
دو دسته از تیک های TS و چند نمونه رایج عبارتند از:
1. ساده
- موتور: چشمک زدن، تکان دادن سر، بالا انداختن شانه ها، اخم کردن صورت، تکان دادن بینی
- آواز: صاف کردن گلو، صداهای پارس کردن، جیغ، غرغر کردن، بلعیدن، استشمام کردن، صدای کلیک کردن زبان
2. پیچیده
- حرکتی: پریدن، دست زدن به افراد و اشیاء دیگر، چرخیدن به اطراف، حرکات مکرر تنه یا اندام، کشیدن لباس و اعمال آسیب رسان به خود از جمله ضربه زدن یا گاز گرفتن خود.
- آوازی: بیان کلمات یا عبارات، کوپرولالیا (ابراز غیر ارادی کلمات نامناسب یا زشت)، اکوآلیا (تکرار یک صدا، کلمه یا عبارتی که به تازگی شنیده شده) یا پالیلالیا (تکرار کلمات خود)
تنوع و پیچیدگی تیک ها یا علائم تیک مانندی که در TS دیده می شود بسیار زیاد است.
آیا افراد مبتلا به سندروم تورت همه این علائم را دارند یا فقط برخی از آنها؟
افراد مبتلا به TS به ندرت همه این علائم را دارند. اکثر افراد برخی یا بسیاری از علائم را در مدت زمان طولانی و در درجات مختلف نشان می دهند: خفیف، متوسط یا شدید. در موارد خفیف تر، فرد ممکن است فقط چند تیک یا انقباض داشته باشد که ممکن است به نواحی صورت، چشم و شانه محدود شود. در موارد شدیدتر ممکن است چندین ناحیه از بدن تحت تاثیر قرار گیرد.
علائم در برخی موارد روز به روز کاهش می یابد، اما معمولاً در دوره های 3 تا 4 ماهه کاهش می یابد. الگوی کاهش گاهی اوقات می تواند برای افراد مبتلا به TS که ممکن است درک تشدید یا کاهش ناگهانی علائم برایشان دشوار باشد ترسناک باشد.
آیا علاوه بر تیک، مشکلات رفتاری وجود دارد که ممکن است اغلب رخ دهد؟
بله، اما نه همیشه. مشکلات دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اختلال وسواس جبری
اختلال وسواس جبری (OCD) که در آن فرد احساس می کند کاری باید بارها و بارها انجام شود. به عنوان مثال میتوان به لمس یک شی با یک دست پس از لمس آن با دست دیگر برای «یکنواخت کردن همه چیز» و بررسی مکرر برای مشاهده خاموش شدن شعله اجاق گاز اشاره کرد. کودکان گاهی اوقات یک جمله یا عمل را بارها تکرار می کنند تا زمانی که «درست است» OCD می تواند شامل تشریفات شمارش، مشغله های وسواس گونه یا افکاری باشد که ناخوشایند هستند.
اختلال کمبود توجه و یا بیش فعالی
اختلال کمبود توجه و یا بیش فعالی (ADD/ADHD) ممکن است شامل مشکل در تمرکز، حواس پرتی آسان، ناتوانی در انجام وظایف، عمل بر اساس انگیزه، گوش دادن، تغییر مداوم از یک فعالیت به فعالیت دیگر، ناتوانی در نشستن، فریاد زدن و عدم کنترل خود باشد. بزرگسالان ممکن است علائم باقیمانده ADD مانند رفتار بیش از حد تکانشی و مشکلات تمرکز داشته باشند. مشکلات یادگیری مانند نارساخوانی، مشکلات محاسباتی و ادراکی، مشکلات دست خط.
مشکلات رفتاری ممکن است شامل رفتارهای اجباری و تکراری، مشکلات توجه، مشکلات خواب، افسردگی، عزت نفس ضعیف، عملکرد ضعیف مدرسه، انزوای اجتماعی، مدرسه و فوبیای اجتماعی باشد. برخی از مشکلات رایج مشاهده شده عبارتند از: رفتار مخالفت، سرکشی، رفتارهای تهاجمی و عدم همکاری.
درمان سندروم تورت
تیک های خفیف که بر فعالیت های روزمره تأثیر نمیگذارند ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. با این حال، تیک های شدید می تواند عملکرد را در محل کار، مدرسه یا در موقعیت های اجتماعی دشوار کند. برخی از تیک ها حتی منجر به آسیب به خود می شوند. در این موارد، دارو درمانی یا رفتار درمانی ممکن است کمک کننده باشد.
چگونه دارو می تواند به سندروم تورت کمک کند؟
ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است داروهای اعصاب را برای سندروم تورت توصیه کند. نورولپتیک ها داروهایی هستند که فعالیت دوپامین را در مغز محدود می کنند. دوپامین یک ماده شیمیایی است که می تواند تیک ها را افزایش دهد. سایر داروها می توانند به مدیریت شرایطی که با تورت رخ می دهد، مانند ADHD یا OCD کمک کنند.
رفتار درمانی چگونه می تواند به سندروم تورت کمک کند؟
تیک های مرتبط با تورت غیرارادی هستند، بنابراین چیزی نیستند که بتوانید کنترل کنید. اما درمان های جدید به افراد کمک می کند تا تیک ها را مدیریت کنند و اثرات منفی آن را کاهش دهند.
مداخله رفتاری جامع برای تیک ها (CBIT) به افراد کمک می کند:
- پاسخ به تیک ها: انجام یک عمل جدید و متفاوت در هنگام بروز تیک یک «پاسخ رقابتی» است. یک عمل ارادی (بستن چشم ها) عمل غیرارادی (پلک زدن) را محدود می کند.
- تیک ها را بشناسید: گاهی اوقات افراد دقیقاً قبل از وقوع تیک احساسی به نام میل پیش آگاهی دارند. با تشخیص این میل، ممکن است بتوانند تیک را بپوشانند یا سرکوب کنند.
- کاهش تیک: هیجان یا اضطراب باعث بدتر شدن تیک می شود. آرام ماندن و اجتناب از موقعیت های استرس زا ممکن است دفعات تیک ها را کاهش دهد.
منابع: tourette.org.au، my.clevelandclinic.org
