در این مقاله مقابله با احساس طرد شدن و 6 مهارت لازم را بطور توضیح خواهیم داد. البته بهتر است پیش از آنکه به دنبال راهکارهایی برای مقابله با احساس طرد شدن و مهارتهای لازم باشیم، دلایل طرد شدن و ترس از طرد شدن را بدانیم. آیا اصلا ما طرد شده ایم یا تنها احساس طرد شدن داریم؟ طرد شدن به معنای کنار گذاشته شدن، نادیده گرفته شدن، تبعید شدن و حذف شدن است. زمانیکه فردی دچار احساس طرد شدن دارد و یا قبول میکند که طرد شده است، تمام این معانی به عنوان حالات روانی یکباره برای او تداعی میشود. زمانی که کوچکتر بودیم، وقتی صمیمی ترین دوستمان با فرد دیگری صمیمی میشد، به راحتی احساس طرد شدگی را تجربه میکردیم و احساس ناخوشایند آنرا در خود میدیدیم.
حسی که همه تجربه کرده اند
شاید هیچ کسی در این کره خاکی وجود نداشته باشد که این احساس را تجربه نکرده باشد. کودکانی که میخواهند از شیر گرفته شوند و یا جای خواب مستقل خود را داشته باشند، با تجربه سهمگین طرد شدگی مواجه میشوند. اما به دلایلی که در سن رشد قرار دارند، این احساس، استقلالی مهم را به کودک میدهد که در آینده ای نه چندان دور برای کودک تجربه ای خوشایند خواهد بود.
حالت های وابستگی شدید در دوران کودکی
افراد وابسته از دوران کودکی نیز حالتهای چسبندگی شدیدی به والدین و افراد اطراف خود را تجربه کرده اند. شروع علت وابستگی به دلیل حمایتهای افراطی مادر یا پدر است. معمولا دیر از شیر مادر گرفته شده اند و به دنبال آن نیز جای خواب مستقل خود را پیش از شش ماهگی نداشته اند. معمولا در کنار مادر و یا پدر می خوابیده اند. کودکانی وابسته با سطحی شدید از اضطراب جدایی هستند که تجربه طرد شدگی و احساس طرد شدن در آن ها بیش از دیگران و سخت تر از هر کودک مستقل دیگری است.
راحتی کودکان مستقل
کودکان مستقل به شکل ساده تر و راحت تری به مهد کودک میروند. برای خود دوستانی پیدا میکنند و تجربه های اجتماعی فعالتری دارند. میتوانند بطور مستقل بازی کنند و در مواقع تنهایی خود را سرگرم کنند. اما کودکان وابسته مدام درگیر هراس از دوری مادر هستند و نمیتوانند با کودکان همسال خود ارتباط مؤثری برقرار کنند و از لحظه دوری از مادر دچار رنجی عمیق میشوند. بنابراین همین تجربه را در بزرگسالی با منعکس کردن روابط عاطفیشان با دیگران بدست می آورند.
وابستگی که در دوران مدرسه ادامه پیدا می کند
کودکان در مدرسه دوستانی دارند که به آنها عمیقاً وابسته میشوند. در هنگام ازدواج به همسرانشان وابستگی شدیدی پیدا میکنند و پس از آن کودکانشان را تحت تأثیر خود قرار میدهند. بنابراین تجربه طرد شدن برای افراد وابسته، به علت هراس از تنها ماندن و دوست داشته نشدن و سطح عمیقی از اضطراب جدایی و وابستگی شدید، بسیار زیاد است.
نادیده گرفته شدن یا طرد شدن توسط دوستان
اگر تعدادی از دوستانمان به مهمانی رفتند و ما را دعوت نکردند و نادیده مان گرفتند، چقدر میتواند برای فردی که با خود لحظه های خوبی سپری میکند اهمیت داشته باشد. ممکن است بطور اتفاقی ما را فراموش کرده باشند و یا ترجیحشان این بوده باشد که ما در آن مهمانی حضور نداشته باشیم. چه اهمیتی دارد زمانی که خودمان میتوانیم زمان خود را پر کنیم و در کنار آن هم به دوستان وابسته نباشیم. اگر در یک جمع حضور پیدا نکردیم، احساس تبعیض شدن و ناخواستنی بودن به ما هجوم آورد.
باید بدانیم افرادی با وابستگی شدید، عزت نفس و رشد عزت نفس را به خوبی درک نمی کنند؛ زیرا انرژی روانیشان بیش از آنکه به رشد خود متمرکز باشد، به هراس از طرد شدن متمرکز میشود و فرد نمی تواند به عزت نفس و احساس خود دوست داشتنی بودن توجه کند و مدام در پی آن است که دیگران را ترغیب کند که او را دوست داشته باشند و یا نادیده اش نگیرند تا احساس تنها گذاشته شدن و نادیده گرفته شدن را تجربه نکند.
از این رو بالا بردن عزت نفس مهم است. زمانی که ما خودمان را دوست داشته باشیم و خودمان را به همان شکل که هستیم بپذیریم و این خواستنی بودن منوط به آنچه که از خوب خودمان است سرچشمه گرفته باشد، بدان معنی است که دیگر نیازی به اثبات خودمان به اطرافیان نداریم. در هر صورت احساس طرد شدن از تفکر نخواستنی بودن متصاعد می شود، اگر به این جمله توجه کنیم، می توانیم به خوبی درک کنیم که طرد شدن یک تفکر از پیش تعیین شده برای خودمان است.
در واقع ما به صورت ناخودآگاه بنا بر رشد و تربیتمان که به چه میزان فردی مستقل، خلاق و هدفمند هستیم، می توانیم این تفکر را در خود رشد دهیم که مدام در حال طرد شدن هستیم و یا می توانیم در تنهاترین لحظات زندگیمان برای خودمان اوقات خوشی فراهم کنیم و نیاز مداوم و مبرمی به بودن در کنار کسانی که احساس می کنیم دوستشان داریم نداشته باشیم. از این رو تمام تجربه این احساس به عزت نفس و شناخت کامل از خودمان بر میگردد. بنابراین اگر خود را در چنین حالاتی احساس کردیم باید به شناخت عزت نفسمان و قدرتمندی عزت نفسمان که سرمنشا آن خویشتن دوستی است تمرکز کنیم.
هنگام مقابله با احساس طرد شدن، صادق باشید.
مقابله درست با طرد شدن شامل در نظر گرفتن دو چیز است: احساس شما و آنچه که فکر می کنید. بیایید با احساسات شروع کنیم؛ اگر طرد شدید، آن را نزد خودتان اعتراف کنید. سعی نکنید آسیب را از بین ببرید یا وانمود کنید که دردناک نیست. به این فکر کنید که در موقعیتتان چقدر طبیعی است که این احساس را داشته باشید. توجه کنید که احساسات شما چقدر شدید است. آیا این طرد شدن شما را خیلی ناراحت کرد؟ یا فقط کمی ناراحت شدید؟ اگر می خواهید گریه کنید، این یک راه طبیعی برای راسازی احساسات است.
6 مهارت لازم برای مقابله با احساس طرد شدن
- شناخت از خود و آنچه که هستیم. محاسن خود را جویا شویم، بدانیم در چه مواردی انسان قوی تری ظاهر می شویم و در چه مواردی ناتوان و ضعیف هستیم.
- از ضعف هایمان هراس نداشته باشیم. هر کسی حتی قدرتمند ترین انسانی که به ذهنمان خطور میکند قطعاً نقطه ضعف هایی دارد و در مواردی ناتوانایی هایی را احساس می کند.
- در جمع بودن و مورد پذیرش بودن چه احساسی به ما می دهد، به دنبال تجربه هایی باشیم که این احساس را برایمان تداعی میکند اما تجربه هایی تک نفره و شخصی باشند.
- تحمل کردن تنهایی؛ زمانی که حرف از تحمل کردن می آید بدان معنی است که بتوانیم بپذیریم که هر کسی در زندگی خود تنها است و ما باید به این باور دست پیدا کنیم که هر فردی در جهان تنها است و برای فرار از این تجربه مداوم که همیشه در کنار ما است (تنهایی) نیازمند هر جمع و فرصتی برای بودن در کنار دیگران نباشیم.
- خود را بپذیریم و بیش از آنچه که ذهنمان ما را برای طرد نشدن یاری کند، باید یک بار برای همیشه این مسئله را در ذهنمان حل کنیم که هیچ کسی نمی تواند در تمام لحظه هایی که ما نیاز به دوست داشته شدن داریم دوستمان داشته باشد و یا در لحظاتی که احساس می کنیم تنها هستیم پسمان نزند. هر فردی موجودی مستقل است و شیوه مستقل خود را از زندگی دارد.
- سقف انتظارمان را از دیگران پایین نیاوریم، بلکه از بین ببریم. انتظار داشتن به معنای طلبکار بودن است، چرا ما باید از کسی انتظاری داشته باشیم که اگر برآورده نشد، در ذهنمان یا برای دیگران به صورت فردی طلبکار ظاهر شویم که مثلاً؛ ما از او انتظار داشتیم و او ما را نادیده گرفت.
زمانی که از هیچ کسی به غیر از خود انتظار نداشته باشیم، غافلگیر نخواهیم شد. انتظارات ما هستند که ما را همیشه و همیشه در خواستن هایی می اندازند که موجب دوری ما از دیگران می شوند و احساس طرد شدن را به واسطه آن تجربه می کنیم. بنابراین اگر بدون سقفی از انتظار در برابر دیگران ظاهر شویم و از هر آنچه که برایمان ناخواسته و خواسته به همراه دارد حتی برای لحظه ای از بودنشان سپاسگزار باشیم، به هیچ وجه پس از آن احساس طرد شدن، ناخواستنی بودن و تبعید شدن را تجربه نخواهیم کرد.
