هیچ حوزه ای از رفتارهای افراد به اندازه جاذبه میان فردی و متقابل، دوست داشتن، عاشق شدن، تمایل جنسی، شناخت ها و هیجان ها به شکلی پیچیده و در هم تنیده نیست. تحقیق در این زمینه اغلب انجام شده و تأییداتی هم داشته، اما در عین حال به تناقض ها و شگفتی هایی نیز رسیده است. بحث در این باره را با مبحث دوست داشتن، یعنی دوستی و مراحل اولیه روابط صمیمانه آغاز می کنیم. همه ستاره سینما نمی شوند، با این حال وقتی دو ستاره سینما با هم ازدواج می کنند، چندین مؤلفه جاذبه میان فردی را به نمایش می گذارند که در مورد ما آدم های معمولی هم صدق می کند.
4 مؤلفه برای این که بفهمیم مرد یا زن دارای جاذبه کیست؟
- جذابیت جسمانی
- مجاورت
- آشنایی
- شباهت
در عین حال فراوان بودن طلاق در دوران معاصر نیز نشانگر آن است که وجود این عوامل برای حفظ رابطه درازمدت لزوماً همواره کافی نیست و گاهی بعضی از زوج ها با داشتن هر سه مؤلفه به مشکل می خورند. اما بحث در اینجا توضیح این سه مؤلفه است.
جذابیت جسمانی
در نظر بیش تر آدم ها این احتمال که ظاهر جسمانی عامل تعیین کننده میزان علاقه دیگران به فرد باشد، اندکی غیر اخلاقی است زیرا بر خلاف منش و شخصیت، ظاهر جسمانی عاملی است که کنترل کمی روی آن داریم و از این رو منصفانه نیست که از آن به عنوان معیاری برای دوست داشتن کسی استفاده شود.
در واقع زمینه یابی های انجام شده در طول چند دهه نشان داده است که مردم در دوست داشتن دیگران برای جذابیت جسمانی رتبه مهمی قائل نمی شوند اما در بررسی رفتار واقعی آدم ها عکس آن را نشان داده است.
گروهی روانشناس در یک تحقیق، تعدادی دختر و پسر را در یک مسابقه غیر هوش قرار دادند و پس از مقایسه از همه سوال می کردند چه کسی برایتان جذاب تر بود؟ به میزان قابل توجهی زنان و مردانی که جذابیت ظاهری داشتند امتیاز بالایی گرفته بودند و در انتخابشان هیچ یک از مقیاس های هوش، مهارت اجتماعی، یا شخصیت، با دوست داشتنی بودن ارتباطی نداشت. باید دقت داشت که مرد دارای جاذبه یا زن جذاب بودن، به موارد دیگری هم ارتباط دارد.
چرا جذابیت جسمانی تا این درجه اهمیت دارد؟
مرکز مشاوره شمال تهران و دکتر روانشناس ما معتقد است بخشی از علت در این واقعیت نهفته است که موقعیت اجتماعی و عزت نفس ما هنگامی که همراه شخص جذابی هستیم افزایش میابد. هم مردان و هم زنان وقتی با شخص جذاب و خیال انگیزی همراه باشند، دیگران آنان را خواستنی تر رتبه بندی میکنند تا وقتی که با شخصی غیر جذاب همراه باشند. اما وضع وارونه اینکه هم مردان و هم زنان وقتی همراه با بیگانه جذاب تر ازخودشان دیده شوند از لحاظ خواستنی تر بودن در رده پایین تری رتبه بندی می شوند. ظاهراً رتبه بندی بینندگان از هر شخص تحت تأثیر مقایسه او با همراهش قرار می گیرد.
خوشبختانه برای نازیبایان هم امیدهایی وجود دارد. نخست اینکه جذابیت جسمانی ظاهراً وقتی که شخص همسر دائمی بر می گزیند اهمیت کمتری پیدا می کند. چناچه خواهیم دید چندین عامل دیگر هست که می تواند به نفع افراد غیر جذاب در کار باشد.
مجاورت
در مقوله مجاورت، افرادی که به طور تصادفی در یک شهر، در یک محله، در یک محیط شغلی و یا در همسایگی هم قرار می گیرند، تنها به دلیل بودن در یک محیط مشترک، می توانند با یکدیگر معاشرت کنند. در واقع تنها و مهمترین نتیجه مجاورت، استقرار دوستی است. همانطور که می دانیم در یک آپارتمان، ما حداقل یک خانواده را و یا یک نفر را که در آن مجموعه زندگی میکند، بهتر از بقیه می شناسیم و احساس بهتری به او داریم. یا در یک محل ممکن است دو خانواده و یا دو نفر را بیش از بقیه بشناسیم.
خاصیت مجاورت، شناخت، استقرار و استحکام دوستی و رابطه و در نتیجه جاذبه است.
کسانی که در موضوع های احساسی و عاشقانه معتقد به معجزه هستند ممکن است عقیده داشته باشند که برای هر کسی جفتی کامل در جهان است، اگر این باور درست باشد معجزه بزرگ هر آن است که دست سرنوشت این جفت را در مجاورت یکدیگر قرار بدهد.
آشنایی
مرکز مشاوره شمال تهران و دکتر روانشناس ما معتقد است یکی از دلایل اصلی که مجاورت ایجاد دوستی می کند، آشنایی است. در حال حاضر شواهد فراوانی مؤید این است که آشنایی به خودی خود یعنی صرف در معرض دید دیگران بودن دوست داشتن را افزایش می دهد. موش هایی که در آزمایشگاه آهنگ های موتزارت را بیشتر شنیده بودند، به آهنگ هایی غیر از آن عکس والعمل کمتری نشان می دادند.
یا افرادی که در محله چینی ها زندگی می کردند، به معاشرت با چینی ها احساس بهتری تا بقیه داشتند. یا اگر کسی در مهمانی وارد شود که هیچ آشنایی در آن نداشته باشد، بدترین احساس ها را ممکن است تجربه کند و از دید او مهمانی بدی بوده باشد. اما اگر همان شخص در همان مهمانی چند دوست آشنا را ببیند احساس می کند مراسم باشکوه برگزار شده و بهترین احساس را به همان مهمانی می تواند داشته باشد.
در واقع آشنایی موجب دوست داشتن است. در نتیجه اگر در برخورد اولیه از کسی آنقدر خوشتان نیامد و وی جاذیه ای برایتان نداشت، صبر کنید. زیرا مجاورت و آشنایی می تواند وسیله ای ممتاز در صمیمیت بین افراد باشد.
شباهت
دقت کنید فکر قدیمی وجود دارد که آدم های متفاوت همدیگر را جذب میکنند. اصولاً عشاق مایلند یا داور شوند که چقدر با هم متفاوت اند. مثال: من قایق رانی را دوست دارم، او کوه نوردی را! من سیاست را دوست دارم، او مذهب را! من فلسفه را دوست دارم، او مهندسی را!
آنچه نادیده گرفته می شود این است که هر دو در یک زمینه متخصص هستند و هر دو حرفه ایی می باشند. هر دو فعالیتی را که باعث رشد است دوست دارند، هر دو دارای طبقه اجتماعی، ملیت، سطح تحصیلات مشابه هستند.
خلاصه این که این تفکر قدیمی که متفاوت ها جذب یکدیگر می شوند عمدتاً اشتباه است. زیرا دیدن شباهت ها، بسیار متمایز از تفاوت ها است. تفاوت در نوع سلیقه دلیل نداشتن شباهت نیست. شباهت ها در اصل و چهارچوب یک مجموعه جاری است و باید دیده شود، زیرا شباهت دلیلی برای برقرای صلح، رابطه صمیمانه و انسجام در روابط است.
چرا جاذبه میان فردی مهم است؟
جذابیت بین فردی نقش مهمی در توسعه روابط ایفا می کند زیرا زمانی که شخصی جذب کسی می شود، می خواهد با آن شخص یسشتر آشنا شود. جذابیت اولین مرحله در روابط داوطلبانه است. در واقع معیارهای زیادی است که موجب جاذبه میان افراد می شود. مهم است که افراد اولویت های خود را بشناسند و بدانند که چه چیزی آن ها را جذب می کند و سپس اقدام به آشنایی کنند. برخی از مسائلی که اشخاص را جذب می کند بسیار کوتاه مدت هستند و این جاذبه ها پس از مدتی کوتاه از بین می روند. با شناخت بیشتر خود می توانیم انتخاب های بهتری داشته باشیم.
