جاه طلبی را میتوان به عنوان تلاش برای بعضی دستاوردها یا متمایز بودن از دیگران تعریف کرد. جاه طلبی میتواند اولا شامل میل به موفقیت باشد و ثانیا تمایل به کار در جهت آن حتی هنگام مواجهه با ناملایمات یا شکستها. جاه طلبی در درجه اول و مهمتر از همه بخاطر خود دستاورد (که بالاترین دستاوردهاست) نیست بلکه بخاطر متمایز دانستن خود از دیگران است. اگر شما آخرین فرد روی کره زمین بودید، جاه طلبی ناچیز یا اصلا منطقی نبود. جاه طلبی اغلب با آرزو کردن اشتباه گرفته میشود. آرزو صرفا یک هدف برای رسیدن به یک مقصد خاص است اما جاه طلبی یک صفت یا تمایل در انسان است و بدین ترتیب، پایدار و فراگیر است. یک فرد نمیتواند جاه طلبی خود را مانند هر ویژگی شخصیتی دیگری تغییر دهد. فردی که واقعاً جاه طلب است، با رسیدن به یک هدف فورا هدف دیگری را فرموله میکند تا همچنان به تلاش خود ادامه دهد.
جاه طلبی و امیدواری
جاه طلبی اغلب با امیدواری بیان میشود. مانند «امیدها و جاه طلبیها». امید آرزوی رخ دادن چیزی همراه با پیش بینی وقوع آن است. چنانچه پیشتر مطرح شد، در مقابل جاه طلبی میل به موفقیت یا تمایز داشتن همراه با تمایل به کار در جهت آن است. نقطه مقابل امید، ترس و ناامیدی یا یأس است. نقطه مقابل جاه طلبی «عدم جاه طلبی» است که صرفا حالت منفی نیست. عدم جاه طلبی شاید حتی حالت برتر نیز باشد. در بسیاری از جوامع شرقی، جاه طلبی بعنوان صفت شیطانی نیز تلقی میشود که با مقید کردن انسان به امور دنیوی، باعث دور نگه داشتن افراد از زندگی معنوی و ثمرات و فضیلت آن یعنی خرد و آرامش میشود. در مقابل در غرب جاه طلبی بعنوان یک پیش شرط موفقیت مورد تعریف و تمجید قرار میگیرد.
جاه طلبی خوب است یا بد؟
گاهی از جاه طلبی به عنوان جاه طلبی سالم، جاه طلبی ناسالم و عدم جاه طلبی صحبت به میان می آید. جاه طلبی سالم را میتوان به عنوان تلاش سنجیده برای دستیابی به موفقیت یا تمایز و جاه طلبی ناسالم مانند تلاش نامتعادل یا بی نظمی در نظر گرفت. جاه طلبی سالم از نظر فردی توانمند و از نظر اجتماعی سازنده است. در حالی که جاه طلبی ناسالم بازدارنده و مخرب است و بیشتر به طمع شباهت دارد. افراد دارای جاه طلبی سالم نسبت به مقاومت و شکست محکم هستند و تقریباً نارضایتی یا سرخوردگی را تجربه نمیکنند. در واقع این ترس از شکست است که مانع جاه طلبی میشود. زیرا همانطور که بیماری شیدایی میتواند به افسردگی ختم شود، جاه طلبی ناسالم نیز میتواند به اندوه و ناامیدی ختم شود.
در واقع، زندگی با جاه طلبی، زندگی در ترس و اضطراب است. مگر اینکه بتوانید با قدردانی و پذیرش این چالش، بهای جاه طلب بودن را بپردازید. مطالعات علم روانشناسی نشان داده اند که افراد جاه طلب بطور متوسط به سطوح بالاتری از تحصیلات و درآمد میرسند، مشاغل معتبرتری دارند و علیرغم چالشهای جاه طلبی، سطوح بالاتری از رضایت کلی زندگیشان را گزارش میدهند. بدلیل بدشانسی و قضاوت ضعیف، اکثر افراد جاه طلب در نهایت از جاه طلبیهای خود کوتاه می آیند، اما با این حال آنها در زندگی بسیار جلوتر از همتایان بی ادعای خود هستند.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین میزان توانمندی و خودشکوفایی
چرا برخی افراد جاه طلب تر از دیگران هستند؟
بطور خلاصه جاه طلبی ساختار پیچیده ای است که از عوامل متعددی ناشی میشود. اما بر خلاف تصور عام، محدود به مواردی مانند الگوها و انتظارات والدین، ترتیب تولد و رقابتهای خواهر و برادر، احساس حقارت یا برتری، ترس از شکست و طرد شدن، هوش، دستاوردهای گذشته، رقابت، حسادت، خشم، انتقام و انگیزه های غریزی برای زندگی و رابطه جنسی نمیباشد.
از منظر علم سایکو آنالیز و روانشناختی، جاه طلبی را میتوان بعنوان یک نوع مکانیسمِ دفاع از نفس در نظر گرفت که مانند همه مکانیسم های دفاعی، از «ایگو» محافظت میکند. افرادی که در قبال اعمال خود احساس مسئولیت ندارند، به احتمال زیاد بجای جاه طلبی از مکانیسم های دفاعی دیگری استفاده میکنند. بعنوان مثال با توجیه اینکه زندگی ناعادلانه است و از دست ما کاری بر نمی آید از مسئولیت شانه خالی میکنند. همچنین وسیله ای برای توجیه یا خرابکاری فرد است تا بهانه ای برای عدم موفقیت فراهم شود: «من شکست نخوردم بلکه شرایط فراهم نبود یا اگر استاد خوبی داشتم حتما ادامه تحصیل میدادم». یکی از مکانیسم های دفاعی ایگو که در زمینه جاه طلبی جای کاوش خاصی را میطلبد، تصعید است که یکی از موفق ترین مکانیسم های دفاعی است. اگر رضا از رئیسش عصبانی باشد، ممکن است به خانه برود و با شکستن چند بشقاب خشم خود را نشان دهد.
نمونه ای از تصعیدِ مربوط به جاه طلبی، شخصی است که تمایلات سادیستی یا آدمکشی دارد که با پیوستن به ارتش این انگیزه ها را برطرف میکند. یا مانند جاستیس وارگریو در رمان آگاتا کریستی و سپس هیچ کس نبود، تبدیل به یک قاضی حلق آویز کن میشود. در پایان رمان نامه ای در بطری در نزدیکی ساحل دوون یافت میشود. این نامه حاوی اعترافات جاستیس وارگریو فقید است که در آن، او خلق و خوی سادیستی مادام العمری را نشان میدهد که با حس عدالت خواهی شدید کنار هم قرار گرفته است. او تمایل شدید نسبت به وحشت، شکنجه و کشتن داشت و نمیتوانست آسیب رساندن به مردم بی گناه را توجیه کند. بنابراین در عوض او تبدیل به یک قاضی شد که از دیدن مجرمان محکوم (و گناهکار) که از ترس میلرزیدند به وجد می آمد.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین نظر دیگران در مورد شما
اگرچه فکر میکنم این بحث به دور از نتیجه گیری است اما در ادامه میتوان گفت در زندگی، چیزهای کمی همزمان خوب یا بد هستند. خوب و بد آنها بستگی به این دارد که چه چیزی میتوانید از آنها بسازید و یا نسازید. افرادِ با درجه بالایی از جاه طلبی سالم کسانی هستند که بصیرت و قدرت (قدرتی که اغلب زاییده بصیرت است) دارند تا میزان جاه طلبی را کنترل کنند. یعنی جاه طلبی خود را طوری شکل دهند که با علایق و آرمان هایشان مطابقت داشته باشد. بالاترین میزان عقل که از فروتنی نشأت میگیرد، شاید گویای این موضوع باشد که برای بلندپرواز بودن یا در واقع احساس سرزنده بودن، بهای جاه طلبی، تواضع و فروتنی است وگرنه جاه طلبی تبدیل به غرور میشود.
اما در بهترین حالت، جاه طلبی نه تنها برای خود فرد بلکه برای دیگران و در مورد بالاترین جاه طلبیها، میتوان گفت برای یک تمدن نیز دستاورد دارد. من معتقدم که ما به آنچه قبلاً میدانستیم و آنچه حالا میتوانیم انجام دهیم راضی نیستیم. ما خواهان اقدام و فرصتهای بیشتر رشد برای کشف شایستگیهای خود هستیم. پیر یا جوان، میخواهیم به چالش کشیده شویم. ما میخواهیم زندگی خود را شکل دهیم و بسازیم. یکی از شیرین ترین اتفاقات برای والدین این است که صدای فرزند کوچکشان که یک سال و نیم دارد را می شنوند که فریاد می زند «من خودم انجامش میدهم». حالا بیایید به نوع نگاه شما بپردازیم. نظر شما در رابطه با این موضوع چیست؟ همانطور که روانشناسی جاه طلبی را با توجه به عوامل ذکر شده در نظر میگیرید، شما چکاری میخواهید انجام دهید. یک جاه طلب تمام عیار هستید یا آرزوی حد وسط آنرا دارید؟
