به طور کلی اختلالات جنسی شامل دو گروه عمده می شوند. اختلالات نابهنجاری های جنسی یا پارافیلیا و اختلالات کژکاری های جنسی. به منظور درمان هر دو گروه اختلالات، روش های درمانی متفاوتی وجود دارند که شامل رفتار درمانی، زوج درمانی و روان درمانی هستند. بنابراین روانکاوی اختلالات جنسی یکی از روش های روان درمانی محسوب می شود که با کمک تکنیک های روانکاوی می تواند در گذشته بیمار به جستجو بپردازد و به وسیله گفتگو با او، ریشه های اختلال جنسی را که در زندگی بزرگسالی بیمار، نمود پیدا کرده اند را کشف کرده و به بهبود بیمار کمک کند.
روانکاوی با توجه به نظریه بزرگان این حوزه، خود به شاخه تقسیم می شود که در ادامه به شرح آنها می پردازیم. بنابراین اگر شما یا یکی از اعضای خانواده شما با اختلالات جنسی روبرو هستید، مراجعه به روان درمانگر حوزه روانکاوی میتواند اقدامی مؤثر در جهت حل مشکلتان باشد. بنابراین تا پایان این مقاله با ما همراه باشید و از مطالب خوب این مقاله استفاده کنید!
فرآیند درمان در روانکاوی اختلالات جنسی
اختلالات جنسی که شامل اشکال در انزال، اشکال در نعوظ، اختلال در ارگاسم، اختلال در میل جنسی و علاقه جنسی هستند، چه در مردان و چه در زنان، میتواند بسیار جدی و در رابطه زناشویی بسیار آسیب رسان باشد. در فرآیند درمان اختلالات جنسی، روان درمانگر میتواند ضمن گفتگو با مراجع، به بسیاری از اطلاعات مورد نیاز به منظور تشخیص دست پیدا کند. اگر اختلالات جنسی ناشی از مصرف دارو و مواد نباشند، روانکاو میتواند با استفاده از تکنیک های روانکاوی اختلالات جنسی بیمار را شناسایی و اقدام به درمان کند. از آنجایی که اضطراب نقش مهمی در بروز بیماری ها و پیدایش اختلالات دارد، اولین اقدام روانکاو بررسی گذشته بیمار به منظور یافتن منابع استرس زا و اضطراب آور است.
تکنیک های روانکاوی مبتنی بر ناخودآگاه انسان هستند. بنابراین هنگامی که روانکاو به بررسی ناخودآگاه بیمار می پردازد، ترس ها و تشویش های بیمار را از سطح ناخودآگاه به خودآگاه بیمار منتقل میکند تا دریابد چه چیزی موجب اضطراب بیمار شده است. روانکاوی اختلالات جنسی میتواند احساس گناه، احساس شرم، ترس از کامیابی و لذت، ترس از دلبستگی یا وابستگی را از اعماق وجود بیمار به سطح بیاورد و با اقدامات مؤثر در جهت رویارویی با منابع استرس و افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس بیمار، در جهت بهبود بیمار و رفع مشکلات جنسی مؤثر واقع شود. در جلسات روانکاوی اختلالات جنسی، روان درمانگر میتواند به نوع اختلال، کیفیت روابط زناشویی و تعارضات زناشویی بیمار با همسرش و تعارضات درونی خود بیمار پی ببرد.
گاهی اوقات آسیب های شدید دوران کودکی، روابط خانوادگی ناسالم در زندگی کودکی بیمار (رابطه ناسالم والدین با بیمار)، ضربات روحی دوران کودکی ناشی از تنبیه ها یا فقدان ها، روابط مخرب والدین، آسیب های جنسی دوران کودکی، ایجاد ترس نسبت به مسائل جنسی از طرف والدین و دیگر موارد می توانند منشأ اضطراب و استرس بیمار طی دوران زندگی و بزرگسالی او شوند. از این رو روانکاوی اختلالات جنسی که منجر به شناسایی ریشه های این اضطراب شود، گامی مؤثر در جهت بهبود مشکلات بیمار است.
روان پویشی اختلالات جنسی
روش های درمان اختلالات جنسی می توانند شامل دارو درمانی، سکس درمانی و روان درمانی باشند. روان درمانی خود حوزه های گوناگونی از جمله رفتار درمانی، زوج درمانی، گروه درمانی، شناخت درمانی و روانکاوی را در بر می گیرد. حوزه روانکاوی نیز خود شامل زیر گروه هایی از جمله روانکاوی پویشی و روانکاوی تحلیلی است.
روان پویشی اختلالات جنسی بر این فرض استوار است که گفتگو، محور درمان قرار گیرد. از آنجایی که روان پویش اختلالات جنسی نوعی گفتگوی دقیق حول مشکلات جنسی بیمار است، به مراجع کمک میکند پیرامون زندگی شخصی خود، مشکلاتی که دارد، زندگی گذشته اش، روابط فعلی اش و هر آنچه که میتواند به روند درمان کمک کند، گفتگوی عمیق و ساختارمندی با روانکاو خود داشته باشد.
تفاوت روانکاوی پویشی با روانکاوی در این است که روانکاو پویشی علاوه بر در نظرگرفتن گذشته بیمار، به بررسی شرایط جامعه بر حال فعلی بیمار نیز می پردازد و تمرکز خود را بر روابط بیمار با دنیای اطرافش و روابط بین فردی او در جامعه قرار می دهد. جلسات روان پویشی اختلالات جنسی کوتاه تر از جلسات روانکاوی هستند و فاصله جلسات نیز کمترند. البته این امر همیشگی و با ثبات نیست و با توجه به شرایط بیمار، استثنائاتی نیز می توانند وجود داشته باشند.
روانکاوی پویشی اختلالات جنسی همه جنبه های زندگی بیمار را بررسی میکند و در تلاش است تا از ناخودآگاه ترین جنبه ها و انگیزه های درونی بیمار پرده بردارد و احساسات و رفتارهای او را استخراج و تفسیر کند و به منابع اضطراب و استرس بیمار پی ببرد. کاهش تنش ها و استرس های بیمار، باعث می شود بیمار احساس بهتری پیدا کند و بهتر بتواند با شرایط فعلی خود رو به رو شده و برای ادامه فرآیند درمان تصمیم گیری کند.
روان درمانی اختلالات جنسی
همانطور که در سطور بالاتر گفته شد، روان درمانی شامل حوزه های مختلف از جمله شناخت درمانی، رفتار درمانی، روانکاوی، زوج درمانی و گروه درمانی است. اما اینکه در مورد هر مراجع، روان درمانگر به کدام یک از روش های روان درمانی اختلالات جنسی متوسل شود و به وسیله آن بیمار را در مسیر بهبود قرار دهد، بستگی به رویکرد روان درمانگر و شرایط بیمار دارد. به منظور انتخاب بهترین روش روان درمانی اختلالات جنسی، لازم است بیمار به مشاور روانشناس مراجعه کند و مشکلات خود را با او در میان بگذارد. پس از گفتگو، روان درمانگر برای ادامه فرآیند درمان تصمیم میگیرد که از کدام رویکرد به منظور درمان بیمار استفاده کند.
تکنیک های روان درمانی به متخصص کمک میکند به عمیق ترین لایه های وجودی بیمار دست یابد و استرس ها و احساسات سرکوب شده او را بیرون بکشد و با اقدامات مناسب آنها را از بین ببرد. از دیدگاه فروید، اختلالات جنسی بیمار ناشی از تعارضات دوران اولیه تکامل روانی – جنسی شخص بودند. روان درمانی به بیمار کمک میکند تا با تعارضات درونی خود روبرو شود، نسبت به احساسات درونی و ناخودآگاه خود، آگاهی یابد، پذیرش پیدا کند و از واکنش هایی که به محیط خود میدهد، احساس رضایت بدست آورد.
روان تحلیلی اختلالات جنسی
روان درمانی تحلیلی بر اساس نظریات کارل گوستاو یونگ بنا شده است. یونگ معتقد بود نه فقط امیال و نیازهای جنسی و همچنین عبور درست از مراحل رشد جنسی دوران کودکی، بلکه کهن الگوها هستند که می توانند نقش های مؤثری در فرآیند رشد انسان بر جای بگذارند. کهن الگوها، الگوهایی هستند که از جامعه و والدین به افراد منتقل می شوند. بنابراین اگر این الگوها نادرست و ناکارآمد باشند، می توانند اثرات مخربی بر جنبه های مختلف شخصیت انسان باقی بگذارند.
روان تحلیلی اختلالات جنسی که مبتنی بر این نظریه است، نیروهای ناخودآگاه بیمار را از اعماق ضمیر ناخودآگاه او به سطح می آورد تا دریابد کدام الگوهای ذهنی نادرست در وجود بیمار لانه کرده و تفکر و تحلیل های او را از مسائل، از جمله مسائل جنسی تحت تأثیر قرار داده اند. از آنجایی که کودک از سنین اولیه عمر در تعامل نزدیکی با والدین خود و نگرش آنها قرار دارد و نسبت به آنها دلبستگی و وابستگی احساس میکند، میتواند از نظام فکری آنها بسیار تأثیر بپذیرد. بنابراین دلبستگی های ناایمن، فقدان های عاطفی و احساسی، کمبود محبت، عدم دریافت توجه کافی، احساسات یا اضطراب های سرکوب شده، خشم و کینه های مدفون شده که از حیطه آگاهی به ناخودآگاه منتقل شده اند، می توانند در بزرگسالی منشأ اثر باشند و جنبه های مختلف زندگی بیمار را مورد تهدید قرار دهند.
بنابراین روان تحلیلی اختلالات جنسی به شناسایی این منابع استرس برگرفته از کهن الگوها می پردازد تا اقدامات مناسب را برای درمان بیمار پیشنهاد دهد. پس از شناسایی این جنبه از زندگی بیمار، کمک گرفتن از روش شناخت درمانی میتواند به بیمار کمک کند تا دیدگاه خود را نسبت به مسائل آزاردهنده ای که در وجودش هستند و باعث ایجاد اضطراب و استرس می شوند، تغییر دهد.
روابط اوبژه در اختلالات جنسی
اوبژه در لغت به معنای مشاهده شده در مقابل سوبژه که ذهن یا مشاهده کننده است، قرار می گیرد و اولین بار فروید آن را در سال 1905 به کار برد. مفهوم روابط اوبژه در اختلالات جنسی این است که بیمار بر اساس تصورات خود از چیزی که مشاهده میکند، ارزیابی های خود را بنا میکند. بدین معنا که در ذهن او تصوراتی از شریک جنسی اش وجود دارند که یا کاملاً خوب هستند یا کاملاً بد. او درک نادرست و تحریف شده ای از واقعیت دارد و نمیتواند بپذیرد که شریک جنسی اش، میتواند صفات مطلوب و نامطلوب را به صورت همزمان داشته باشد.
به هنگام رویارویی با واقعیت، دچار یأس، خشم، احساسات منفی و نامطلوب میشود و اگر چنین احساساتی را از دوره کودکی خود در رابطه با مادر یا هر شخص دیگری با خود به بزرگسالی آورده باشد که به آن ابژه انتقالی می گویند، در روابط جنسی خود در بزرگسالی میتواند دچار مشکل، اختلالات جنسی و سرخوردگی شود. درمانی که مبتنی بر روابط اوبژه در اختلالات جنسی است، دقیقاً به دنبال یافتن سر نخ هایی است که به شکل ابژه در وجود بیمار لانه کرده است. از آنجایی که دستیابی به این الگوهای ذهنی سخت و زمان بر است، جلسات درمان طولانی تر و همراه با هزینه های بیشتری هستند.
