شبکه های اجتماعی و یا همان سوشال مدیا به سازمان، شبکه و یا اجتماعی گفته میشود که افراد میتوانند حضور غیر فیزیکی در این نوع محیط ها را داشته باشند و کاملا فعالانه عمل کنند. شاید پیشتاز این رسانه های جمعی یعنی «رادیو و تلوزیون» با هدف های مشخص و توانایی کمتری میتوانست فعالیت خود را انجام دهد. اما شبکه های اجتماعی به دلیل اینکه از فعالیت واضح و مستقیم هر فردی در اجتماع بهره میبرند، میتوانند بسیار قدرتمندتر و مستقیم تر از رسانه های جمعی عمل کند. بنابراین در ابتدا با دانستن تفاوت شبکه های اجتماعی و رسانه جمعی باید بدانیم که شبکه های اجتماعی در ماهیت خود دستاوردی به غیر از رسانه های جمعی دارند. البته نمیتوان فعالیت مشترک هر دو رسانه (هدف گذاری و انتقال پیام) را نادیده گرفت.
تاثیر شبکه های اجتماعی بر ذهن و روان
از آنجایی که بیشتر فعالیت های هر فردی امروزه گذراندن وقت در شبکه های اجتماعی است و این وقت گذراندن میتواند به صورت تفریح، مطالعه، دیدن عکس، دنبال کردن زندگی افراد مشهور و غیره باشد. طبق آمار جهانی، سرانه استفاده از اینترنت در جهان ۴ ساعت و در ایران ۷ ساعت است. از این رو باید کمی در مورد اثرگذاری شبکه های اجتماعی و دنیای مجازی بیشتر دقت کرد و دلایل استفاده بیش از حد آن را مورد بررسی قرار داد.
کتاب خوانهای قدیمی هم درگیر فضای مجازی شدند
از آنجایی که پیش از این افراد برای گذراندن وقت زمانی را به مطالعه اختصاص میدادند، امروزه میتوانیم واضحا بیان کنیم که همان افراد کتابخوان نیز زمان کمتری را به مطالعه میپردازند و بدون آنکه متوجه باشند، زمان بیشتری را در شبکه های اجتماعی صرف میکنند. شبکه های اجتماعی و نمایش خود و دیگران در این شبکه ها، از آنجایی که بسیار ساده تر از معاشرت های امروزی و مواجه با دردسرهای رفت و آمد است، ترجیح هر فردی برای وقت گذرانی است. البته استفاده های اقتصادی و علمی از شبکه های اجتماعی، بسیار مهم است که مبنای این بحث نیست.
امکان استفاده راحت در همه جا از اینترنت
هر فردی در خانه خود و یا در محل کار خود، با همان آسایشی که دارد میتواند با در دست گرفتن تلفن همراه خود وارد شبکه اجتماعی مورد علاقه اش شود و به دلیل آنکه دغدغه دیگری در ایجاد ارتباط های اجتماعی نمیبیند، زمان و وقت زیادی را صرف شبکه های اجتماعی میکند.
استفاده از اینترنت در دیگر کشورها
در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده از اینترنت زمان بندی دارد و کودکان و نوجوان ها از اینترنت و فضای اجتماعی تحت کنترل خانواده شان استفاده میکنند و بنابراین استفاده از شبکه های اجتماعی در یک سن خاصی در بیشتر کشور ها ممنوعیت خود را دارد و یا تحت نظارت کامل والدین است. اما اینکه هر فرد با وجود نظارت خانواده، چگونه میتواند از این دستاورد استفاده کند، مهم است.
تفکر اینستاگرامی
دردسری است که امروزه بسیاری از مردم دنیا را تحت تاثیر قرار داده و تا جایی که به صورت ناخودآگاه به این نتیجه رسیده ایم که شاید معاشرتی آسان تر و قابل هضم تر باشد و آسیب کمتری از معاشرت های واقعی نیز داشته باشند. اما این تفکر تنها دستاورد شبکه های اجتماعی است و صحت واضحی ندارد.
پوشاندن عیب و نقص ها
از آنجایی که هر فرد با حضور خود در شبکه های اجتماعی و نمایش خود آنگونه که مایل است همه ببینند و پوشاندن عیب و نقص هایش، میتواند اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند و تایید بیشتری از اطرافیان خود کسب کند، به همان میزان میل و خواسته اش به بودن در این فضا بیشتر میشود. افرادی که در دنیای واقعی گاها روابط و دوستانی کمتر از انگشت یک دست دارند، هزاران نفر را در شبکه های اجتماعی به عنوان دوست دارند که هر رفتار و کلامشان را هر چند اشتباه، تایید میکنند و آنها را دنبال میکنند، این موضوع باعث میشود که بیشتر و بیشتر با کسانی مواجه شویم که نسبت به برخی افراد یا برخی زمینه ها تعصب کورکورانه دارند و در طول زندگی دچار مشکل میشوند چون نمیتوانند به باور و درک عمیق از مسائل برسند.
ارتباط هورمونها با فضای مجازی
ترشح هورمون آمفتامین به دلیل تایید شدن و احساس دوست داشتنی بودن و نمایش خود به آن شکلی که دوست دارند باشند، باعث میشود روز به روز وابستگی فرد به شبکه های اجتماعی بالاتر رود و اعتیاد به این شبکه ها و بودن در آنها نیز بیشتر شود.
درآمد مالکان فضای مجازی از اعتیاد برخی از افراد
به دلیل اینکه بحث اصلی تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی است، باید بدانیم فروش اینترنت در کل جهان پدیده ایی است که ثروت واضحی برای مالکان این سرمایه به وجود می آورد و بنابراین برای رشد این ثروت و در کنار آن رشد ثروت های دیگر که هر کدام هدف گذاری های خاص خود را دارد، باید بدانیم که واضحا دنیای مجازی هدفی خاص را دنبال میکند که نتیجه آن منبعی برای رسیدن به اهداف و رشد ثروت برای سرمایه داران جهانی است.
ارتباط سلبریتی ها با فضای مجازی
اطلاعاتی وجود دارد که در کشورهای آمریکایی و اروپایی، مالکان قدرت فضای مجازی به نوعی با سلبریتی ها در ارتباط هستند. مثلا وقتی یک بازیگر مشهور لباسی میپوشد که نامتعارف است اما میلیون ها بازدید کننده دارد و یا نمایشی از این دست که افراد مشهور دنیای مجازی مدام در حالتی از استفاده از مواد مخدر هستند و شاد و جذاب به نظر می آیند، این دستور به صورت ناخودآگاه به ما داده میشود که برای جذاب بودن و خواستنی بودن میتوانیم مواد مخدر و یا الکل مصرف کنیم و یا میتوانیم به راحتی هم جنس گرا شویم و اطرافیان نیز در دنیای واقعی وظیفه دارند ما را بپذیرند؛ زیرا چنین افرادی را در دنیای مجازی دیده ایم که پذیرفته شده اند.
ورود فضای مجازی به ناخودآگاه ما
دنیای مجازی و شبکه های اجتماعی بسیار راحت تر از آنچه که تصور میکنیم بر روان ما و رفتار ما تاثیر میگذارند و به یکباره متوجه میشویم زمانی را که میتوانستیم با یک دوست در پارک قدم بزنیم، به خواندن کامنت های بیهوده، دیدن عکس های تکراری و دنبال کردن افراد پوچ و توخالی گذرانده ایم. در واقع هدف شبکه های اجتماعی، فروش اینترنت، هدف گذاری های طولانی مدت مانند اعتیاد به مخدر و فروش محصولات و مصرف گرایی بی حد و حساب و نمایش دروغینی از روابط است. اینگونه است که یکباره متوجه میشویم کودک و یا نوجوان ما به جای دیدن دنیا و دوست داشتن اطرافیانش، تمام فرصت زندگی خود را صرف بودن در شبکه های اجتماعی میکند و یکباره میتواند دست به خودکشی بزند و یا افرادی را مورد آسیب قرار دهد.
احساس تنهایی بیشتر با فضای مجازی
شبکه های اجتماعی آسیب های روانی خود را دارند و به واسطه همین آسیب ها، افراد بیشتر احساس تنهایی و دور ماندن از اطرافیان خود را تجربه میکنند و برای رفع این تنهایی زمان بیشتری را در شبکه های اجتماعی میگذرانند که یک چرخه تکراری از اشتباه را برایشان به وجود می آورد. شبکه های اجتماعی با نشان دادن افرادی که بی عیب و نقص هستند و از خوشبختی کامل در زندگی برخوردارند، این احساس را به مخاطب میدهند که مشکلاتی مثل طلاق، عدم تفاهم با همسر و خانواده، فقر و نداشتن ثروت هنگفت و نداشتن زیبایی خاص فقط برای آن ها است و بسیاری از افرادی که در این شبکه ها مخاطبان زیادی دارند به هیچ عنوان این مشکلات را تجربه نمیکنند؛ همین موضوع به احساس تنهایی دامن میزند.
نیاز به زمان بندی
استفاده از شبکه های اجتماعی مانند استفاده از هر وسیله دیگری باید یک زمان مشخص و واضح داشته باشد. ما میتوانیم با محدود کردن خود در استفاده از شبکه های اجتماعی و اسیر نشدن در آنها، فرصت بیشتری را برای بودن در جمع های قابل لمس و واضح بگذرانیم و خود را آنگونه که هستیم، بشناسیم و درک کنیم.
اشتباه تکراری نکنیم
برای رشد و بالندگی خود تلاش کنیم و با پوشاندن عیب هایمان در جهت رضایت مصنوعی و همچنین دوستان مجازی که حتی یکبار هم موفق به دیدنشان نشده ایم نباشیم، زیرا دستاوردی به غیر از نمایش برایمان ندارد و ما را از نزدیک شدن به خود واقعیمان و انسان های واقعی اطراف و مواجه شدن با خود دور میکند و نتیجه ای جز تنها ماندن و احساس پوچی و توهمی از خود بزرگ بینی برایمان ندارد.
