ماده سیاه در چه قسمتی از مغز قرار دارد؟

ماده سیاه ناحیه ای در مغز میانی است که بخشی از عقده های قاعده ای در نظر گرفته می شود. به نظر میرسد یک رگه تیره در بافت مغز همان جایی است که نام خود را که در لاتین به معنای «ماده سیاه» است می گیرد. اگرچه اغلب از آن به عنوان یک ساختار یاد می شود، اما در واقع دو ماده سیاه، یکی در هر طرف ساقه مغز وجود دارد. علاوه بر این، جسم سیاه خود از دو بخش تشریحی و عملکردی متمایز تشکیل شده است. از نظر ساختاری در مغز میانی وجود دارد، اما عملاً؛ به عنوان بخشی از عقده های قاعده ای در نظر گرفته می شود.

کارکرد ماده سیاه در مغز چیست؟

بیشتر نورون های دوپامین مغز از مغز میانی منشا میگیرند و در ناحیه سیاه یا ناحیه شکمی که در مجاورت جسم سیاه قرار دارد، یافت می شوند. نورون های دوپامین موجود در ماده سیاه سطوح بالایی از رنگدانه ای به نام نوروملانین را بیان می کنند که رنگ تیره آنها را نشان می دهد.

بسیاری از نورون های دوپامین جسم سیاه به جسم مخطط، بخشی دیگر از عقده های قاعده ای که از هسته دمدار و پوتامن تشکیل شده است می روند. با انجام این کار، آنها مسیری به نام مسیر دوپامین نیگروستریاتال را تشکیل میدهند که تصور می شود در تسهیل حرکت بسیار مهم است.

تأثیر ماده سیاه بر حرکت با مشاهده علائم بیماری پارکینسون که با مرگ نورون های دوپامین در جسم سیاه فشرده همراه است، آشکار می شود. اگرچه هنوز مشخص نیست که دقیقاً چه چیزی باعث تخریب عصبی در بیماری پارکینسون می شود، اما زمانی که تعداد قابل توجهی از این نورون ها از بین رفته اند، فرد احتمالاً مشکلات مربوط به حرکت مانند لرزش، سفتی، کندی حرکت و بی ثباتی وضعیتی را تجربه خواهد کرد که علائم بارز بیماری پارکینسون هستند.

با این حال، ماده سیاه که یکی از مناطق اصلی تولید کننده دوپامین در مغز است، عملکردهایی دارد که فراتر از کنترل حرکتی است. همچنین تصور می شود که نقش مهمی در تعدادی از کارکردها و رفتارهای دیگر از جمله یادگیری، اعتیاد به مواد مخدر و احساسات دارد.

در صورت آسیب جسم سیاه چه اختلالاتی ایجاد می شود؟

ماده سیاه نقش مهمی در پاتوژنز تعدادی از بیماری ها دارد که بر حرکات، حافظه رفتاری و یادگیری تأثیر می گذارد. در زیر برخی از شرایط بالینی مهم مرتبط با ماده سیاه آورده شده است.

پارکینسون مهمترین وضعیت بالینی مرتبط با جسم سیاه است. در بیماری پارکینسون، انحطاط نورون ها در جسم سیاه، عمدتاً در بخش فشرده وجود دارد، منجر به کاهش ترشح دوپامین در جسم مخطط می شود که منجر به حساسیت بیش از حد گیرنده های دوپامین در جسم مخطط می شود. این بیماری منشأ ناشناخته ای دارد و بر روی افراد بین 45 تا 55 سال تأثیر می گذارد.

بیماران مبتلا به پارکینسون علائم مشخصه زیر را نشان می دهد:

لرزش

انقباض متناوب آگونیست ها و آنتاگونیست ها منجر به لرزش می شود. لرزش در دست ها دیده می شود. آنها حتی زمانی که فرد هیچ حرکتی انجام نمی دهد رخ می دهد که به آنها لرزش استراحت می گویند.

صلبیت

نوع خاصی از صلبیت وجود دارد. مقاومت در برابر حرکات غیرفعال است. اگر لرزش وجود نداشته باشد، به آن سفتی پلاستیک می گویند. با این حال، اگر لرزش دوباره تکرار شود، سفتی در یک سری تکان ها برطرف می شود. به این نوع سختی، سفتی چرخ دنده می گویند.

در حالیکه کاهش سطح دوپامین باعث بیماری پارکینسون می شود، افزایش سطح آن در مغز می تواند باعث اسکیزوفرنی شود. این اساس استفاده از آنتاگونیست های دوپامین در درمان اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشی را تشکیل می دهد.

فرضیه دوپامین اسکیزوفرنی بیان می کند که به دلیل آزاد شدن بیش از حد دوپامین در سیستم لیمبیک است. این دوپامین توسط الیاف مزولیمبیک دوپامینرژیک آزاد می شود که از بخش فشرده ماده سیاه ناشی می شود.

بر اساس این فرضیه دوپامین اسکیزوفرنی، آنتی سایکوتیک های معمولی، که آنتاگونیست های دوپامین هستند، با موفقیت در درمان اسکیزوفرنی استفاده می شود.

منبع: human-memory.net