مهارت های زندگی چیست؟ مهارت ده گانه زندگی کدامند؟ چرا آموزش این مهارتها از کودکی ضروری است؟ نقش مهارت های زندگی در بهبود سلامت جامعه چه خواهد بود؟ اما چگونه به کودکان مهارت های زندگی را آموزش می دهید؟ هنگام آموزش مهارت های زندگی جدید به کودک چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
- آمادگی فرزند خود را در موارد ذهنی و جسمی بسنجید
- زمان آموزش را باید بدانید
- سطح دشواری آموزش را در نظر بگیرید
- به همان اندازه که لازم است و WHO گفته است زمان بگذارید.
- در تربیت کودک او را تشویق کنید
- تجربه های مهارتی زندگی را برای کودک مثبت کنید
- یک روش آموزشی مناسب برای رشد پیدا کنید
- به کودک خود زمان بدهید تا تمرین کند
تعریف مهارت های زندگی
مطابق با تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) مهارت های زندگی «توانایی هایی هستند که موجب رفتار مثبت و سازگاری فرد و نیز برخورد مؤثر او با چالش ها و نیازهای زندگی روزمره می گردند.»
مهارت های زندگی را میتوان به دو دسته طبقه بندی نمود
- مهارت های اجتماعی و میان فردی: که شامل مهارت های برقراری ارتباط، گفتگو و امتناع، جرأت، همکاری و همدلی می شود.
- مهارت های شناختی: عبارتند از مهارت تصمیم گیری، حل مسئله، تفکر انتقادی، درک پیامد ها و توانایی خود ارزیابی.
مهارت های ده گانه زندگی کدامند؟
این مهارت ها به عنوان هسته مرکزی تمام مهارت های زندگی عبارتند از: تصمیم گیری، حل مسئله، تفکر خلاق، تفکر انتقادی، ارتباط مؤثر، مهارت های ارتباط بین فردی، خودآگاهی، هم دلی، مقابله با هیجان و نیز مقابله با استرس.
چرا مهارت های زندگی اهمیت دارند؟
مهارت های ده گانه زندگی نقطه آغاز مهارت هایی است که تأثیرات مثبت زیادی بر فرد و جامعه دارد. برای مثال:
- سلامت و تندرستی کودکان و نوجوانان را به همراه دارد.
- سبب تغییر نگرش و ایجاد و تقویت حس خود کارآمدی در کودکان می شود.
- بهبود در برقراری ارتباط با همسالان را به همراه خواهد داشت.
- در روابط مدرسه کودکان بهبود ایجاد می کند.
- در ارتقای سلامت روانی کودکان نقشی مؤثر دارد.
نقش مهارت های زندگی در بهبود سلامت جامعه
آموزش مهارت های زندگی در برخی کشورهای پیشرفته تاکنون در برنامه های گسترده ای دیده شده اند. با وجود نقش مهم این مهارت ها از جمله میتوان به جلوگیری از مورد سوء استفاده قرار گرفتن، بارداری در نوجوانی، شکوفا نمودن توانایی های ذهنی، ممانعت از زورگویی دانش آموزان قوی تر به ضعیف تر، تقویت اعتماد به نفس و احترام به خود، پیشگیری از ابتلا به ایدز اشاره نمود. آموزش چنین مهارت هایی در سطحی گسترده در برنامه های آموزشی پیشگیرانه و یا برنامه هایی که به منظور بهبود وضعیت سلامت به کار می روند، نشان از ارزش بالای آنها دارد.
آموزش مهارت های کلی زندگی در رابطه با مسائل روزمره، می تواند زیر بنایی از تحصیل مهارت های زندگی جهت بهبود وضع سلامت ذهنی و رفتاری در جامعه ایجاد کند. بر روی چنین زیر بنای مهارتی ساخته شده ای، میتوان مهارتهای لازم برای مشکلات دیگری را نیز ایجاد کرد، از جمله: مقابله با فشار گروه هم سن و سالان برای استفاده از مواد مخدر، داشتن رابطه جنسی محافظت نشده و حتی مشارکت داشتن در تخریب اموال عمومی.
مهارت های زندگی سبب می شوند که فرد دانش، نگرش ها و ارزش ها را به توانایی های عملی تبدیل کند. یعنی بتواند پاسخ این سؤال را بدهد که چه کاری باید انجام دهد و آن را چگونه انجام دهد. این مهارت ها فرد را قادر می سازد که سالم رفتار کند.
این توانایی ها تنها بر روی رفتار اثر نمی گذارند. فراگیری مؤثر و به کارگیری مهارت های زندگی می تواند بر احساسی که ما نسبت به خود و دیگران داریم اثر بگذارد و متقابلاً درک دیگران از ما را تحت تأثیر قرار دهد. این مهارت ها در درک ما از اعتماد به نفس و حس احترام به خود مؤثر است. در نتیجه، تأثیر بسزایی بر بهبود وضعیت سلامت ذهنی افراد جامعه دارد. همچنین، در صورتی که وضعیت سلامت ذهنی بهبود یابد، انگیزه ما را در مراقبت از خود و دیگران بالا برده و از بیماری های اختلال ذهنی و مشکلات سلامت و رفتاری افراد پیشگیری می نماید.
مهارت زندگی در یک فرد نوجوان علاوه بر ایجاد توانایی لازم جهت پیشرفت و رشد انسانی، موجب اتخاذ رفتاری می گردد که وی را قادر به برخورد با چالش های زندگی می سازد. نظریه های مربوط به رشد انسانی و رفتار نوجوانان، مهارت های زندگی یاد شده و نیز مهارت های دیگری را که موجب پرورش یک کودک قوی می گردد، برای رشد سالم فرد ضروری می داند.
با توجه به آن چه بیان شد و تأثیرات مهم و گسترده این قبیل آموزش ها، به والدین عزیز توصیه می شود نسبت به تقویت این مهارت ها در خود اقدام نموده سپس از طریق مطالعه کتب و جزوات مرتبط با مهارت های زندگی و یا با شرکت در کلاس های ارتقای مهارت های زندگی نسبت به بهبود این مهارت در خود اقدام نمایند و از کودکی نسبت به تقویت این مهارت ها در فرزندان خود پویا باشند.
چرا باید مهارت های زندگی را به کودکان بیاموزیم؟
در مجموع، آموزش مهارت های زندگی به عنوان یک راهبرد مداخله روانی- اجتماعی مؤثر برای ارتقای سلامت اجتماعی و روانی مثبت نوجوانان شناخته شده است که در همه جنبه ها از جمله تقویت راهبردهای مقابله ای و توسعه اعتماد به نفس و هوش هیجانی نقش مهمی ایفا می کند.
چگونه مهارت های زندگی را در کلاس آموزش می دهید؟
4 روش برای آموزش مهارت های زندگی در محیط مدرسه به روش n2y
کار گروهی اگر به درستی نظارت شود، مهارت هایی مانند سازش و گوش دادن را آموزش می دهد. به دانش آموزان خود اجازه دهید تا قبل از شروع فعالیت، نقش هایی را در گروه های خود انتخاب کنند و به عمد مهارت هایی مانند گوش دادن به نظرات دیگران، فیلتر کردن افکار و احساسات و نشان دادن احترام را آموزش دهید.
نتیجه یادگیری مهارت زندگی برای کودکان چیست؟
هدف برنامه های مهارت های زندگی توسعه توانایی ها و انگیزه های جوانان برای استفاده از انواع اطلاعات است. این رویکرد باید تعاملی باشد و از بازی های نقش آفرینی، بازی ها، پازل ها، بحث های گروهی و انواع تکنیک های آموزشی دیگر استفاده کند تا بچه ها به طور کامل در کلاس ها شرکت کند.
