آلکسی تایمیا اصطلاحی یونانی است که اولین بار در نظریه های روانشناسی فروید مورد استفاده قرار گرفته است. درمان دارویی پذیرفته شده ای برای آلکسی تایمیا وجود ندارد و درمان این اختلال در بیشتر مواقع بصورت غیردارویی است. با این حال نتایج تحقیقات نشان میدهد که هورمون اکسی توسین (Oxytocin) نقش مفیدی در بهبود این اختلال دارد. اکسی توسین هورمونی است که، در سلولهای عصبی در مغز ساخته و ذخیره شده است و در مواقع لزوم ترشح میشود. اکسی توسین همچنین بعنوان هورمون عشق و احساس در انسان شناخته شده است. دیده شده است که تجویز اسپری بینی اکسی توسین برای افراد با اختلال آلکسی تایمیا به سلامت ادراکی آنها، بهبود علائم، اطمینان و ارتباط اجتماعی این افراد کمک میکند. همچنین اکسی توسین باعث بهبود علائم اصلی آلکسی تایمیا یعنی ناتوانی در بیان احساس، تشخیص احساس و سهیم شدن با احساسات دیگران میشود.
یادداشت برداری روزانه برای کنترل اختلال آلکسی تایمیا
نتایج یک مطالعه نشان داده است که یادداشت برداری روزانه و نوشتن تمام احساسات و رویدادهایی که فرد در طول روز تجربه میکند، میتواند تأثیر مفیدی بر عواطف و احساسات فرد داشته باشد. نتایج این مطالعه مشخصاً تأثیر مثبت این کار را بر روی نحوه ابراز احساسات فرد ثابت کرده اند.
هنر درمانی آلکسی تایمیا
مطالعات بی شماری مشخصاً به نقش انجام فعالیت های هنری خلاقانه در کنترل آلکسی تایمیا پرداخته اند. نتایج یکی از این مطالعات که بر روی بیمارانی صورت گرفته که شدیداً نارسائی هیجانی داشته اند، نشان داده که انجام فعالیت های هنری نقش بسزایی در کنترل علائم و درمان آن دارد. از این رو یکی از روشهای مؤثر برای درمان بیماری آلکسی تایمیا محسوب می شود.
آلکسی تایمیا چیست؟
انسانها در تمایز، تنظیم و پاسخ دادن به احساسات خود مهارت بالایی دارند. هسته اصلی همه این کارکردها آگاهی عاطفی است، توانایی درک احساسات دیگران و ابراز متناسب احساسات به افراد یا چیزهایی که در اطراف ما نیز هستند برای برقراری ارتباط انسانی ضروری است. آگاهی عاطفی مختل شده یک اختلال تحت بالینی است که معمولاً به آن الکسی تایمیا گفته میشود. آلکسی تایمیا اصطلاحی گسترده است که به توصیف مشکلات مرتبط با احساس و ابراز عواطف اشاره دارد.
آلکسی تایمیا به خودی خود یک وضعیت وخیم نیست، بلکه ناتوانی در شناسایی و توصیف احساسات است. آلکسی تایمیا با مشکلاتی در شناسایی، توصیف و پردازش احساسات مشخص میشود. افرادی که با این اختلال مواجه هستند در تشخیص و برقراری ارتباط با احساسات خود مشکل دارند و برای تشخیص و پاسخ به احساسات دیگران در تلاش هستند. تقریبا ده درصد مردم جهان دچار این بیماری هستند. این بیماری در نوجوانان می تواند با کاهش شدید در ابراز احساسات و ناتوانی در ایجاد ارتباط با هم کلاسی ها یا دوستان خود همراه باشد. پس تشخیص و درمان آن در سنین نوجوانی و کودکی اهمیت زیادی دارد.
انواع آلکسی تایمیا
آلکسی تایمیا به دو نوع کلی تقسیم می شود.
- نوع اولیه این بیماری را برخی روانشناسان یک نوع تیپ شخصیتی مستقل میدانند. این نوع از اختلال روانی بیاحساسی در دوران کودکی به دنبال آزار جنسی یا مشکلات روحی در زندگی کودک شکل گرفته و به مرور با گذشت زمان به جزئی از شخصیت فرد تبدیل می شود. نقش ژنتیک در این بیماری بسیار اهمیت دارد.
- نوع ثانویه آلکسی تایمیا به عقیدۀ روانشناسان، یک واکنش دفاعی به فشارهای روحی، افسردگی و اضطراب است که ممکن است در اختلال افسردگی پس از حادثه یا PTSD دیده شود.
علل آلکسی تایمیا
علت آلکسی تایمیا ناشناخته است، از عوامل ژنتیک تا اختلالات ساختاری و آسیبهای مغزی و شرایط محیطی و تاثیرپذیری از حوادث می تواند در ایجاد آلکسی تایمیا موثر باشد. آسیب به بخشی از مغز به اسم اینسولا؛ که به دلیل نقشی که در مهارت های اجتماعی، همدلی و احساسات دارد، یکی از علل های ایجاد الکسی تایمیا میباشد، برخی مطالعات آسیبیا اختلال به اینسولا را با بروز علائمی همچون بی تفاوتی و اضطراب مرتبط می دانند. به طور قطعی نمی توان گفت که آیا آلکسی تایمیا باعث افسردگی می شود یا افسردگی باعث ایجاد الکسی تایمیا می شود یا اینکه این دو مستقل و باهم بروز می کنند.
ارتباط آلکسی تایمیا با افسردگی
معمولاً فرد مبتلا به این نارسایی احساسی در آینده استعداد ابتلا به افسردگی شدید را خواهد داشت. همچنین افکار خودکشی می تواند فرد مبتلا را آزار دهد.
تشخیص آلکسی تایمیا
تشخیص آلکسی تایمیا می تواند دشوار باشد. از آنجایی که این اختلال با ناتوانی در بیان احساسات همراه است، ممکن است فرد مبتلا به عنوان بی احساس یا بی تفاوت شناخته شود. ویژگی های اصلی این افراد، ناتوانی در درک احساسات دیگران مانند عشق، غم و ناراحتی، شادی و هیجان است. بیمار همچنین ممکن است احساس خود را به صورت نا به جا یا غیرمتعارف در جامعه ای که در آن زندگی می کند نشان دهد. همۀ این ها درنهایت ممکن است موجب انزوای شخص از جامعه شود و افسردگی را به دنبال داشته باشد.
با این حال، یک فرد مبتلا به الکسی تایمیا ممکن است موارد زیر را در زمینه های اجتماعی تجربه کند:
- خشم
- گیجی
- درد و ناراحتی
- پوچی
- افزایش ضربان قلب
- کمبود محبت
- وحشت
- ارتباط با اوتیسم
آلکسی تایمیا ارتباطی قوی با اختلال طیف اوتیسم دارد. در یک مطالعه نشان داده شد که، تقریباً نیمی از افراد مبتلابه اوتیسم به الکسی تایمیا مبتلا هستند. آلکسی تایمیا توسط یک متخصص اعصاب و روان تشخیص داده می شود، در کنار سایر تست های ارزیابی که توسط متخصص سلامت روان و روان درمانگر توصیه می شود انجام MRI میتواند تصاویری از اینسولا در مغز ارائه دهد که در بررسی تشخیصی حائز اهمیت است، با وجود اینکه آزمایش و راهکار تشخیصی به طور دقیق در دسترس نیست اما مانند سایر اختلالات سلامت روان تشخیص به موقع در مسیر درمان مهم است.
درمان ها
انتخاب روش درمان دقیق به نیازها و شرایط بیمار بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر افسردگی یا اضطراب وجود دارد، مصرف برخی داروها برای بهبود این علائم می تواند کمک کننده باشد.
درمان فرد محور
برطرف کردن اختلال، وابسته به تقویت احساسات در فرد است. در واقع فرد باید بتواند احساسات مختلف خود را شناسایی کند و بتواند پاسخ مناسبی به این احساسات دهد.
گروه درمانی
روش گروه درمانی نیز یک روش مفید است که به پرورش احساسات فرد کمک می کند. این روش را باید روان شناس باتجربه انجام دهد. روان درمانی (همچنین به عنوان "گفتار درمانی" شناخته می شود)
