دیسپارونی یک درد مزمن یا تکراری است که معمولا در زمان ارتباط فیزیکی جنسی روی میدهد. عوامل آن به موارد بسیار زیاد و متفاوت مرتبط است که می تواند باعث استرس و مشکلاتی در روابط جنسی، عشقی و بین فردی شود. مقاربت دردناک میتواند هم مردان و هم زنان را درگیر کند، اما در زنان شایعتر است. عوامل مختلف جسمی و روانی میتوانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. درمان بطور معمول بر روی علت زمینه ای متمرکز است. تشخیص محل درد ممکن است به شناسایی علت فیزیکی مشکل کمک کند. رعایت بهداشت تناسلی و رابطه جنسی ایمن و انجام معاینات منظم پزشکی به پیشگیری از عفونت های دستگاه تناسلی و ادراری، میتواند به مقاربت دردناک مانند دیسپارونی کمک کند.
دارو درمانی دیسپارونیا
دارو می تواند درد ناشی از عفونت یا شرایط پزشکی را درمان کند. اگر داروهای موجود باعث خشکی واژن شوند، پزشک ممکن است داروهای جایگزین توصیه کند. استروژن موضعی ممکن است به زنانی که خشکی واژن را به دلیل سطوح پایین استروژن تجربه می کنند، کمک کند. در سال 2013، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) دارویی به نام ospemifene را برای زنان مبتلا به دیسپارونی متوسط تا شدید ناشی از یائسگی با دوز 60 میلی گرم یک بار در روز تأیید کرد. عوارض جانبی شامل گرگرفتگی خفیف تا متوسط است.
درمان و تکنیک های حساسیت زدایی
- یادگیری برخی از تکنیکها می تواند به شل شدن عضلات واژن و کاهش سطح درد کمک کند.
- شیوه زندگی و درمان های خانگی
- برخی از تغییرات سبک زندگی می تواند مقاربت دردناک را برطرف کند.
- تغییرات در رفتار جنسی
درد ناشی از رابطه جنسی را می تواند موارد زیر کاهش داد:
- استفاده از روان کننده های شخصی مبتنی بر آب
- درگیر شدن در پیش بازی طولانی تر برای تشویق ترشح روان کننده های طبیعی بدن
- افزایش ارتباط بین زوجین
- انتخاب موقعیت های جنسی راحت برای به حداقل رساندن درد عمیق
حقایقی در مورد دیسپارونی
دیسپارونی به درد در حین مقاربت اشاره دارد. بیشتر زنان را درگیر می کند. درد میتواند از متوسط تا شدید متغیر باشد. دلایل ممکن است جسمی یا روانی باشد و ممکن است مربوط به دوران یائسگی باشد. راه های درمانی شامل استروژن درمانی، دارو درمانی و مشاوره است.
علائم دیسپارونی
علامت مشخص دیسپارونی درد هنگام مقاربت است که ممکن است در دهانه واژن یا عمق لگن ایجاد شود. درد ممکن است مشخص و موضعی باشد یا ممکن است بطور احساس ناراحتی گستردهباشد. احساس درد، سوزش، ضربان یا پارگی نیز وجود دارد.
علل
علل دیسپارونی متفاوت است و شامل عوامل فیزیکی، روانی و یا هر دو می شود. علل فیزیکی مانند:
- درد واژینال
- درد در ناحیه ورودی که ممکن است با خشکی واژن، واژینیسموس، آسیب ناحیه تناسلی و موارد دیگر همراه باشد.
- خشکی واژن: در هنگام برانگیختگی جنسی، غدد ورودی واژن مایعاتی ترشح می کنند تا به مقاربت کمک کنند. مایعات بسیار کم می تواند منجر به مقاربت دردناک شود.
سایر عوامل می تواند ناشی از:
- کاهش استروژن، به ویژه پس از یائسگی یا زایمان
- داروها؛ از جمله برخی از داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین ها، و قرص های ضد بارداری
علل فیزیکی
اگر درد در حین معاینه یا نفوذ به داخل واژن رخ دهد یا در موقعیتهای خاص حادتر باشد، ممکن است به درمان پزشکی نیاز و یا یک وضعیت حاد پزشکی باشد. درمان های پزشکی که می تواند منجر به درد دیسپارونی شود شامل (جراحی لگن، هیسترکتومی و برخی درمان های سرطان) باشد.
شرایط پزشکی حاد عبارتند از:
- سیستیت: التهاب دیواره مثانه که معمولاً در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود
- اندومتریوز: وضعیتی که از وجود بافتی از رحم در سایر نواحی بدن ایجاد می شود
- فیبروم: تومورهای غیر سرطانی که روی دیواره رحم رشد می کنند
- سیستیت بینابینی: یک بیماری مزمن مثانه دردناک
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS): یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش
- کیست تخمدان: تجمع مایع در تخمدان
- بیماری التهابی لگن (PID): التهاب اندام های تناسلی زنانه که معمولاً در اثر عفونت ایجاد می شود.
- افتادگی رحم: یک یا چند اندام لگنی به داخل واژن کشیده می شود
علل روانی
برخی از عوامل عاطفی و روانی رایج می توانند در رابطه جنسی دردناک نقش داشته باشند. اضطراب، ترس و افسردگی می توانند برانگیختگی جنسی را مهار کرده و به خشکی واژن یا واژینیسموس کمک کنند. استرس می تواند باعث سفت شدن عضلات کف لگن و در نتیجه درد شود. سابقه سوء استفاده جنسی یا خشونت جنسی ممکن است به ایجاد دیسپارونی کمک کند.
تشخیص
پزشک در مورد سابقه پزشکی بیمار می پرسد و معاینه لگنی را انجام می دهد تا علت درد را شناسایی کند. بیمار باید درباره محل دقیق، طول و زمان درد توضیح دهد. ممکن است لازم باشد در مورد تجربیات جنسی قبلی و سابقه باروری صحبت کنند.
معاینه لگن
در طول معاینه لگن، پزشک علائم عفونت یا ناهنجاری های ساختاری را بررسی میکند. ممکن است از وسیله ای به نام اسپکولوم استفاده کنند که برای انجام معاینه بصری در واژن قرار می گیرد. این وسیله میتواند باعث ناراحتی یا درد زنان مبتلا به دیسپارونی شود.
- واژینیسموس: انقباض غیرارادی عضلات کف لگن باعث ایجاد واژینیسموس می شود که منجر به مقاربت جنسی دردناک می شود. زنان مبتلا به واژینیسموس همچنین ممکن است در معاینات زنان و زایمان و قرار دادن تامپون دچار مشکل شوند. انواع مختلفی از واژینیسموس وجود دارد. علائم بین افراد متفاوت است و از خفیف تا شدید متغیر است. این می تواند ناشی از عوامل پزشکی، عوامل عاطفی یا هر دو باشد.
- آسیب به ناحیه تناسلی: هر گونه ضربه به ناحیه تناسلی می تواند منجر به دیسپارونی شود. به عنوان مثال می توان به ختنه کردن دستگاه تناسلی زنان (FGM)، جراحی لگن، یا آسیب ناشی از تصادف اشاره کرد.
- مقاربت دردناک بعد از زایمان نیز شایع است. برخی تحقیقات نشان می دهند که 45 درصد از شرکت کنندگان دیسپارونی پس از زایمان را تجربه کرده اند.
- التهاب یا عفونت: التهاب اطراف دهانه واژن وستیبولیت ولوور نامیده می شود. این می تواند باعث دیسپارونی شود. عفونت های مخمری واژن، عفونت های دستگاه ادراری یا عفونت های مقاربتی (STIs) نیز می توانند منجر به مقاربت دردناک شوند.
- اختلالات یا تحریک پوست: دیسپارونی ممکن است از اگزما، لیکن پلان، لیکن اسکلروزوس یا سایر مشکلات پوستی در ناحیه تناسلی ایجاد شود.
- تحریک یا واکنش های آلرژیک به لباس، مواد شوینده لباسشویی یا محصولات بهداشت شخصی نیز ممکن است باعث درد شود.
- ناهنجاری ها در بدو تولد: علل زمینه ای کمتر شایع دیسپارونی شامل آژنزی واژن، زمانی که واژن به طور کامل رشد نمی کند، یا پرده بکارت بدون سوراخ، که در آن پرده بکارت دهانه واژن را مسدود می کند، میباشد.
انقباضات کگل
برخی از زنان مبتلا به واژینیسموس ممکن است تمرینات کگل را برای تقویت عضلات کف لگن مفید بدانند. برای تعیین محل این ماهیچه ها، سعی کنید در موقع ادرار از جریان ادرار جلوگیری کنید. در صورت موفقیت، فردی که ادرار را کنترل می کند عضلات صحیح را پیدا کرده است. این ماهیچه ها را به مدت 10 ثانیه منقبض کرده و نگه دارید، سپس آنها را به مدت 10 ثانیه شل کنید. 10 بار، سه بار در روز تکرار کنید. تمرین تکنیک های تنفس عمیق در حین اجرای کگل می تواند مفید باشد
اگر سوء استفاده جنسی، ضربه، یا سایر مسائل عاطفی علت اصلی دیسپارونی باشد، مشاوره کمک کننده است. زنانی که دیسپارونی آنها دلیل روانی ندارد نیز ممکن است بخواهند برای مقابله با عواقب عاطفی مقاربت دردناک یا دشوار در مشاوره شرکت کنند. اگر مقاربت دردناک منجر به مشکلات ارتباطی یا صمیمیت شود، ممکن است زوج ها با هم در مشاوره شرکت کنند.
منبع: bcmj.org
