دختر جوانی برای درمان به کلینیک مراجعه کرده و از اینجا شروع میکند: «کارم بر زندگی خانوادگی من تأثیر می گذارد. در اداره با رئیسم درگیر می شوم، او مثل احمق ها داد می زند و فحش می دهد و من تمام عصبانیت خود را در رفتار با خواهر کوچکترم تخلیه میکنم و این مسئله روی رابطه من با او تأثیر می گذارد. لطفا کمک کنید.
آیا ما داستان های مشابهی را نشنیده ایم یا حتی این را تجربه نکرده ایم؟
این یک مثال کلاسیک از مکانیسم دفاعی جابجایی از رویکرد روانکاوی است. جابجایی احساسی یک مکانیسم دفاعی است که در آن فرد، احساسات یا انگیزه منفی را از منبع اصلی خود، بعنوان مثال همسر یا رئیس شرکت، به گیرنده کمتر تهدید کننده مانند دوست همسر یا اعضای خانواده هدایت می کند. در واقع ابراز احساسات ناخوشایند به سوژه امن تر. جابجایی، تغییر احساسات واقعی از محرک اولیه و اضطراب آور به هدفی است که کمتر مضر یا غیرتهدید کننده است. به همین دلیل با تنش یا اضطراب مرتبط با احساساتی منفی مانند ترس یا خشم و رها کردن آنها روی یک هدف غیر تهدید کننده و امن مقابله می کند.
چه چیزی باعث جابجایی می شود؟
جابجایی زمانی اتفاق می افتد که ما احساسات و اعمال خود را از هدف واقعی مورد نظر به یک هدف جایگزین تغییر دهیم. از این رفتار یا مکانیسم دفاعی در مواقعی استفاده میشود که فرد تصورات و باورهای فردی اشتباهی در مورد شرایط خود دارد و یا به دلیل نداشتن مهارت کافی برای رسیدگی به موقعیت های خاص استفاده می شود. مانند کیسی که عنوان شد، دختر به شدت از دست رئیس خود عصبانی می شود، اما نمی تواند کار زیادی انجام دهد زیرا می ترسد شغل خود را از دست بدهد، بنابراین، خشم متوجه خواهر کوچکترش می شود که او را هدف امن تری می داند.
هدف از مکانیسم دفاعی جابجایی چیست؟
هدف این مکانیسم دفاعی، رهاسازی احساسات فروخورده با هدایت آن به جای دیگر است و در نتیجه آسیب کمتری به فرد میرسد یا در بسیاری از مواقع هیچ آسیبی به او وارد نمی شود. در این مکانیزم مشکل زمانی ایجاد میشود که فرد وابستگی بیش از حد به این رفتار پیدا میکند. اگر از این خشم جابجا شده غافل باشیم یا حتی اگر آگاه باشیم و این رفتار اغلب تکرار شود، می تواند عوارض و مسائل جدی در زندگی ایجاد کند. در مورد فوق، این اتفاق از گذشته شروع شده بود، زیرا رابطه او با خواهرش واقعاً تحت تأثیر نامطلوب قرار می گرفت.
جابجایی در روانشناسی چگونه کار می کند؟
جابجایی شامل حفظ عملکرد و ثبات در رفتار برای رسیدن به هدف میباشد. وقتی افراد احساسات یا انگیزه های منفی دارند، اغلب به دنبال راه هایی برای کنار آمدن با این احساسات ناخواسته هستند، برخلاف استراتژی مقابله ای آگاهانه که ما برای کنترل استرس روزانه استفاده میکنیم، مکانیسم های دفاعی کاملا ناخودآگاه عمل میکنند.
با این حال،گاهی اوقات، این روش جابجایی ممکن است امکان پذیر نباشد. برای مثال (اگر نتوانم سر رئیسم فریاد بزنم،کیسه بوکس را بر می دارم و به مشت زدن ادامه می دهم تا زمانی که حالم بهتر شود.) این روش جابجایی اغلب مکانیزم های کاملاً رضایت بخش و قابل اجرا برای آزادسازی ایمن تر انرژی است. مانند هر مکانیسم دفاعی، جابجایی در کوتاه مدت خوب است. با این حال، زمانی که این وضعیت در درازمدت ادامه یابد، می تواند منجر به عوارض مهمی شود. به همین دلیل باید آن را به شیوه ای سالم هدایت کنیم و راه حل های جایگزین ارائه کنیم.
هنگامی که مراجعه کننده از مکانیسم دفاعی جابجایی استفاده می کند، دو احتمال وجود دارد:
- ممکن است مراجعه کننده از این که در حال استفاده از مکانیسم جابجایی احساسات است ناآگاه باشد و ناخواسته چنین رفتاری را انجام دهد.
- مراجعه کننده آگاهانه از مکانیسم دفاعی جابجایی استفاده می کند.
مراحل و تکنیک های توصیه شده
اگر مراجعه کننده از اینکه از مکانیسم دفاعی جابجایی استفاده می کند بی اطلاع است، درمانگر می تواند به او کمک کند تا از این موضوع آگاه شود. با کمک یک مصاحبه ساختاریافته یا به کمک تکنیک NLP موقعیت ادراکی. هنگامی که مراجعه کننده متوجه این مکانیسم دفاعی شد، گام بعدی کمک برای درک منبع اصلی احساسات است. منبع اصلی شامل شخص، موقعیت و فکر و باوری است که باعث ایجاد احساس می شود. درمانگر میتواند از سؤالات باز در ترکیب با مدلدر رویکرد REBT ABC از CBT استفاده کند.
به مراجعه کننده کمک کنید تا فکر یا باور اساسی شناسایی شده در مرحله قبل را بازسازی کند. فرآیندهای تغییر باور و عباراتی مانند اگر بعد خب را می توان برای همین مورد استفاده کرد. در مرحله بعد، به مراجعه کننده کمک کنید تا استراتژی های طوفان فکری را شناسایی کند تا با منبع اصلی ناراحتی به طور مؤثرتری برخورد کند. فرآیند کوچینگ SOFT SEA™ و مدل سازی NLP تکنیک هایی هستند که می توانند در همین راستا مورد استفاده قرار گیرند.
این روش ها به مراجعه کننده کمک می کند تا احساس فعلی (که در حال جابه جایی بود) را رها کند و آن را با یک احساس مناسب تر جایگزین کند. هیپنودرام (درام در حالت هیپنوتیزم) احتمالاً بهترین فرآیند برای استفاده برای این منظور است. مکانیسم های دفاعی مانند جابجایی ذاتا بد نیستند. جابجایی ممکن است به فرد اجازه دهد که خود را ابراز کند و استرس را کاهش دهد، حتی اگر آن را به سمت هدف اشتباهی هدایت کند.
این مکانیسم به فرد اجازه می دهد تا استرس و اضطراب را به روش هایی که کمتر تهدیدکننده و از نظر اجتماعی قابل قبول تر باشد مدیریت کند و از مواجهه رودررو با این موضوع پرهیز کند، (برای مثال فریاد زدن به رئیس) اگرچه جابجایی می تواند عملکرد مثبتی برای یک فرد داشته باشد، اما می تواند منجر به پیامدهای منفی شود که ممکن است بر زندگی و روابط یک فرد تأثیر بگذارد. جابجایی همچنین می تواند بخشی از یک چرخه مضر و ناسالم باشد.
آیا یک فرد می تواند جابجایی احساسی را شناسایی و از آن جلوگیری کند؟
تشخیص جابجایی احساسی برای شخص می تواند دشوار باشد. با این حال فردی که متوجه می شود نسبت به کسی یا چیزی واکنش عاطفی نشان می دهد، می تواند با این سوال که آیا واکنش او متناسب با اتفاقی ست که باعث آن شده است یا خیر. بعنوان مثال، اگر فردی سر یک پیشخدمت فریاد بزند که برای او ظرف اشتباهی آورده است، ممکن است بخواهد خشم خود را از اتفاق دیگری پنهان کند. اگر موقعیت خود را تجزیه و تحلیل کنند، ممکن است متوجه شوند که عصبانیت آنها ناشی از اتفاقی است که در جایی دیگر اتفاق افتاده است.
برخی از روشهای دیگر ممکن است به جلوگیری یا به حداقل رساندن جابجایی احساسات کمک کنند.روش های زیر را امتحان کنید:
- یادداشت روزانه: یک دفتر یادداشت ممکن است به فرد کمک کند رفتار و احساسات خود را تجزیه و تحلیل کند و کمی از موقعیت استرس زا فاصله بگیرد. همچنین می تواند به آنها اجازه دهد تا هر گونه احساس منفی را به طور صحیح تخلیه کنند.
- مدیتیشن: مدیتیشن و سایر تمرین های آگاهانه، مانند یوگا، به فرد برای توجه به احساسات و اعمال خود کمک می کند.
- ورزش: ورزش منظم می تواند استرس را کاهش دهد و انعطاف پذیری عاطفی را افزایش دهد.
منبع: medscape.com
