ریچارد برانسون یکی از کارآفرینان برتر بریتانیا که موسس گروه شرکت های ویرجین است که عنوان بیش از ۴۰۰ شرکت را از آن خود کرده، بارها عنوان کرده است که یکی از کلیدی ترین فاکتورهای موفقیت ویرجین مهارت گوش دادن و تقویت مهارت گوش دادن در کارمندان این شرکت است. تقویت مهارت گوش دادن مؤثر با تمرین و تکرار امکان پذیر است و آتقدر مهم است که باعث تغییرات بسیار بزرگی در زندگی کاری و خانوادگی شما می شود. در این مقاله با 8 نکته کلیدی، 4 مدل از سبکهای رفتاری و 3 گام یادگیری را در این مقاله میاموزید.
- در گام اول ابتدا بهتر است بدانید که شنیدن با گوش دادن فعال بسیار متفاوت است به شکلی که اگر بخواهیم 1 ساعت فعال به فردی گوش دهیم انگار (به یک مسیر کوه نوردی رفته ایم).
- در گام دوم باید به این موضوع دقت کنیم که افزایش توجه و تمرکز در مسیر تقویت مهارت گوش دادن مؤثر بسیار تاثیر گزار می باشد. که خود تقویت توجه و تمرکز نیاز به تمرین دارد.
- در گام سوم سعی کنید ایثارگر و میا منفعل نباشید، در صورتی که علاقه یا زمان و فرصت گوش کردن به صحبت فردی را ندارید به صورت قاطعانه این موضوع را به او بازگو کنید. این موضوع باعث افزایش صداقت رفتاری در ارتباط موثر می شود.
4 سبک رفتاری و ارتباط با تقویت مهارت گوش دادن
- سبک رفتاری جرات ورزانه باعث سرعت بخشی و بالا رفتن کیفیت مهارت گوش کردن می شود.
- سبک رفتاری منفعلانه باعث دور افتادن فرد از دیگران و کم شدن تعداد روابط بین فردی می گردد.
- سبک رفتاری پرخاشگرانه باعث عدم ارتباط موثر و صحیح و انزوای اجتماعی همراه با اعتیاد می شود.
- سبک رفتاری فریبکارانه که باعث می شود فرد بفهمد که مورد توجه قرار نمیگرفته است و تنها مورد سو استفاده واقع شده است.
اگر تنها یک مهارت است که می خواهید در آن حرفه ای شوید، هیچ مهارتی در زندگی کاراتر یا کاربردی تر از مهارت گوش دادن فعال نیست. مهارت گوش دادن به اندازه ای مهم است که بیشتر کارفرمایان برای کارمندان خود آموزش مهارت های گوش دادن را برگزار می نمایند. شنیدن چنین چیزی تعجب آور نخواهد بود اگر بدانید که مهارت خوب گوش دادن موجب رضایت بیشتر مشتریان، همکاران، دوسنان و خانواده می شود. شنیدن با دقت تأثیرگذاری را بیشتر می کند، اشتباهات را کمتر می نماید و در میان گذاشتن اطلاعاتی که موجب خلاقیت و نوآوری بیشتری می شود را تسهیل می نماید. بسیاری از مدیران موفق و کارآفرینان از مهارت گوش دادن خود اعتبار کسب می کنند. برای رسیدن به این توانمندی شما می توانید از یک کوچینگ سازمانی کمک بگیرید.
مهارت خوب گوش دادن در زندگی فردی چه کار می کند؟
- دوستان بیشتر و ارتباطات اجتماعی گسترده تر
- ارتقائ اعتماد بنفس و عزت نفس
- نمرات بالاتر در مدرسه و دیگر مراکز تحصیلی و علمی
- سلامت بهتر و بهزیستی کلی بالاتر
- پیشرفت کاری
- بهبود و رشد زندگی زناشویی
- رشد ارتباط جنسی
- افزایش خلاقیت
- کاریزماتیک شدن
یک تحقیق جالب نشان داده است، که زمانی که فشار خون افراد بالا می رود گوش دادن دقیق می تواند فشار خون افراد را نیز پایین بیاورد.
گوش دادن با شنیدن متفاوت است
شنیدن زمانی است که صدایی به گوش شما وارد می شود. این یک روند فیزیکی است که اتوماتیک اتفاق میافتد و نشان می دهد که شما مشکل شنیدن ندارید، گرچه گوش دادن چیزی بیشتر از آن است چرا که در گوش دادن برای دقت و تمرکز تلاش ذهنی و حتی گاهی جسمی را طلب میکند.
گوش دادن نه تنها به معنی توجه کردن به داستان های فرد مقابل است، بلکه چگونگی عنوان کردن، نحوه بکار بردن کلمات و لحن صدای فرد و همچنین طریقه ای که فرد از بدنش استفاده می کند، نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. به عبارت دیگر باید نسبت به پیام های کلامی و غیرکلامی فرد آگاه شویم. توانایی شما در گوش دادن مؤثر به درجاتی که شما این پیام ها را دریافت می کنید و آنها را درک می کنید، بستگی دارد. گوش دادن یک فرایند منفعل نیست، در حقیقت شنونده باید به اندازه گوینده در این فرآیند شرکت کند. زمانی از واژه «گوش دادن فعال» برای توصیف این فرآیند استفاده میشود که شنونده کاملاً درگیر سخنان گوینده می شود.
دکتر ریچارد روامی رمن می گوید: مهمترین چیزی که می توانید به کسی دهید فقط و فقط گوش دادن به اوست. شاید مهمترین چیزی که هر یک از ما تا بحال به یکدیگر داده ایم توجه است.
ما بیشتر زمان خود را در حال گوش دادن هستیم
بزرگسالان بطور متوسط ۷۰ درصد زمانشان را صرف نوعی از ارتباط می کنند. بر این اساس تحقیقات نشان می دهد که بطور متوسط ۴۵ درصد از زمان افراد به شنیدن اختصاص داده می شود. این در حالی است که ۳۰ درصد به صحبت کردن، ۱۶ درصد به خواندن و تنها ۹ درصد صرف نوشتن می شود. با این وجود در هر استانداردی که فرض کنیم افراد بیشترین زمان خود را صرف شنیدن می کنند. بنابراین ارزشمند است که کمی زمان بیشتری صرف آن کنیم تا مطمئن شویم که مؤثرتر گوش می دهیم.
تقویت مهارت گوش دادن مؤثر (8 نکته)
شکی وجود ندارد که گوش دادن مؤثر مهارت بسیار مهمی در زندگی است، ولی آیا چرا این مهارت به این میزان مهم است؟ گوش دادن اهداف بسیاری را در بر می گیرد و این اهداف به شرایط موجود و طبیعت آن ارتباط وابسته است.
- بطور خاص یکی از اهداف تمرکز بر پیامی است که در حال تبادل است بطوریکه از حواس پرتی و پیش فرض های احتمالی جلوگیری شود.
- برای درک دقیق و عمیق دیدگاه و ایده های گوینده.
- برای ارزیابی انتقادی آنچه در حال گفته شدن است.
- برای مشاهده و درک کردن سرنخ های غیرکلامی ای که همراه آنچه فرد می گوید بکار می برد تا درک درست آنچه می گوید بیشتر شود.
- برای نشان دادن اشتیاق، توجه و تمرکز به گوینده.
- برای تشویق کردن گوینده برای ارتباطی کامل، با صداقت و بی پرده.
- برای افزایش رویکردی دو جانبه و اجتناب از خودخواهی در رابطه و دادن جایگاه اول گفتگو به گوینده.
- برای رسیدن به درک مشترک و پذیرش دیدگاه های دو طرف.
اغلب در یک گفتگو، نگرانی چگونگی پاسخ دادن مهمترین دغدغه ماست در صورتی که چنین کاری عملکرد گوش دادن را ندارد. به منظور درک کامل گوینده باید تلاش کنیم که به آنچه گفته شده و اینکه چگونه گفته شده توجه کنیم.
گوش دادن مؤثر نه تنها شنیدن لغاتی است که گوینده بکار می برد، بلکه مستلزم تمرکز و استفاده از تمام حواس شما است چرا که گوش دادن همان شنیدن نیست و جهت گوش دادن مؤثر شما نیاز دارید به جز گوش های خود از اجزاء دیگر بدن خود استفاده نمایید.
انواع سبک های ارتباطی
1. سبک منفعلانه
- شخص قادر به ابراز وجود نیست.
- با اتخاذ روشی منفعلانه به دیگران اجازه میدهد به راحتی حقوق و احساسات او را نادیده گرفته و زیر پا بگذارند.
2. سبک پرخاشگرانه
- حقوق دیگران را نادیده میگیرد.
- شروع به تهدید آنها می نماید.
- دانسته یا نادانسته از دیگران سوء استفاده میکنند.
3. سبک فریبکارانه
خود و دیگران را به عنوان شی و نه انسان، مورد بهره کشی قرار میدهد و سعی میکند آنها را در جهت منافع خود فریب داده و مهار کند. در عین حال، این میل به بهره کشی معمولاً در پشت یک احترام افراطی و تصنعی پنهان میشود، و این تاکتیکِ سلطه گران، برای کنترل دیگران است.
4. سبک جرأت ورزانه
- هم حق و حقوق خود و هم حق و حقوق دیگران را رعایت می کند.
- برخلاف افراد منفعل که خود را متهم میکنند و بر خلاف افراد پرخاشگر که همواره دیگران را متهم میکنند، در تبیین و پیدا کردن راه حل به جای متهم کردن دیگران به مسئله و چگونگی حل آن توجه میکنند.
خود افشایی چیست؟
ابراز شفاف افکار، احساسات، علایق و دیدگاه های خود، به دیگران را، خودافشایی می گویند.
ارتباط مؤثر
1. از هر موقعیتی برای برقراری ارتباط استفاده کنید
در مدیریت روابط نقش مهمی را ایفا می کنند، همه مدیران این را می دانند اما اغلب آنقدر درگیر مسائل روزانه می شوند که به بهترین راه های ممکن برای ایجاد ارتباط فکر نمی کنند.
- مسئولیت برقراری ارتباط را برعهده دیگران نگذارید و از واسطه کردن دیگران پرهیز کنید.
- با افراد به طور مستقیم ارتباط برقرار کنید.
- پیوسته در این فکر باشید که چگونه و کجا می توانید روابطی را ایجاد و آنها را تقویت کنید.
- ارتباط رو در رو را به برقراری ارتباط از طریق شبکه ترجیح دهید.
- ارتباطات قطع شده را از سر بگیرید و هیچگاه مأیوس نشوید.
2. به نیازهای افراد توجه کنید
هدف از تلاش برای ایجاد ارتباط، در نهایت این است که بتوان با هم و در کنار هم کار کرد، اما برای رسیدن به چنین هدفی می بایست توجه به افراد را سرلوحه تلاش خود قرار داد.
- زمانی را به کارکنان اختصاص دهید و به حرفهای آنان توجه کنید.
- کارکنان خود را بشناسید و از مشکلات خانوادگی که اخیراً برای کارکنان بوجود آمده است سوال کنید.
- با همه کارکنان محترمانه رفتار کنید و اصول انسان گرایی را رعایت کنید.
- بین همه کارکنان مساوات را برقرار کنید.
- خیلی سختگیر نباشید و اجازه دهید کارکنان از فرصتهای لازم برای پیشرفت شخصی و حرفه ای استفاده کنند.
3. با دیگران تبادل نظر کنید
نشان دهید آنقدر ارزشمند هستید که دیگران بخواهند با شما ارتباط برقرارکنند. اما برای آنکه از نظر دیگران شخصیتی خود شیفته به نظر نرسید بهتر است که قبل از انجام هر کاری دیگران را در ایده های خوب خود، سهیم کنید. برای توانمندسازی خود در محیط کار حتما از یک روانشناس صنعتی و سازمانی کمک بگیرید.
- از کارکنان راجع به روش های بهتر کارها و رویه های جدیدتر بهبود بهره وری سوال کنید.
- در جلسات خود سعی کنید از نکات آموزشی مفید دیگران استفاده کنید.
- به نظرات کارمندان خود به خوبی توجه کنید و عکس العمل مناسب داشته باشید.
- در مواجهه با نظرات، منطقی و خوددار باشید.
- تماس چشمی برقرار کنید، لبخند بزنید و دوستانه برخورد کنید.
4. ویژگیهای خود را بشناسید
ایجاد روابطی خوب که منجر به تجارت موفقی گردد، کار مشکلی نیست. این کار به یک تنظیم ذهنی نیاز دارد یعنی می بایست به اعمالتان آگاه باشید.
- رفتارهای دفاعی که ممکن است مانع پیشرفت شما باشند را شناسایی کنید.
- موانعی را که در مسیر گسترش روابط مورد نیازتان پیش میاید، از میان بردارید.
- به انتقادهایی که تاکنون در مورد خود شنیده اید، فکر کنید.
- همه چیز را از خود انتظار نداشته باشید.
- گاهی بهتر است خود را نقد کنید، به آنها هم توجه کنید.
موانع گوش دادن مؤثر
برای ارتقا، روند گوش دادن مؤثر می تواند مفید باشد؛ مشکلاتی که مانع گوش دادن مؤثر و یا گوش دادن بی تأثیر می شود را بررسی نماییم.
برای مثال مشکل متداولی که وجود دارد این است که به جای گوش دادن دقیق به آنچه که فرد می گوید، ما اغلب بعد از یک یا دو جمله که گوینده گفت، شروع به فکر کردن درباره آنچه که می خواهیم در پاسخ بگوییم و یا حتی مشغول فکر کردن به مسائل بی ربط می شویم. این کار به این معنی است که بطور کامل به مابقی حرف گوینده گوش نمی دهیم.
مشکلی که وجود دارد تا حدی به تفاوت بین میانگین میزان صحبت کردن و میانگین میزان پردازش کردن مغز است. میانگین میزان صحبت بین ۱۲۵ تا ۱۷۵ لغت در دقیقه است، در صورتی که ما بطور میانگین می توانیم ۴۰۰ تا ۸۰۰ کلمه را در دقیقه پردازش کنیم. بنابراین اگر به جای تمرکز به آنچه که فرد می گوید، در بین صحبت او در فکر فرو رویم و یا حواسمان به چیز دیگری پرت شود اتفاق معمول و نرمالی است.
ضمناً نحوه عنوان کردن و وضوح صحبت های گوینده نیز بر کیفیت گوش دادن ما تأثیر می گذارد. بطور کل گوش دادن به کسی که روان صحبت می کند، در بین صحبت هایش متمرکز است، لهجه ای آشنا برای ما دارد و به اندازه کافی بلند صحبت می کند، آسان تر است. برای مثال تمرکز به حرف های کسی که خیلی سریع و آرام صحبت می کند بخصوص زمانی که در حال انتقال اطلاعات پیچیده است بسیار سخت می شود. گاهی نیز ممکن است حواس ما به ظاهر فرد و یا صحبت جذاب فرد دیگری پرت شود. این مشکلات نه تنها میتواند بر شما تأثیر بگذارد، بلکه بر زبان بدن شما نیز تأثیر خواهد گذاشت.
بطور کلی خیلی سخت تر است که بتوانیم زبان بدن خود را کنترل کنیم، چرا که از دست دادن اشتیاق به سخنان گوینده و یا حواس پرتی شما در عدم تماس چشمی و حالات بدنتان به سادگی خودنمایی می کند و در گفتگوی شما با وی تأثیر منفی می گذارد بطوری که ممکن است وی صحبت هایش را قطع کند و یا حتی در حالتی بدتر احساس کند که به وی بی احترامی کرده اید و از شما ناراحت شود. در نهایت خیلی مهم است که فوراً به جمع بندی آنچه شنیده اید نپردازید بلکه توجه کنید که وضوح بخشی به سخنان گوینده و مطمئن شدن از درک فحوای کلام وی کمک های شایان ذکری به ایجاد ارتباط بهتر شما می نماید.
* منبع: کتاب مدیر 20 - دکتر سهیلا عیسایی
