در این مقاله علمی به فوبی سگ یا ترس از سگ و راهکارهای درمان آن به صورت تخصصی خواهیم پرداخت. قبل از دانستن راهکارهای درمان فوبی سگ باید بدانیم فوبی سگ که در دسته فوبیای اختصاصی قرار دارد و یکی از شایع ترین مشکلات ذهنی در مراجعین خانم است. قبل از بررسی فوبیای سگ، علت ایجاد و روشهای درمان آن، بهتر است شناختی از مفهوم فوبیا یا هراس داشته باشیم.
اصطلاح فوبیا یا هراس به معنای ترس افراطی از یک موضوع یا موقعیت خاص و معین است که در آن فرد ترسی شدید و مداوم را در برخورد با شی خاص تجربه خواهد کرد که باعث می شود یا فرد از روبه رو شدن با آن شی خاص خودداری کند یا با اضطراب زیاد آن را تحمل کند. افراد مبتلا به هراس فکر میکنند صدمه ای به آن ها وارد خواهد شد مثلاً افرادی که فوبی سگ یا ترس از سگ دارند، فکر میکنند که سگ آن ها را گاز خواهد گرفت. در کودکان این ترس ممکن است به صورت گریه، قشقرق، میخکوب شدن یا چسبیدن به دیگران بروز کند.
اما تعریف بین المللی از فوبیای سگ چیست؟
Cynophobia از کلمات یونانی به معنای سگ (cyno) و ترس (فوبیا) گرفته شده است. فردی که دچار cynophobia است، ترس از سگ را تجربه می کند که هم شدید و هم مداوم است. این چیزی بیش از احساس ناراحتی با پارس کردن یا بودن در اطراف سگ می باشد.
نشانه های داشتن فوبی سگ یا ترس از سگ
هراس از سگ و سایر فوبیاهای مربوط به حیوانات اغلب از طریق استفاده از پرسش نامه و مصاحبه بالینی تشخیص داده میشوند. به منظور تشخیص فوبی سگ، متخصص سلامت روان رفتار و پاسخهای شما را در مورد سگها ارزیابی میکند. علائم فوبیا ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد:
- تعریق
- لرزیدن
- دشواری در تنفس
- ضربان قلب تند
- حالت تهوع
- سرگیجه
- احساس خطر
- ترس از دست دادن کنترل
- ترس از مردن
- اجتناب یا اضطراب بیش از حد
علت ایجاد فوبیا یا هراس از سگ
هراس از حیوانات در برخی از خانواده ها بیشتر دیده میشود بنابراین ژنتیک میتواند در آن موثر باشد. هراس از سگ یا هراس از گربه همچنین می تواند در اثر تماس مستقیم با سگ یا گربه و اثرات این تماس مثل گاز گرفتگی و خراش ایجاد شده باشد. و یا هراس از سگ می تواند در اثر یادگیری نیز به فرد منتقل شده باشد و فرد در کودکی چنین واکنشی نسبت به حیوان را در شخص دیگری مثلاً در والدین خود دیده باشد و یاد بگیرد که در مواجهه با سگ چنین واکنش مقابله ای نشان دهد. در صورت درمان نشدن، در سنین بالاتر این ترس ها می تواند باعث ایجاد مشکلات بزرگتری شود و زندگی فردی و اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و حتی اختلال در عملکرد روزانه فرد ایجاد کند.
افرادی که دچار هراس از سگ یا فوبی سگ هستند ترسشان را به شیوه های متفاوتی نشان میدهند. بعضی از افراد تقریباً تمام وقت این ترس را تجربه میکنند، بعضی دیگر فقط در پاسخ به محرکهای مستقیم دچار ترس میشوند. شنیدن صدای سگ، دیدن یک سگ از نزدیک، تصور کردن لمس کردن سگ، تصور اینکه یک سگ را در تاریکی ببینند و تماس مستقیم چشمی با سگ داشتن، حتی گاهی اوقات دیدن عکس و ویدیو می تواند واکنش هراس را در شخص ایجاد کند.
با توجه به اینکه علاقه به نگهداری و حفاظت از حیوانات به ویژه سگ در میان افراد جامعه به میزان زیادی افزایش پیدا کرده است بهتر است در صورت داشتن علایم ذکر حتماً به مشاور مراجعه کنید.
علل بالقوه ترس از سگ چیست؟
عبارتند از تجارب آسیب زا برای مثال، ممکن است شخصی پس از حمله یک سگ، ترس از سگ داشته باشد. تمایلات خانوادگی ژنتیک یا محیط میتواند در ایجاد فوبیا نقش داشته باشد. اگر فردی در خانواده شما فوبیا داشته باشد، احتمال بروز آن در شما نیز بیشتر است.
درمان فوبی سگ
بهترین و شناخته شده ترین روش برای درمان فوبی سگ، حساسیت زدایی منظم است در این روش فرد به صورت پیاپی در معرض سلسله مراتب اضطراب در مورد سگ قرار میگیرد و به ترتیب به وسیله رویارویی همزمان با آن و تمرینات ریلکسیشن ترس فرد از بین میبرد. این درمان شامل سه مرحله آرام سازی، آماده سازی سلسله مراتب اضطراب و انجام حساسیت زدایی است. اگر دچار فوبیهای شدید و غیر قابل کنترل هستید توصیه میشود حتماً از یک متخصص روانشناسی برای این کار کمک بگیرید.
فرض کنید شما از لمس کردن یک سگ ترس زیادی دارید اما میخواهید بر این ترس غلبه کنید. با هم مراحل حساسیت زدایی منظم را پیش میبریم:
مرحله آرام سازی
از طریق استفاده از داروهای ضد اضطراب، هیپنوتیزم و آموزش آرام سازی عضلات، فرد یاد میگیرد که چگونه استراحت، آرامش روانی و جسمانی را در خودش القا کند پس از کسب این مهارت فرد باید آن را در هنگام مواجهه با هر یک از محرک های برانگیزاننده ترس استفاده کند.
در این روش باید در یک وضعیت راحت مثل تکیه دادن یا دراز کشیدن طوری که سر و کمرتان راحت باشند قرار بگیرید چشم ها را ببندید تا از محیط خارجی تان آگاهی کمتری داشته باشید و خود را در یک مکان و موقعیت مطلوب که میتواند برای شما آرامش بخش باشد تصور کنید سپس از نوک انگشتان پاهایتان شروع کنید به شل کردن عضلات بدن. شل کردن عضلات بدن را تا فرق سر به ترتیب ادامه دهید. کف پا، ساق پا، زانو ها، ران پا، عضلات لگن، شکم، سینه، دست ها، گردن، اجزای صورت و در نهایت سر را شل و ریلکس کنید.
چند دقیقه در همان حالت قرار بگیرید. قبل از انجام حساسیت زدایی منظم چند روز تمرینات ریلکسیشن را انجام دهید تا مطمئن شوید در انجام آن ماهر شده اید.
آماده سازی سلسله مراتب اضطراب
یک کاغذ بردارید و به ترتیب وخیم ترین حالتی که به شما اضطراب می دهد را بنویسید. سپس از میزان اضطراب آن بکاهید و تا جایی که کمترین اضطراب برایتان پیش می آید این لیست را تهیه کنید. مثلاً در مورد ترس از سگ این لیست می تواند به صورت زیر باشد:
- در آغوش گرفتن یک سگ (بیشترین میزان اضطراب)
- لمس کردن سگ
- ایستادن در کنار سگ
- نگاه کردن به سگ از فاصله دورتر
- دیدن دیگران که سگ را لمس می کنند
- دیدن تصاویر عکس های سگ در تلویزیون (کمترین میزان اضطراب)
این لیست از بیشترین تا کمترین حالت اضطراب برای تماس برقرار کردن با سگ مرتب شده است. بعد از آماده کردن این لیست به مرحله بعد بروید.
حساسیت زدایی
در حالت ریلکسیشن که در مرحله اول آن را آموختید و تمرین کردید قرار بگیرید. وقتی احساس کردید در آرامش بدنی کامل به سر می برید از لیست بالا کمترین حالت اضطراب (دیدن تصاویر عکس های سگ در تلویزیون) را انتخاب و خود را در آن حالت تصور کنید. یعنی تصور کنید مشغول تماشای عکس های سگ در تلویزیون هستید اگر آرامشتان حفظ شده بود چند دقیقه در آن حالت بمانید و بعد به درجه بالاتر لیستتان بروید اما اگر کوچکترین احساس اضطرابی کردید سریع تصور کردن آن را متوقف و همچنان با تمرین ریلکسیشن به آرام سازی بپردازید و هرگاه مجدد احساس آرامش کردید وارد تصور لیستتان از کمترین حالت اضطراب شوید. این کار را آنقدر ادامه دهید که بتوانید بدون اضطراب و در آرامش کامل به شماره ۱ لیستتان که بیشترین اضطراب را داشتید برسید.
توجه کنید که تمام کسانی که این روش را امتحان میکنند مانند شما بارها و بارها ناچار به توقف تصورات و از سر گرفتن تمرینشان هستند پس ناامید نشوید این مسئله کاملاً طبیعی است شما میتوانید موفق شوید پس نگران نباشید و به تمرینتان ادامه دهید. در نهایت قطعاً کمک و همراهی یک متخصص روانشناس در کنارتان روند درمان را سرعت میبخشد و میتواند در فوبیهای شدید این مسئله را به کمک شما حل کند.
چگونه فوبیای سگ را درمان کنیم؟
درمان شناختی رفتاری (CBT) برای تغییر نحوه واکنش ما به ترس و تفکر در مورد سگ به روشی متفاوت بسیار موثر است. همچنین هیپنوتیزم درمانی، که شامل تمرینات آرام سازی هدایت شده در حالی که ذهن شما در حالت آرام آرامش است نیز برای درمان فوبیای سگ بسیار موثر ارزیابی شده است.
فوبیای سگ چقدر شایع است؟
Cynophobia یا ترس از سگ، یک فوبی خاص بسیار رایج است. اگرچه فوبیای مار و عنکبوت حتی بیشتر است، اما افراد معمولی به احتمال زیاد در زندگی روزمره با سگ ها روبرو می شوند.
آیا سگ ها می توانند بوی ترس را حس کنند؟
بله سگ ها میتوانند بوی ترس را حس کنند. سگ ها دارای قدرت بویایی فوق العاده ای هستند که میتوانند با بویی که انسان از خود منتشر می کند، وضعیت عاطفی را تشخیص دهد.
