آیا تا به حال فراموش کرده اید که کلیدهای خود را کجا گذاشته اید یا وارد اتاقی شده اید و دلیل آنرا بخاطر نمی آورید؟ فراموشی یا از دست دادن حافظه یک مشکل رایج است که میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله افزایش سن، عفونت مغزی، آسیب هیپوکامپ، بیماریهای مختلف و مصرف الکل که باعث ایجاد سندروم کورساکوف میشود، باشد. اما این بدان معنا نیست که ما باید عقب بنشینیم و آنرا بپذیریم. مغز ما نیروگاهی است که میتوان آنرا از طریق انتخابهای سبک زندگی و فعالیتهایی که آنرا به چالش میکشد، سالم و تیز نگه داشت. در حالی که هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از فراموشی و از دست دادن حافظه بطور کلی وجود ندارد، کارهای خاصی وجود دارد که میتوانیم برای بهبود آن انجام دهیم.
فراموشی یا از دست دادن حافظه چیست؟
از دست دادن حافظه اصطلاحی است که برای توصیف کاهش توانایی ما در به خاطر سپردن چیزها استفاده میشود. این می تواند بر جنبه های مختلف حافظه ما تأثیر بگذارد، از جمله توانایی یادآوری رویدادهای گذشته، یادگیری اطلاعات جدید، یا توجه و تمرکز. همه ما تا حدودی با افزایش سن دچار از دست دادن حافظه می شویم. اما برای برخی افراد، از دست دادن حافظه می تواند یک مشکل جدی باشد که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می کند.
انواع از دست دادن حافظه
انواع مختلف از دست دادن حافظه وجود دارد که هر کدام در اثر عوامل دیگری ایجاد می شوند. برخی از رایج ترین انواع از دست دادن حافظه عبارتند از:
- بیماری آلزایمر: یک بیماری مغزی پیشرونده که باعث کاهش حافظه و سایر مهارت های شناختی می شود.
- زوال عقل: اصطلاحی کلی که برای توصیف کاهش توانایی های ذهنی از جمله حافظه، استدلال و مهارت های ارتباطی و غیره استفاده می شود.
- هیدروسفالی: وضعیتی که در اثر تجمع مایع در مغز و فشار حاصل از آن ایجاد می شود و منجر به مشکلات حافظه، تعادل و راه رفتن می شود.
- تومور مغزی: رشد سلول های غیرطبیعی در مغز که می تواند باعث مشکلات حافظه، تفکر و رفتار شود.
- سندروم کورساکوف: که به دلیل مصرف مشروبات الکلی و کاهش ویتامین B1 در مغز ایجاد می شود.
فراموشی بسته به علت آن میتواند طولانی مدت یا کوتاه مدت باشد. از دست دادن حافظه کوتاه مدت معمولاً به دلیل استرس، کم خوابی یا مصرف برخی داروها ماننو دوراهای بنزودیازپین ایجاد میشود. از دست دادن حافظه طولانی مدت می تواند ناشی از بیماری های مزمن مانند بیماری آلزایمر یا زوال عقل باشد.
چه چیزی باعث از فراموشی می شود؟
به غیر از افزایش سن، چندین عامل دیگر می تواند منجر به فراموشی شود، از جمله:
- بیماری: شرایطی مانند بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون و زوال عقل می تواند منجر به از دست دادن حافظه پس گستر شود.
- آسیب: آسیب به سر یا آسیب به مغز می تواند باعث مشکلات حافظه شود.
- داروها: برخی از داروها می توانند عوارض جانبی داشته باشند که شامل از دست دادن حافظه می شوند. از جمله دیازپام، کلونازپام، لورازپام، زولپیدم.
- استرس: استرس مزمن می تواند منجر به مشکلات حافظه و تمرکز شود. استرس بر روی مدار پاپز که مسئول دریافت و ذخیره سازی اطلاعلت جدید است نقش پر رنگی دارد و به آن آسیب میزند.
- محرومیت از خواب: نداشتن خواب کافی می تواند بر توانایی ما در ذخیره سازی مناسب خاطرات تأثیر بگذارد.
با این حال، توجه به این نکته مهم است که بین حافظه و هوش تفاوت وجود دارد.هوش توانایی ما برای تفکر انتزاعی و حل مسائل است. حافظه توانایی ما برای به خاطر سپردن اطلاعات است. بنابراین حتی اگر فردی در زمینه هوشی خود افت پیدا کند، اگر داده ها به درستی ذخیره شوند، ممکن است همچنان بتواند چیزهایی را به خاطر بسپارد.
آیا از دست دادن حافظه طبیعی وجود دارد؟
بله، چیزی به نام کاهش متوسط حافظه وجود دارد. با افزایش سن مغز ما دچار تغییراتی میشود که میتواند بر حافظه ما تأثیر بگذارد. بعنوان مثال یادگیری چیزهای جدید و به خاطر سپردن نامها سخت تر میشود. همچنین توانایی ما برای یادآوری وقایع گذشته کاهش می یابد. این طبیعی است و به معنای هیچ مشکلی برای مغز شما نیست. اما این بدان معنا نیست که ما دیگر نمی توانیم زندگی شاد و پرباری داشته باشیم. بلکه فقط ممکن است برای به خاطر سپردن چیزها کمی سخت تر از زمانی که جوانتر بودیم، تلاش کنیم. 6 کاری که می توانیم برای جلوگیری از فراموشی یا از دست دادن حافظه انجام دهیم:
1. به اندازه کافی بخوابید
اکثر مردم به حدود هشت ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند. خواب کافی به مغز ما زمان می دهد تا خاطرات را تثبیت کند و از شر اطلاعات بی اهمیت خلاص شود. همچنین، در طول خواب، مغز ما هورمون های رشد تولید می کند که برای سلامت نورون ها مهم هستند. زوال نورونها در اوایل 20 سالگی شروع می شود، بنابراین اطمینان از خواب کافی ضروری است.
2. اجتماعی بمانید
تعامل اجتماعی برای سلامت مغز بسیار مهم است. گفتگوی تحریک کننده با دوستان و خانواده کمک می کند مغز ما فعال و به چالش کشیده شود. نه تنها این، بلکه معاشرت همچنین انتقال دهنده های عصبی که احساس خوبی ایجاد می کنند، مانند سروتونین و اکسی توسین را آزاد می کند که به حفظ خلق و خوی ما کمک می کند و تفکر مثبت را تقویت می کند.
3. به طور منظم ورزش کنید
ورزش منظم بدن ما را سالم و مغز ما را فعال نگه می دارد. زمانی که ورزش می کنیم، مغز ما دوپامین ترشح می کند که یک ماده شیمیایی مرتبط با لذت و انگیزه است. از نظر جسمی و روحی احساس خوبی به ما می دهد، زیرا می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند. همچنین دوپامین در افزایش توجه و تمرکز نقش دارد به همین دلیل است که برای افزایش توجه و تمرکز معمولا روانپزشک ها بوپروپیون یا همان ولبان را تجویز می کنند.
4. رژیم غذایی سالم داشته باشید
آنچه ما وارد بدن خود می کنیم تأثیر مستقیمی بر مغز ما دارد. خوردن غذاهای سالم مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل به مغز ما مواد مغذی را برای عملکرد صحیح می دهد. علاوه بر این، محدود کردن غذاهای ناسالم مانند گوشت های فرآوری شده و نوشیدنی های شیرین میتواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری هایی مانند آلزایمر کمک کند. علاوه بر این، اسیدهای چرب امگا 3 برای سلامت شناختی و در غذاهایی مانند سالمون، گردو و دانه های چیا نیز ضروری هستند. سایر غذاهایی که ممکن است از کاهش حافظه جلوگیری کنند عبارتند از زردچوبه، زغال اخته و چای سبز است.
5. خود را از نظر ذهنی به چالش بکشید
تحریک مغز با فعالیت هایی که ما را به چالش می کشند، به حفظ سلامت و عملکرد مغز در بهترین حالت کمک می کند. انجام کارهایی مانند یادگیری یک زبان جدید، بازی شطرنج، یا تکمیل جدول کلمات کمک می کند ذهن ما فعال و درگیر باشد. هرچه بیشتر از مغزمان استفاده کنیم، در کل عملکرد بهتری دارد.
6. به طور منظم برای چکاپ خود به پزشک مراجعه کنید
مراجعه منظم به روانپزشک نه تنها برای سلامت جسمی بلکه برای سلامت روانی شما ضروری است.شرایطی مانند افسردگی و اضطراب می تواند بر حافظه و عملکرد شناختی تأثیر بگذارد. با مراجعه منظم به روانپزشک، می توانید سلامت روان خود را حفظ کنید و ذهن خود را سالم نگه دارید.
آیا فراموشی طبیعی است؟
بطور خلاصه فراموشی و از دست دادن حافظه یک فرآیند طبیعی است که با افزایش سن اتفاق می افتد، اما کارهایی وجود دارد که می توانیم از بروز زودرس یا شدید شدن آن جلوگیری کنیم.اقدامات بالا برای حفظ سلامت مغز و عملکرد آن در بهترین حالت ضروری هستند. پس کمی بخوابید، پیاده روی کنید و خود را از نظر ذهنی به چالش بکشید، قطعا مغز شما به خاطر آن از شما تشکر خواهد کرد.
منبع: southvalleyneurology.com
