چگونه اضطراب جدایی کودکان را کاهش دهیم؟ این سوال متداول بسیاری از والدین است. یکی از مهم ترین مشکلات والدین اضطراب جدایی کودکان هنگام رفتن به مهد کودک است. در این مقاله به شما خواهیم گفت که راهکارهای درمان اضطراب جدایی کودکان به چه شکل است و چگونه می توان از اضطراب جدایی در کودک جلوگیری کرد. یکی از نظریه پردازان مشهور حوزه کودک به نام جان بالبی توانست با چندین آزمایش بسیار خلاقانه، سبک ارتباط والد با کودک و اثر بخشی فرزند پروری و ارتباط آن را در ایجاد اضطراب کودکان مشخص کند. این پژوهش به همبستگی و اثر بخشی بسیار زیاد نوع ارتباط والد با کودک در 3 سال اول زندگی رسید. در برآیند پژوهش 4 سبک دلبستگی متفاوت، نسبت به حضور یا عدم حضور مادر مشخص گردید که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
چهار سبک دلبستگی جان بالبی
- دلبستگی ایمن
- دلبستگی نا ایمن
- دلبستگی اجتنابی
- دلبستگی آشفته
اضطراب جدایی چیست؟
اضطراب جدایی در کودکان، یعنی به هنگام جدایی و نبود والدین، کودکان دچار نشانه هایی مانند فریاد زدن، چسبندگی به مادر، پرخاشگری، جیغ کشیدن، مشت زدن و گریه کردن و در مواقعی دچار سکوت انتخابی می شوند. البته جالب است بدانید که در سبک دلبستگی اجتنابی همچین اتفاقی نمی افتد. پس بهتر است سبک فرزند پروری و نوع دلبستگی کودک توسط روانشناس کودک مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.
معمولا چیزی که والدین از آن اطلاع ندارند، این است که ممکن است کودکشان به این اختلال مبتلا باشد و آن ها ندانند؛ طبق آمار بدست آمده، 4 درصد از کودکان و 6/1 از نوجوانان دارای اختلال هراس جدایی می باشند و بیشتر کودکان دارای این اختلال در سنین زیر 12 سال هستند.
هنگامی که این کودکان وارد جامعه می شوند، نشانه های این اختلال نمایان می شود؛ به عنوان مثال از مدرسه بیزارند و دوری می کنند و یا به هنگام خواب دچار مشکل می باشند. کودکانی که دارای اضطراب جدایی هستند هنگامی که با این مسائل روبه رو می شوند مضطرب و پریشان می شوند و این امر روی زندگی اجتماعی آنها تأثیر منفی می گذارد.
اولین قدم برای کمک به این کودکان، یافتن یک دکتر روانشناس کودک در این زمینه است.
علائم اختلال اضطراب جدایی
چگونه اضطراب جدایی کودکان را کاهش دهیم
درمان رفتاری_شناختی (CBT)
درمان شناختی رفتاری یا همان CBT شیوه درمان برای اصلاح رفتار کودک عالی است؛ در این روش کودک فرا می گیرد که چگونه اضطراب جدایی خود را مدیریت کند و به احساسات خود مسلط شود.
درمان والد و کودک
در این روش والدین و دیگر اعضای خانواده می آموزند که چگونه با کودک رفتار کنند و برای این که اضطراب جدایی کودک را کم کنند، روش های جدیدی را یاد می گیرند.
بازی درمانی
معمولا پیشنهاد اثر بخش دکتر روانشناس کودک، بازی درمانی است. کودکانی که توانایی درک رفتار و احساسات خود را ندارند، نمی توانند با روش های دیگر درمان شوند، پس بازی درمانی برای آنان روش مناسبی است.
روش های دیگر
راه های درمانی دیگری نیز برای اضطراب جدایی کودکان وجود دارد؛ مثلاً تمرین های ریلکسیشن و دارودرمانی. ریلکسیشن شامل تنفس عمیق و تمرین های عضلانی است و برای آرام تر شدن کودک به کار می رود. دارو درمانی نیز برای تسریع بهبود فرد به کار می رود ولی برای کودکان توصیه نمی شود.
- در هنگام رساندن فرزندتان به مدرسه برنامه ریزی کنید.(مثلا به هنگام صبح زودتر از زنگ ساعت درسی در مدرسه حضور پیدا کرده و در حیاط مدرسه با کودک بازی کنید).
- به کودک کمک کنید تا افکار منفی ای را که سبب اضطراب او می شود، با تهیه لیستی از افکار مثبت جایگزین کند(مثلاً افکار خوب را روی کارت ها بنویسید و در کوله پشتی کودک قرار دهید).
- روزانه به همراه کودک خود نوشته هایی شامل افکار مثبت تهیه کنید.
- از چیدن برنامه های زیاد خودداری کنید و بیشتر زمان خود را صرف بازی و خواب مناسب کودک کنید.
- به کودک خود کمک کنید تغییراتی را در زندگی روزمره خود ایجاد کند.
- با کودک خود همدلی کنید و در برنامه هایی که برای خود می چیند، نظر دهید.
اثر بخشی رفتار والدین بر اضطراب کودکان
یکی از موارد بسیار مهم که پیش تر به آن اشاره شد، اثر بخشی رفتار و سبک فرزند پروری والدین با کودک است.
کودکی که بیش از یک سال و چهار ماهگی از شیر مادر تغذیه کند و یا بعد از چهار ماهگی در کنار والدین و یا والد مادر بخوابد دچار وابستگی شدید به والد خود می شود.
این وابستگی باعث می شود کودک اضطراب جدایی را در خود تجربه کند و نبود مادر را حتی در یک لحظه، به مثابه مرگ و نیستی بداند، بنابراین نحوه تربیت والدین باعث می شود کودک به مرور اضطراب کمتر و یا بیشتر را تجربه کند.
ترس از دست دادن، وابستگی شدید و احساس ناامنی اضطراب را بالا برده و کودک را به هر نحوی و در هر لحظه ای بیشتر به مادر می چسباند و این چسبندگی خود اضطراب بیشتری به وجود می آورد.
تأثیرات اضطراب جدایی در رفتارهای کودک و آینده او
کودکانی که دچار اضطراب جدایی می باشند، قطعاً رفتارهای غیرطبیعی بیشتری خواهند داشت. غیرطبیعی به آن معنا که هر کودکی باید بتواند در سن ۳ سالگی در شرایطی مانند مهدکودک به آسانی با همسالان خود وقت بگذراند و از ندیدن مادر خود در ساعاتی دچار ترس و اضطراب نشود و همچنین این اضطراب در آینده رفتاری کودک نیز اثر گذار است.
دوران مدرسه رفتن کودکی که دچار اضطراب جدایی است، دردسر های فراوانی برای کودک و والد به همراه دارد، این گروه از کودکان نمی توانند در محیط هایی که مادرانشان حضور ندارند احساس امنیت کنند و با دیگران ارتباط مؤثرتری برقرار کنند و از وقت خود لذت ببرند. همچنین در آینده دورتر در انتخاب رشته تحصیلی و یا ازدواج خود نیز دچار دغدغه و مشکلاتی می شوند که باید بدانیم تماما ریشه در پیش از ۳ سالگی و رفتار والد با کودک دارد.
